Suriye Pasajı
_-_466.jpg)
Suriye Pasajı, İstanbul'da İstiklal Caddesi 166 (eski 348) numarada bulunan tarihi pasaj.
Beyoğlu'nun en eski ve en büyük pasajlarından biri olan neoklasik tarzdaki yapı, Fransızca Cité de Syrie ismi ile de bilinir.
1901-1908 arasında birbirinden bağımsız üç apartman olarak inşa edilmiş, binaların birbirine farklı noktalardan köprülerle bağlanması sonucu günümüzdeki yapı ortaya çıkmıştır. Pasajın İstiklâl Caddesi’ne, Gönül Sokağı’na (Eski Timoni Sokak), Orhan Adlı Apaydın Sokağı'na (Eski Piremeci Sokak) açılan birer kapısı vardır.
Alt katı çarşı, üst katı konut olarak kullanılır. Pasaj, 1911 yılında açılan Santral Sineması'na ev sahipliği yapmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1901-1908 yılları arasında birbirinden bağımsız üç apartman olarak inşa edildi. Ürdün Kralı Hüseyin’in yakın akrabalarından Hasan Halbuni Paşa ile zamanın İstanbul Ticaret Odası başkanı olan dayısı Mehmet Abud Efendi desteği ile inşaası başlayan[1] yapının projesi mimar Demetre Th. Bassiladisê aittir. Pasajın orijinal mimarisinde 36 dükkan, 42 daire ve 2 büyük mağaza bulunur.[2] Üç apartman, zamanla birbirine farklı noktalardan köprülerle bağlanmış ve günümüzdeki yapı ortaya çıkmıştır.[3]
İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'ndan sonra elektrik ve hava gazı bağlanan ilk bina olduğu rivayet edilir.[4] Binaya sonradan asansör ilave edilmiştir.
Pasajda 1911 yılında Santral Sineması (Cine Central) açılmıştır.[5] Salon sonraki dönemlerde "Şafak Sineması", "Cumhuriyet Sineması" ve "Zafer Sineması" adlarını aldı.[6]
Suriye Pasajı, farklı kültürlere mensup şahsiyetlere, ailelere, bürolara, işletmelere ev sahipliği yapmıştır.[7] Fransızca Stamboul gazetesinin matbaası, Apoyevmatini adlı Rumca gazete ile Ermenice Nor Marmara gibi azınlık gazetelerinin merkezleri burada hizmet vermiştir.
Günümüzde Suriye Pasajı'nda dericiler, kürkçüler, kahvehane ve çay evleri ile binanın dış kısmında yer alan restoranlar bulunmaktadır.[5] Dizilere, filmlere, kliplere dönem kostümleri temin eden bir ikinci el eşya dükkanı pasaj içinde geniş yer tutmaktadır ve müze gibi gezilir.[8]
Suriye, Mısır ve Türkiye uyruklu birçok hissedarın ortak mülkiyetinde olan Suriye Pasajı, 1995 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından 1. derecede tarihî eser olarak tescil edildi.[2] 2001 yılında tescilin devamı ilan edilmiştir.[7]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Dıştan görünüm -
La Stamboul gazetesinin bu binada yayımlanmıştı. -
İçinden bir görünüm (Kasım 2023)
_-_467.jpg)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Goltz, Thomas (1989). Istanbul (İngilizce). Apa.
- ^ a b "İstanbul Kütüphanesi: Suriye Pasajı". İSG Terminal Dergisi, Sayı 67. 9 Ağustos 2018. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
- ^ "İstanbul'un tarihi soluyan mekânları: PASAJLAR". Pusula Haber. 16 Ocak 2018. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ "Suriye Pasajı". SmartBeyoglu. 24 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2019.
- ^ "İstiklal Senin - Mekanlar: Santral Sineması". İstiklal Senin. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023.
- ^ a b Turgay, Kurtuluş (2011). "Suriye Pasajı'nın Başına Gelenler". Arkitera. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İstiklal'de Küçük Bir Zaman Yolculuğu: By Retro". Bianet.org. 31 Mayıs 2019. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.