Slovenya vatandaşlık yasası
| Slovenya Vatandaşlık Yasası | |
|---|---|
 | |
| Slovenya Parlamentosu | |
Tam ad
| |
| Gündeme alan | Slovenya Parlamentosu |
| İmzalayan | Slovenya hükûmeti |
| Durum: Yürürlükte | |
Slovenya vatandaşlık yasası, öncelikle jus sanguinis ilkelerine dayanmaktadır. Çünkü Sloven bir ebeveynden gelme, Sloven vatandaşlığının kazanılması için birincil temeldir. Ancak Slovenya'da yabancı ebeveynlerden doğan çocuklar doğumla Sloven vatandaşlığı kazanmasalar da Sloven ebeveynlerin çocuğunun vatandaşlık kazanıp kazanmayacağını belirlemek için doğum yeri önemlidir.
Slovenya, 25 Haziran 1991'de Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti ve bazı eski Yugoslav vatandaşlarının Slovenya vatandaşlığı kazanması için geçiş hükümleri getirildi.
Slovenya'da çifte vatandaşlığa izin verilmektedir. Bu izin vatandaşlığa kabul yoluyla Sloven vatandaşlığı edinenleri kapsamaz ve bu kişilerin önceki vatandaşlıklarından feragat etmesi istenir.
Bağımsızlığa ilişkin geçiş hükümleri - 25 Haziran 1991
[değiştir | kaynağı değiştir]1991'deki bağımsızlıktan önce, Slovenler Yugoslavya vatandaşıydı. Bununla birlikte, Yugoslavya içinde bir dahili "Slovenya Cumhuriyeti vatandaşlığı" vardı ve bağımsızlıkta bu dahili "Slovenya vatandaşlığına" sahip herhangi bir Yugoslav vatandaşı otomatik olarak bir Sloven vatandaşı oldu.
Diğer bazı eski Yugoslav vatandaşlarının geçiş hükümleri kapsamında Sloven vatandaşlığı almalarına izin verildi:
- 23 Aralık 1990 tarihinde Slovenya'da ikamet eden ve Slovenya Vatandaşlık Yasasının yürürlüğe girmesine kadar Slovenya'da ikamet eden başka bir cumhuriyetle bağlantılı bir Yugoslav vatandaşı. Kişinin 18 yaşından küçük çocukları ile birlikte Sloven vatandaşlığı almasına izin verilir.
- 18 ila 23 yaşları arasında, Slovenya'da doğmuş, ebeveynleri başlangıçta Yugoslavya'da iç Sloven vatandaşlığına sahip olan ancak başka bir Yugoslav cumhuriyetinin vatandaşlığına geçen bir kişi.
Doğum ve evlat edinme yoluyla vatandaşlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebeveynlerden biri Slovenya vatandaşı ise, Slovenya'da doğan bir çocuk Sloven vatandaşıdır.
Çocuğun Slovenya dışında bir yerde doğmuşsa aşağıdaki durumlarda çocuk otomatik olarak Sloven vatandaşı olacaktır:
- her iki ebeveyn de Sloven vatandaşıdır ise veya
- ebeveynlerden biri Sloven ve diğeri vatansız ise veya
- çocuğun başka bir vatandaşlığı yok ise
Slovenya dışında doğan ve otomatik olarak Sloven olmayan Sloven bir ebeveyni olan kişi, aşağıdaki yollarla Sloven vatandaşlığı alabilir:
- 36 yaşından önce herhangi bir zamanda Sloven vatandaşlığı için başvurusu yaparsa veya
- 18 yaşından önce Slovenya'da süresiz ikamet izni alırsa
Sloven vatandaşları tarafından evlat edinilen çocuklara Sloven vatandaşlığı verilebilir.
Vatandaşlığa kabul yoluyla vatandaşlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir kişi, aşağıdaki koşulları yerine getirdikten sonra vatandaşlığa kabul yoluyla Sloven vatandaşlığı alabilir:
- başvurudan önce, sürekli ikamet izniyle 5 yıl olmak üzere, toplam 10 yıl Slovenya'da ikamet etmişse
- yabancı vatandaşlıktan vazgeçmişse (veya otomatik olarak kaybedileceğini kanıtlarsa)
- yeteri düzeyde Slovence biliyorsa
- iyi karakterliyse
- 18 yaşını doldurmuşsa
- devlet yardımlarına bağımlı olmayacak şekilde Slovenya'da hayatını idame ettirebiliyorsa
Vatandaşlığa kabul şartlarında istisnalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geçmişte Slovenya'dan göç edenler (ve doğrudan soydan dördüncü nesle kadar Sloven soyundan gelenler), Slovenya'da bir yıl ikamet ettikten sonra vatandaşlığa kabul edilebilir.[1] Bu istisna kapsamında yabancı vatandaşlıktan feragat gerekli değildir.
- Bir Sloven vatandaşıyla en az üç yıldır evli olan bir kişi, Slovenya'da bir yıl ikamet ettikten sonra vatandaşlığa kabul edilebilir.
- Yabancı vatandaşlıktan çıkma şartı özel başvuru üzerine kaldırılabilir.
- Slovenya'nın ulusal çıkarlarına dayalı olarak vatandaşlığa kabul şartlarından genel bir feragat yapılabilir.
