Seksoloji (dergi)
 Derginin 1952 tarihli 40. sayısının kapağı | |
| Kategoriler | Cinsel bilim · sağlık · aile |
|---|---|
| Sıklık | Aylık |
| İlk sayı | Nisan 1949 |
| Son sayı | Mart 1954 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
Seksoloji: Cinsi Bilgiler Mecmuası, Türkiye'de cinsel eğitimde yetkin bir rehber olma düşüncesiyle Nisan 1949'dan Mart 1954'e kadar yayın yapan aylık dergidir. Orhan Karaveli ve ağabeyi tarafından kuruldu. Cinsel konular ile cinsel terbiye (cinsellik eğitimi) üzerine yayın yapan dergi, dönemin doktor, hukukçu ve entelektüellerini bünyesinde barındırdı. Avrupa ve Amerika'daki çağdaş dergilerden çeviriler yayımlayıp, kitap tefrika ettirdi. 1953 sonrasında ise aile dergisi olma eğilimindeydi.
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]1930 ile 1960 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde aynı adla (Sexology) yayım yapan bir dergi bulunmaktaydı. Hem ABD hem de Türkiye'de yayımlanan Seksoloji dergileri içerik olarak birbirlerine benzerdi. Hatta Türkiye Seksolojisi Amerikan Seksolojisinden çeviriler yapıp yayımlıyordu. Amerika'daki derginin dışında Avrupa'nın önde gelen kadın ve evlilik dergileri, cinsellik kitapları ile cinsel akademik yayınlar da takip edilip çevirileri bu dergide yayımlanıyordu. Yapılan çevriler derginin ana içeriğiydi. Derginin isim ideloğu ise eski İstanbul valilerinden Fahrettin Kerim Gökay'dı.[1] Kendisine isim telifi için belirli bir ücret ödendi.[2] Ayrıca dergi hakkındaki düşüncelerine ilk sayıda sıkça yer verildi ve derginin ilk sayısı 8000 satış rakamına ulaştı.[1] Dönem dergilerinde entelektüel insanlarla sıkça yapılan anket görüşmeleri Seksoloji dergisinde de yapılarak Peyami Safa[3] ve Selim Sırrı Tarcan gibi isimlerin görüşleri paylaşıldı.[4]
Cinsellikten bahsetmek ve cinselliğe akademik olarak yaklaşmanın zorlukları derginin ikinci sayısının giriş kısmında bahsedilen bir durum oldu. Bunu dikkate alan Seksoloji yönetimi toplumsal veya düşünsel olarak zarar veren yayınlardan kendisini ayırma gereği duydu. Ayrıca kendilerini meşru kılma ve gelecek tepkilerden muaf hissetmek güdüsüyle dergiye olan halk ve resmî otorite desteği sıkça dillendirilen bir durum oldu. İlerleyen sayılarda Anadolu'nun yerel gazetelerinde dergi hakkında çıkan olumlu haberler “Seksoloji memleket matbuatında nasıl karşılandı?” başlığı ile verildi.[4]
Yayınlar ve faaliyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dergi, okurları arasında bir yarışma düzenleyerek ilk altı ayda çıkan yayınlardan en çok beğendikleri konuları nedenleriyle beraber sıralamalarını istedi. İlk üç sonuçtaki ortak payda ise “Çocuklara cinsiyetten nasıl bahsetmeli?” adlı yazı oldu. Dergide kandırılarak cinsel ilişkiye zorlanan kadınların durumlarından da bahsedildi. Doktorlardan alınan olaylar ile bu kadınların hikâyeleri aktarıldı. Kadınlara yapılan sarkıntılık konusu ise dönem gazeteleri dışında Seksoloji'de sıklıkla ele alındı. Tecavüz konusuna az değinilmişse de toplumu, aileyi ve modern yaşamı tehdit eden yönü vurgulanmaya çalışıldı. 1953 sonrasında aile dergisi gibi faaliyet gösterdi. Abraham Stone ve Hannah Stone'un A Marriage Manual: A Practical Guide to Sex and Marriage (1935)[5] adlı yapıt "Evlilik Rehberi" adıyla tefrika edildi.[6] 1952 sonrasında Amerika'daki cinsel bilimcilerle ilişkiler kuruldu. Aralık 1952'de Abraham Stone derginin davetlisi olarak Türkiye'ye geldi ve konferanslar düzenledi.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Seksoloji'ye valilik desteği". Milliyet. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ Bursalı, Orhan. "Seksoloji ve Birileri". Cumhuriyet. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ Zülfikar Uğur Yıkan. "Peyami Safa'nın Server Bedi imzalı romanları". Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ a b c Sarıtaş, Ezgi. "Seksoloji: 1945-1955 arası Türkiye'de cinsel terbiye" (PDF). Ankara Üniversitesi KASAUM. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ "History of Sex Manuals Abraham Stone's Marriage Manual Part 1". trivia-library.com. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.
- ^ "Evlilik Rehberi Seksoloji". Milliyet Arşiv. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017.