Sepoy
Sepoy (Farsça: سپاهی sipâhi "asker" anlamına gelen) Avrupa kolonicileri için hizmet etmiş eski Hint askerî birliği üyelerine verilen İngilizce bir unvandır. Genelde Hint Ayaklanması (Sipahi isyanı ya da Sepoy isyanı) çevirileriyle tarihte Sepoy Mutiny olayı olarak karşımıza çıkmaktadır.[1][2][3] Günümüzde modern Hint, Pakistan ve Bangladeş ordularında “özel” askerlerin rütbesi için kullanılmaktadır.[4]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Sepoy ya da "sipāhi" kelimesi Osmanlı ordusu rütbesinde kullanılan ordu ve asker anlamlarına gelen Farsça sipah kelimesinden türetilmiştir.[5][6] Avrupa koloni devletlerinde Doğu Hindistan Şirketi için görev yapmış olan birlik, dolayısıyla İngiliz Hint Ordusunda (1858-1947) piyade olarak yer almıştır.[7] Başlangıçta, düzenli üniforma veya disipline sahip olmayan, Hindu ya da Müslüman askerler için kullanılmıştır.
Geleneksel tarihe göre inançlarına aykırı olan hayvansal yağlardan üretilmiş silah fişeklerini zorla kullandırılmış olmaları ve başka sebeplerden dolayı İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'ne karşı bir ayaklanma başlatmışlardır.[8][9]
Daha sonra genel olarak Hindistan'daki Avrupalı güçlerin hizmetindeki tüm yerel askerler için kullanılmıştır.[5] İngiliz Doğu Hindistan Şirketi ordusunun 300.000 nüfuslu ordusunun yaklaşık yüzde doksan altısını oluşturan sepoylar, şirketin ve bölgenin güvenliğinden sorumlu olmuşlardır.[10]
Hizmetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk olarak Hindistan'daki yerel askerî birlikler olarak görev yapan sepoylar sonrasında kolonici Avrupa ülkelerinin düzenli ordularında resmi rütbelerle yer almışlardır. Sömürgeci İngiltere, Fransa ve Portekiz İmparatorluğu için resmi askeri görev yapmışlardır.[11]
.jpg)
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- V. A. Stuart: “The Sepoy Mutiny” McBooks Press (19 Şubat 2003) (İngilizce) ISBN 978-0935526998
- Edmund Candler: “The Sepoy” (ilk basım 1919) Lancer InterConsult 2008 (İngilizce) ISBN 978-0979617454
- Boris Mollo: The Indian Army, Blandfort Press, 1981, (İngilizce) ISBN 0-7137-1074-8
- G.F. MacMunn: The Armies of India, Londra 1911, (İngilizce) ISBN 969-35-1705-9
- T.A. Heathcote: Indian Army: The Garrison of British Imperial India, 1822-1922, Vancouver 1974, (İngilizce) ISBN 0-7153-6635-1
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kemal H. Karpat: “Osmanlı geçmiş ve bugünün Türkiye'si” İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2004 syf.37
- ^ “Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi, 9. cilt” Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, 1994 syf.511
- ^ “Büyük lûgat ve ansiklopedi, 11. cilt” Meydan Yaninevi, 1985 syf. 191
- ^ John Keegan: Armies of the World, syf.312-545 ISBN0-333-17236-1
- ^ a b Mason, Philip (1974). A matter of honour. London: Holt, Rhinehart & Winston. ISBN 0030129117.(İngilizce)
- ^ Yusuf Hikmet Bayur: “Hindistan tarihi, 3. cilt” Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1950 syf. 158
- ^ [1] 4 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. About.com Sepoy - erişim 21 Nisan 2012 (İngilizce)
- ^ [2] 14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sepoy Mutiny 1857-1858
- ^ [3] 19 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC 6 Eylül 2006 Indian mutiny was 'war of religion' - erişim 21 Nisan 2012 (İngilizce)
- ^ [4] 11 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.“India's Sepoy Mutiny” (İngilizce)
- ^ Rene Chartrand, Louis XV's Army - Colonial and Naval Troops, ISBN 1 85532 709 0