- İkinci nesle kadar doğrudan soydan gelen "Sloven kökenli" bir kişi veya eski bir Sloven vatandaşı, herhangi bir ikamet şartı olmaksızın vatandaşlığa alınabilir. Slovenya vatandaşlığı başvurusu yurtdışından bir Slovenya diplomatik misyonuna yapılabilir. Bu durumda, başvuranın Slovenya Cumhuriyeti ile aktif bağlarını, yani birkaç yıl boyunca Sloven derneklerine, Slovence eğitim veren okullara, gurbetçi veya ulusal azınlık kuruluşlarına aktif katılımını kanıtlaması gerekmektedir. Slovenya Cumhuriyeti ile aktif bağlarının varlığını somut olarak değerlendirmeye yetkili merci olan Slovenya Cumhuriyeti Yurtdışındaki Slovenler için Hükûmet Dairesi, başvuranın Sloven asıllı olduğunu ispat ettiği durumlarda olumlu görüş vermektedir.[1]
18 yaşının altındaki Sloven çocuklar, eğer Slovenya'da ikamet ediyorlarsa, normalde ebeveynleriyle birlikte vatandaşlığa alınabilirler. 14 yaş ve üzerindekiler normal şartlarda kendi rızaları ile vatandaşlık alabilmektedirler.
Vatandaşlıktan çıkarılma
[değiştir | kaynağı değiştir]Vatandaşlıktan istemsiz olarak çıkarılma
[değiştir | kaynağı değiştir]İstemsiz olarak vatandaşlıktan çıkarılma, Yugoslavya çöktüğünde bazı hayati kayıtların kişilerden temizlendiği bir 'kimlik silme' döneminde Slovenya'da meydana geldi.[2] Sloven vatandaşlığından istemsiz olarak yoksun bırakılma ancak Sloven vatandaşı, ikinci bir vatandaşlığa sahip olduğunda veya kişi "Slovenya Cumhuriyeti'nin uluslararası ve diğer çıkarlarına aykırı faaliyetlere" karıştığında gerçekleşebilir. Bunlar genel olarak şu şekilde tanımlanır:
- kişi, Slovenya Cumhuriyeti anayasal düzenini ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerde bulunan herhangi bir örgütün üyesi ise veya
- kişi yabancı bir istihbarat servisinin üyesi ise ve bu itibarla Slovenya Cumhuriyeti'nin çıkarlarını tehlikeye atıyorsa veya yabancı bir devletin herhangi bir devlet kurumu veya teşkilatı altında hizmet vererek bu çıkarlara zarar veriyorsa,
- kişi re'sen kovuşturulan suçların ve kamu düzenine karşı işlenen suçların faili ise,
- kişi, anayasa ve kanunla öngörülen Slovenya Cumhuriyeti vatandaşlığı görevlerini yerine getirmeyi reddederse
Gönüllü olarak vatandaşlıktan çıkma
[değiştir | kaynağı değiştir]Başka bir vatandaşlığa sahip olan Sloven vatandaşları, Slovenya dışında ikamet etmeleri halinde normal şartlarda Sloven vatandaşlığından vazgeçebilirler.
Çifte vatandaşlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Çifte vatandaşlık sınırlıdır ancak Slovenya'da yasak değildir. Vatandaşlığa kabul yoluyla Sloven olan kişilerin, Sloven vatandaşlığını kazanmaları üzerine eski vatandaşlıklarından vazgeçmeleri gerekebilir. Birden çok vatandaşlığa sahip olan doğuştan Slovenler, belirli durumlarda yasal olarak vatandaşlıklarından mahrum bırakılabilecekleri koşullara tabi olabilirler.
Avrupa Birliği vatandaşlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Slovenya Avrupa Birliği'nin bir parçasını oluşturduğundan, Sloven vatandaşları da Avrupa Birliği hukuku uyarınca Avrupa Birliği vatandaşlarıdır ve bu nedenle serbest dolaşım haklarından yararlanır ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oy kullanma hakkına sahiptir.[3] Sloven büyükelçiliğinin bulunmadığı AB üyesi olmayan bir ülkedeyken Sloven vatandaşları, o ülkede bulunan diğer herhangi bir AB ülkesinin büyükelçiliğinden konsolosluk koruması alma hakkına sahiptir.[4] Slovenya vatandaşları, AB Antlaşması'nın 21. maddesinde tanınan serbest dolaşım ve ikamet hakkı sonucunda AB içindeki herhangi bir ülkede yaşayabilir ve çalışabilir.[5]
Slovenya vatandaşlarının seyahat özgürlüğü
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sloven vatandaşları için vize gereklilikleri, diğer devletlerin yetkilileri tarafından Slovenya vatandaşlarına getirilen idari giriş kısıtlamalarıdır. 2019'da Sloven vatandaşları 180 ülke ve bölgeye vizesiz veya varışta vize erişimine sahipti ve Henley vize kısıtlamaları indeksine göre Sloven pasaportu dünyada seyahat özgürlüğü açısından 11. sırada yer aldı.
2017 yılında Slovenya vatandaşlığı, Milliyet Kalitesi İndeksi'nde (QNI) on yedinci sırada yer aldı. Bu indeks, pasaport gücü de dahil olmak üzere birtakım dış faktörlere odaklanan Vize Kısıtlamaları Endeksi'nden farklıdır. QNI, seyahat özgürlüğüne ek olarak barış ve istikrar, ekonomik güç ve insani gelişme gibi iç faktörleri de dikkate almaktadır.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Citizenship". Portal GOV.SI (İngilizce). 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ Hervey, Ginger (28 Mart 2017). "Justice evades Slovenia's 'erased' citizens". POLITICO. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "Croatia". European Union. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ Article 20(2)(c) of the Treaty on the Functioning of the European Union.
- ^ "Treaty on the Function of the European Union (consolidated version)" (PDF). Eur-lex.europa.eu. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "The 41 nationalities with the best quality of life". www.businessinsider.de. 6 Şubat 2016. 9 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yabancı vatandaşlar için bilgiler 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Dışişleri Bakanlığı | Slovenya Cumhuriyeti Hükûmeti 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Slovenya Vatandaşlık Hukuku