İçeriğe atla

Sovyetler Birliği devlet arması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sovyetler Birliği devlet arması
Ayrıntılar
Kullanan Sovyetler Birliği
Kabul tarihi6 Temmuz 1923
SloganBütün ülkelerin işçileri, birleşin!
Önceki versiyonları1923, 1929, 1936 ve 1946

Sovyetler Birliği devlet arması (Rusça: Государственный герб СССР), Sovyetler Birliği'nin 1923'te kabul edilen ve 1991'de birliğin dağılmasına kadar kullanılan devlet armasıdır. Teknik olarak bir arma yerine bir amblem olmasına rağmen, geleneksel hanedan kurallarına uymadığı için, Rusçada geleneksel bir arma için kullanılan kelime olan герб (gerb) olarak adlandırılır.

Bu arma, Çin millî amblemi gibi diğer sosyalist ülkelerin amblemlerinde de görülen bir tarz olan, sosyalist hanedanlık armaları olarak bilinen tarzda oluşturulan ilk devlet amblemiydi.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Oluşturulması

[değiştir | kaynağı değiştir]

1922 sonbaharında, Sovyet Sembollerini Geliştirme Komisyonu, Goznak'ta çalışmalarına başladı. O günlerde, ilk Sovyet markalarının ve banknotlarının tasarımları da oluşturuldu. 10 Ocak 1923'te, SSCB Merkez Yürütme Komitesi Başkanlığı, devlet amblemi ve bayrağının geliştirilmesi için bir komisyon kurdu. Aynı zamanda MSK, birliğin devlet sembollerinin ana unsurlarını; güneş, orak ve çekiç ve "Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!" olmak üzere belirledi.

Şubat 1923'te armanın oluşturulması görevi Goznak'a verildi. Goznak sanatçıları; DS Golyadkin, Dreyer, N.N. Kochury, V.D. Kupriyanov, P. Rumyantsev, AG Yakimchenko, I. Shadra çeşitli eskizler sundular.

Reddedilen tasarımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tasarım
Tasarımcı Alexander Yakimchenko Y. B. Dreyer D.S. Golyadkin N. N. Kochura V. D. Kupriyanov Bilinmiyor

Başarılı bulunan tasarımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Goznak'ın sanat ve reprodüksiyon bölümü başkanı V.N. Adrianov'un projesi, Sovyetler Birliği'nin resmi olarak onaylanmış devlet ambleminin tasarımına çok yakındı. Sovyetler Birliği üyeliğinin tüm dünya milletlerine açık olduğunu temsil etmek için, dünyanın bir görüntüsünün armaya dahil edilmesi gerektiğini öne sürdü.

28 Haziran 1923'te, önceden planlanan "СССР" yazısı, önerilen armanın tepesindeki kırmızı bir yıldızla değiştirdi.

Kabulü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Önerilen başarılı armanın tasarımı Ivan Dubasov tarafından yeniden çizildi. İlk taslağında, armasının alt kısmını kaplayan kırmızı bir kurdeleye sloganlar yerleştirildi. Daha sonra kurdele parçalarına 6 dilde slogan yerleştirilmesine karar verildi.

İlk sürüm (1923-1936)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet armasının ilk sürümünün projesi 6 Temmuz 1923'te Merkez Yürütme Komitesinin (CIK) 2. oturumunda kabul edilmiş ve aynı yılın 22 Eylül'de tamamlanmıştır.[1] Bu tasarım 1924 Sovyet Anayasası'nda kararlaştırılmıştır: "SSCB Devlet Amblemi, güneş ışınlarında tasvir edilen ve buğday kulaklarıyla çerçevelenmiş bir küre üzerinde bir orak ve bir çekiçten oluşur. "Altı dilde - Rusça, Ukraynaca, Belarusça, Gürcüce, Ermenice ve Azerice Bütün ülkelerin işçileri, birleşin! yazar. Amblemin tepesinde beş köşeli bir yıldız vardır."

Arma, Vladimir Adrianov tarafından oluşturuldu ve Ivan Dubasov tarafından tamamlandı. 1929 yılında Tacikistan SSC'nin kurulmasından sonra 1931 yılında armaya Tacikçe slogan da eklendi.[2]

İkinci sürüm (1936-1946)

[değiştir | kaynağı değiştir]

1936 Sovyet Anayasasına göre, Sovyetler Birliği on bir cumhuriyetten oluşuyordu. Bu nedenle yeni sürümün öncekinden farkı, on bir dilde sloganın yer almasıydı. Eklenen diller Türkmence, Özbekçe, Kazakça, Kırgızca ve Tacikçeydi.

