Spargapises
Spargapises ya da diğer adıyla Spargapis Massagetlerin lideri Tomris Hatunun tek oğlu idi. Adı -sparga; “evlat” ve “soyundan gelen” anlamına gelen -pis; “süsleme” birleşimiyle oluşmuştur. Spargapis adının farklı versiyonları Agathyrsi ve İskit hükümdarları tarafından kullanılmıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Spargapises Massaget kralının ve onun kraliçesi Tomris Hatunun oğlu idi. Babasının ölümünden sonra annesi Tomris Massagetlerin başına geçti ve tarihin bilinen ilk kadın hükümdarı oldu. Spargapises yeteri kadar büyüyünce Massaget ordusunun liderliğini üstlendi.
Perslerle Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babasının ölümü üzerine annesi Tomris Hatun Massagetlerin başına geçince, Massaget topraklarında gözü olan Fars Ahameniş İmparatorluğunun kurucusu II. Kiros Tomris Hatuna evlenme teklifi etti. Kiros’un bu evlilikten asıl amacının topraklarının ele geçirilmesi olduğunu bilen Tomris bu teklifi reddetmiştir. Teklifi reddedilen Kiros Eski Lidya Kralı Kroisos Massaget topraklarını işgal etmeye karar vermiştir.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]II. Kiros Massagetlerin karşı yapmış olduğu ilk saldırı Massagetler tarafından bozguna uğratılınca Kiros Massagetleri hileyle pusuya düşürmenin planını yapar. Kampındaki çadırların içerisinde güzel kızlar, şarap ve ziyafet hazırlayarak geri çekildi. Spargapises ve beraberindeki kuvvetler bu tuzaktan habersiz kamptaki askerleri öldürüp çadırlara girdiler. Demir Çağı bozkır göçebeleri gibi içki olarak öncelikle fermente kısrak sütü ve kenevir tüketen, bu yüzden şaraba alışkın olmayan Spargapises liderliğindeki Massagetler, içki içince sarhoş oldular. Spargapises ve askerleri içkiye ve eğlenceye daldıkları sırada Kiros kampa ani bir baskın düzenleyerek Masssagetleri bozguna uğrattı. Spargapises’i ve Massagetlerin bir kısmını esir aldı. Spargapises, esir düşmesinin savaşın gidişatını Massagetler aleyhine çevirecek kritik bir durum olduğunun farkındaydı. Aynı zamanda, bir savaşçı olarak esaret altında yaşamayı onuruna yediremiyordu. Bu nedenle, özgürlüğünü kaybetmenin getirdiği ağır yük ve içinde bulunduğu durumun kendi halkı için oluşturduğu dezavantaj nedeniyle intihar etti.
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Massagetlerin lideri Tomris Hatun oğlunun ölümünü öğrenince Kiros’a öfke dolu bir mesaj gönderir. “Kana susamış Kiros! Sen oğlumu mertlikle değil o içtikçe zıvanadan çıktığın şarapla öldürdün. Ama güneşe yemin ederim ki seni kanla doyuracağım!” der. İki ordu Milattan Önce 529'da Seyhun nehri yakınlarında savaş düzeni alır.