Sinaps

Kimyasal Sinaps: Örnek bir kimyasal sinapstaki temel öğeleri gösteren ilüstrasyon. Sinapslar elektriksel uyarıları kimyasal mesajlara çevirerek, nöron hücreleri arasında aksondan dendrite doğru vektörel iletişim kurulmasını sağlarlar.

Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine olanak tanıyan özelleşmiş bağlantı noktaları. Bir motor nöron ile kas hücresi arasındaki kimyasal sinaps, aynı zamanda neuromuscular junction nöromusküler bağlantı olarak adlandırılır.

Kimyasal sinapslar sayesinde merkezi sinir sistemindeki nöronlar birbirleriyle nöral devreleri içeren bir sinir ağı oluşturabilirler. Bundan dolayı, algılama ve düşünme gibi zihinsel işlevlere temel teşkil eden biyolojik kompütasyonda sinapslar temel bir rol üstlenmektedirler. Ayrıca sinir sisteminin vücudun diğer organlarıyla iletişim kurması da sinapsların varlığına bağlıdır.

İnsan beyninde muazzam sayıda kimyasal sinaps bulunur. Küçük çocuklar 10¹⁶(10.000 trilyon) sinapsa sahipken, bu rakam yaş artışıyla ters orantılı olarak azalır ve yetişkinlerde stabilize olur. Bir yetişkinin sahip olduğu sinaps sayısı tahmini olarak 10¹⁵ ile 5x10¹⁵ (1.000 den 5.000 trilyona kadar) arasındadır.

Sinaps sayısının zamanla düşmesi bir kayıp olarak düşünülmemelidir. Bu, elektronikteki ROM programlamaya benzetilebilir. Bu cihazlar fabrikadan bütün cell'leri birbirine bağlı gelir ve cihazın secilen bazı hücreleri arasındaki bağlantıların bilinçli olarak koparılması yoluyla programlanır. Bu anlamda insan gelişimi sırasında bazı sinir hücreleri arasındaki sinapslar koparılarak beyin gelişir, programlanır.

Sinaps terimi, Sir Charles Scott Sherrington ve meslektaşları tarafından Yunanca "syn-" (beraber, birlikte) ve "haptein" (kucaklaşma) kelimeleri birleştirilerek türetilmiştir. Kimyasal sinapslar, var olan yegane biyolojik sinaps türü değildir, elektrik sinapslar ve immunolojik sinapslar da mevcuttur. Yine de yaygın kullanımıyla sinaps denildiğinde, çoğunlukla kimyasal sinaps ima edilmektedir.