Üçüncü sürüm (1946-1956)

[değiştir | kaynağı değiştir]

SSCB'deki cumhuriyetlerin sayısı, Haziran 1941'de Büyük Vatanseverlik Savaşı başlamadan önce Eylül 1939'dan sonra 16 olmuştu, ancak devlet amblemi bunu ancak savaştan sonra yansıtacak şekilde değiştirildi. 26 Haziran 1946'da Yüksek Sovyet Prezidyumu Divanı Kararı ile 16 kurucu cumhuriyetin tümü amblemde temsil edildi. Slogan 16 dilde 16 şerit üzerine yazılmıştır. Azerbaycan, Türkmence, Özbekçe, Tacikçe, Kazakça, Kırgızca dillerindeki yazıtlar, SSCB içinde ilgili dillerin Latin alfabesinden Kiril alfabesine geçirilmesi nedeniyle güncellenmiştir. Ayrıca, yeni cumhuriyetlerden; Estonca, Letonca, Litvanca, Rumence Kiril (Moldavya) ve Fince olmak üzere birkaç dil daha eklendi.[1]

Dördüncü ve son sürüm (1956-1991)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Armanın basılı sürümü

1956'da Karelo-Fin Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Karelya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüştürüldü ve kısa süre sonra bu SSCB devlet amblemine yansıdı.[1] SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlığının 12 Eylül 1956'da aldığı bir kararla, Fince SSCB Devlet Sloganını taşıyan şerit kaldırıldı.[2]

Belarus şeridindeki küçük bir değişiklik, 1 Nisan 1958'de SSCB Yüksek Sovyeti Başkanlığının bir kararıydı.[2]

Kurdeleler üzerindeki yazıtlar (Türkçeye "Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!" olarak çevrilir) şu şekildedir:

Sol Sağ
Türkmence: Әхли юртларың пролетарлары, бирлешиң! (Ähli ýurtlaryň proletarlary, birleşiň!) Estonca: Kõigi maade proletaarlased, ühinege!
Tacikçe: Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо, як шавед! (Proletarhoyi hamayi mamlakatho, yak şaved!) Ermenice: Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՜ք (Proletarner bolor erkrneri, miac’ek’!)
Letonca: Visų šalių proletarai, vienykitės! Kırgızca: Бардык өлкөлөрдүн пролетарлары, бириккиле! (Bardık ölkölördün proletarları, birikkile!)
Litvanca: Visu zemju proletārieši, savienojieties! Moldovaca: Пролетарь дин тоатe цэриле, уници-вэ! (Proletari din toate țările, uniți-vă!)
Gürcüce: პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! (P’rolet’arebo q’vela kveq’nisa, sheertdit!) Azerice: Бүтүн өлкәләрин пролетарлары, бирләшин! (Bütün ölkələrin proletarları, birləşin!)
Özbekçe: Бутун дунё пролетарлари, бирлашингиз! (Butun dunyo proletarlari, birlashingiz!) Kazakça: Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер! (Barlyq elderdiń proletarlary, birigińder!)
Ukraynaca: Пролетарі всіх країн, єднайтеся! (Proletari vsikh krayin, yednaytesya!) Belarusça: Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся! (Pralietaryi ŭsich krain jadnajciesia!)
Rusça: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! (Proletarii vsekh stran, soyedinyaytes′!)
  • SSCB Devlet Amblemi (1923-1929)
    SSCB Devlet Amblemi (1923-1929)
  • SSCB Devlet Amblemi (1929-1936)
    SSCB Devlet Amblemi (1929-1936)
  • SSCB Devlet Amblemi (1936-1946)
    SSCB Devlet Amblemi (1936-1946)
  • SSCB Devlet Amblemi (1946-1956)
    SSCB Devlet Amblemi (1946-1956)
  • SSCB Devlet Amblemi (1956-1991)
    SSCB Devlet Amblemi (1956-1991)

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Vsesoi︠u︡znoe obshchestvo "Znanie." (1934). Nauka i zhiznʹ (Rusça). Moskva: Izd. "Pravda" [etc. OCLC 1191755192. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b c "Герб СССР". web.archive.org. 17 Ağustos 2007. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
Wikimedia Commons'ta Sovyetler Birliği devlet arması ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sovyetler_Birliği_devlet_arması&oldid=33371219" sayfasından alınmıştır