Stradivarius

Berlin Musikinstrumentenmuseum'da sergilenen 1703 yapımı bir ürün.

Stradivarius, telli çalgılarda ve özellikle kemanda, Antonio Stradivari ve ailesinin bir markasıdır. Stradivarius keman, ses, işçilik gibi nitelikleri nedeniyle en kaliteli keman markalarından biri olarak sınıflandırılır. Sıklıkla Stradivarius kemanların sesinin eşsiz olduğuna inanılmakla birlikte yapılan bilimsel çalışmalar ve uzman incelemeleri Stradivarius kemanlar ile aynı tarzda üretilmiş yeni kemanlar arasında akustik bir farkın var olmadığını ortaya koymaktadır.

Antonio Stradivari, 1644 - İtalya doğumlu bir müzik aletleri yapımcısı olup, 18. yüzyılın Avrupa'da kendi konusunda en ünlü üreticisiydi. Yaşamı boyunca 512'si keman, diğerleri viyola, viyolonsel, arp, çello gibi toplam 1100 enstrüman üreten ustanın ölümünden sonra mesleği çocukları tarafından sürdürülmüşse de, Antonio'nun günümüze kadar korunabilen özgün enstrümanlarının yerini tutamamış, onlar kadar değer kazanamamışlardır. Halen tüm dünyada tahmini 700 tane Stradivarius enstrüman olduğu bilinmekte, bunlardan biri, İzmir Buca'da bulunmaktadır. Türkiye'de ünlü keman ustası Ayla Erduran, Stradivarius keman çalmış ender keman sanatçılarındandır.

Günümüzde, Stradivarius kemanların maddi değeri de manevi değerleri kadar yüksektir. Ünlü müzayede salonu Christie's'in düzenlediği açık artırmada, 2006 Mayıs'ında bir "Hammer" (çekiç) adı verilen bir Stradivarius kemanın 3,54 milyon Amerikan Doları'na satıldığı, bir konserde klasik keman ustası David Garrett'ın yanlışlıkla kırması üzerine, onarımının bile 100.000 Euro'yu bulduğu bilinmektedir. Stradivarius kemanlar bugün ya özel koleksiyoncuların elinde bulunmakta ya da müzelerde sergilenmektedir. Buna en bariz örnek İspanya'daki Royal Palace 9 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Berlin'deki Musikinstrumentenmuseum müzesinde sergilenmektedir. Kemanların kullanılanları ise, dünyaca ünlü filarmoni ve senfoni orkestraları tarafından çok özel günlerde konserlerde kullanılmaktadır.

Edgar Bundy tarafından 1893'te yapılan Stradivari'nin tablosu.

Özelliği

Tamamen el yapımı olan Stradivarius kemanı, diğer tüm markalardan ayırt eden özellik Teksas A & M Üniversitesi’nde inceleme konusu olmuş, Antonio Stradivari’nin kemanlarını yaparken kullandığı ağaçtan kemana sürülen verniğe dek her şey uzmanlar tarafından incelenmiştir. Bugün hala bir kemanın Stradivarius olup olmadığının anlaşılması, biyokimyagerler ve konunun ustası kişilerce uzun ve özenli araştırmalar tarafından belirlenebilmektedir. Colorado Üniversitesi ve Brigham Young Üniversitesi uzmanlarının araştırmasına göre de Stradivari’nin keman yapımında kullandığı verniğin reçine, terebentin yağı ve etil alkolden oluşan özel bir karışım olması ve kimyasal işlemden geçirilen akağaç ve ağacın geliştirilmesinde boraks kullandığı sonucuna varılmıştır.

19. yüzyılda aynı adı taşıyan binlerce keman üretildiği için, her müzik aleti Stradivarius anlamına gelmez: 1957 yılından sonra bu markayı kullananlar, enstrümanlara "Kopyasıdır" etiketini yerleştirmeye zorunlu kılındılar.