Sd.Kfz. 8
| Sd.Kfz. 8 | |
|---|---|
 Sd.Kfz. 8 Gotha Go 242 planörü çekerken | |
| