Stateira (Büyük İskender'in karısı)
.jpg)
Stateira (Yunanca: Στάτειρα; MÖ 323'te öldü), Stateira ve Pers Kralı III. Darius'un kızıydı. Babasının İssos Muharebesi'ndeki yenilgisinden sonra Stateira ve kız kardeşleri Makedonyalı İskender'in esiri oldu. Onlara iyi davranıldı ve MÖ 324'teki Susa düğünlerinde İskender'in ikinci eşi oldu. Aynı törende İskender, Darius'un selefinin kızı olan kuzeni Parysatis ile de evlendi. İskender'in MÖ 323'teki ölümünden sonra Stateira, İskender'in diğer karısı Roxana tarafından öldürüldü.[1]
İsmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Akademisyenler onun adı hakkında tartışıyorlar. Flavius Arrianus (c. 86 - 146'dan sonra), Susa'da gerçekleşen evlilikler listesinde ondan "Homa" olarak bahsediyor. Genellikle aynı dönemde İskender'in esir tuttuğu Barsine ile karıştırılır.[2] Tarihçi William Woodthorpe Tarn, resmi adının "Barsine" olduğunu iddia ediyor, ancak ona genellikle "Stateira" deniyordu.[3] Tarn, başka kafa karışıklığı örneklerinden de söz ederek, MÖ 3. yüzyılın sonlarında efsanenin Roxane'yi Darius'un kızı Stateira ile sık sık karıştırdığını belirtiyor.[4]
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Stateira (Homa), Pers Kralı III. Darius'un ve aynı zamanda Stateira adındaki karısının en büyük kızıydı.[5] Her iki ebeveyni de sık sık yakışıklı veya güzel olarak tanımlanıyordu, bu da Tarn'ın Stateira'nın "en azından bir prenses için yeterince hoş olduğu ve güzel olarak adlandırılacak kadar alımlı olduğu" yönünde spekülasyon yapmasına neden oldu."[6] Doğum tarihi bilinmiyor; MÖ 333'te evlenebilecek yaştaydı.[5] Büyük İskender'in İran'ı işgal etmesinden sonra Stateira ve ailesi, Darius'un ordusuna eşlik etti. Kasım 333'te İskender'in ordusu İssus Muharebesi'nde Persleri yendi. Darius kaçtı ve çok geçmeden Makedon ordusu ailesini ele geçirdi. Yakalanan birçok İranlı kadına İskender'in emriyle acımasızca muamele edilmesine rağmen Stateira, annesi, kız kardeşi Drypetis, küçük erkek kardeşi ve babaannesi Sisygambis'e iyi davranıldı ve sosyal statülerini korumalarına izin verildi.[5]
Büyük İskender'le Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Sonraki iki yıl boyunca Stateira ve ailesi İskender'in ordusunu takip etti. Annesi 332'nin başlarında öldü ve Sisygambis onun vasisi olarak hareket etmeye başladı.[5] Darius birkaç kez ailesi için fidye vermek istese de İskender kadınları geri vermeyi reddetti. İskender Stateira'ya evlilik teklifi etti ve Darius savaşı sona erdirme karşılığında İskender'in zaten ele geçirdiği toprakların bir kısmı üzerindeki hak talebinden vazgeçmeyi kabul etti. İskender teklifi reddetti[7] ve Darius'a hem arazinin hem de Stateira'nın velayetinin kendisine ait olduğunu ve onunla evlenmeyi seçerse Darius'un iznine gerek olmayacağını hatırlattı.[6]
MÖ 330'da İskender, kendisine Yunanca öğretilmesi talimatıyla Stateira ve ailesini Susa'da bıraktı. Tarihçi Elizabeth Donnelly Carney, İskender'in Stateira ile evlenmeye çoktan karar verdiğini ve onu karısı olarak hayata hazırladığını tahmin ediyor.[7] Stateira, MÖ 324'te, yani savaşta yakalanmasından neredeyse on yıl sonra, Susa düğünleri[7] olarak bilinen ve beş gün süren toplu bir törenle İskender'in ikinci eşi oldu. Diğer doksan Pers soylu kadını İskender'e sadık Makedon askerlerle evlendi; buna İskender'in arkadaşı Hephaestion ile evlenen Drypetis de dahildi.[8] Aynı törende İskender, önceki Pers hükümdarı III. Artaserhas'in kızı Parysatis ile evlendi.[9] Fatih olan hükümdarlarının, tahttan indirdikleri adamın dul eşi veya kızıyla evlenmesi oldukça yaygın bir uygulamaydı.[6] Her iki kadınla da evlenen İskender, Ahameniş İmparatorluğu'nun kraliyet ailesinin her iki dalıyla da bağlarını güçlendirdi.[8][9]
İskender ertesi yıl, MÖ 323'te öldü. Ölümünden sonra ilk karısı Roxana, Stateira'yı öldürmek için Perdikkas'la gizli anlaşma yaptı. Roxana, hamile olabilecek ya da hamile olduğunu iddia eden bir rakipten kurtularak kendisinin ve oğlu IV. İskender'in konumunu sağlamlaştırmak istiyordu.[9] Plutarhos'un anlatımına göre Stateira'nın kız kardeşi Drypetis de aynı anda öldürüldü; Carney, Plutarhos'un yanıldığına ve aslında Stateira ile birlikte ölenin Parysatis olduğuna inanıyor.[9]
Tasvirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Stateira, Pompeii kazıları sırasında bulunan bir freskte tasvir edilebilir. Fresk, mor bir Makedon pelerini giymiş çıplak bir savaşçıyı, muhtemelen İskender'i tasvir ediyor. Solunda taç giyen ve elinde asa tutan bir kadın duruyor. Bilim adamları kadının Roxana mı yoksa Stateira mı olduğunu hala tartışıyorlar.[10]
- Oliver Stone'un 2004 yapımı Alexander filminde Stateira'yı Fransız aktris Annelise Hesme canlandırıyor.
- Hint televizyon oyuncusu Riya Deepsi, 2017 Hint dizisi Porus'ta Stateira II (Barsine adı verilen) karakterini canlandırdı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Anson, Edward M. (14 Temmuz 2014). Alexander's Heirs: The Age of the Successors (İngilizce). John Wiley & Sons. ss. 11-12. ISBN 978-1-4443-3962-8.
- ^ "Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, page 464 (v. 1)". 1 Ocak 2006. Archived from the original on 1 Ocak 2006. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017.
- ^ Tarn (2002), p. 334.
- ^ Tarn (2002), p. 335.
- ^ a b c d Carney (2000), p. 108.
- ^ a b c Tarn (2002), p. 336.
- ^ a b c Carney (2000), p. 109.
- ^ a b O'Brien (2005), p. 197.
- ^ a b c d Carney (2000), p. 110.
- ^ Stewart (1993), p. 186.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Carney, Elizabeth Donnelly (2000), Women and Monarchy in Macedonia, Norman, OK: University of Oklahoma Press, ISBN 0-8061-3212-4
- O'Brien, John Maxwell (2001), Alexander the Great: The Invisible Enemy - A Biography
, New York: Routledge, ISBN 0-415-10617-6 - Stewart, Andrew F. (1993), Faces of Power: Alexander's image and Hellenistic politics, Berkeley, CA: University of California Press, ISBN 0-520-06851-3
- Tarn, W.W. (2002), Alexander the Great: Volume II Sources and Studies, Cambridge University Press, ISBN 0-521-22585-X originally published 1948 by Cambridge University Press
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pothos.org - Stateira, mother and daughter
- Livius.org - Barsine/Statira 6 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
