Siyah Tac Mahal

Şah Cihan’ın mezarının, Tac Mahal’de eşi Mümtaz Mahal’in merkezde yer alan mezarının hemen yanında ama hafifçe asimetrik bir konumda bulunması, tarih boyunca çeşitli spekülasyonlara yol açmıştır. Bu asimetri, bazılarına göre Şah Cihan’ın başka bir yerde, özellikle de efsanevi Siyah Tac Mahal'de gömülmeyi planladığına dair bir işaret olarak yorumlanmıştır. Ancak, bu durumun nedeninin, Babür mimarisindeki simetriyi sadece bir kişi için tasarlayan orijinal planın, Şah Cihan'ın da oraya defnedilmesiyle değişmiş olması olabilir.

Siyah Tac Mahal, Hindistan'ın Uttar Pradesh eyaletindeki Agra şehrinde Yamuna Nehri'nin karşısında, Tac Mahal'in karşısına inşa edilmesi planlandığı söylenen efsanevi bir türbedir. Babür İmparatoru Şah Cihan'ın, ikinci eşi Mümtaz Mahal'in anısına inşa ettirdiği türbeye benzer bir türbeyi kendisi için de arzuladığı söylenir.

1665 yılında Agra'yı ziyaret eden Fransız gezgin Jean Baptiste Tavernier Siyah Tac Mahal'i ilk kez hayali yazılarında dile getirmiştir. Tavernier'in yazılarında, Şah Cihan'ın nehrin diğer tarafında kendi mezarını inşa etmeye başladığı, ancak oğlu Evrengzib tarafından tahttan indirildiği için bunu tamamlayamadığı belirtilir. Ancak, birçok modern arkeolog bu hikâyenin bir efsane olduğuna inanmaktadır.

Efsaneler

Birçok bilim insanı, Ram Nath gibi, Siyah Tac Mahal fikrinin tarihten ziyade kurgusal olduğuna inanmaktadır. İkinci Tac Mahal’in temeli olarak tanımlanan izler, aslında Babür tarafından kurulan bir bahçenin çevre duvarıdır. Şah Cihan’ın mezar taşının Mümtaz Mahal’inkine göre düzensiz konumu, Itmad-ud-Daulah’ın türbesindeki yerleşimle benzerdir ve bu durumun önemli bir anlam taşımaması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca, İslam hukukuna göre bedenler yüzleri Kâbe’ye, ayakları güneye bakacak şekilde gömülür ve koca, eşinin sağ tarafına yerleştirilir. Bu nedenle, Şah Cihan’ın mezar taşının orada bulunmaması gerektiği yorumu gereksiz görünmektedir.

Mehtab Bagh'ın nehir kenarındaki çevre duvarının güneydoğusundaki kalan kırmızı kumtaşı köşe kulesi, Tac Mahal'in karşısında yer alan bu bahçenin tarihi yapılarından biridir. Yamuna Nehri'nin karşı kıyısında yer alan bu kule, Mehtab Bagh’ın Tac Mahal’e bakan tarafında bulunmaktadır. Bu kalıntı, Şah Cihan döneminde yapılan düzenlemelerin bir parçası olup, o dönemin mimari ve peyzaj tasarımının önemli unsurlarını yansıtır.

Modern kazılar

1990'larda yapılan kazılarda, siyahlaşmış beyaz taşların bulunduğu tespit edilmiştir. Bazılarına göre, Siyah Tac Mahal'in kökenleriyle ilgili daha güvenilir bir teori, 2006 yılında Mehtab Bagh'daki (Moonlight Garden) havuzun bir kısmının yeniden inşa edilmesiyle arkeologlar tarafından gösterilmiştir. Beyaz türbenin karanlık yansıması, Şah Cihan'ın simetriye olan takıntısı ve havuzun konumlandırılmasıyla uyumlu bir şekilde açıkça görülebilmektedir.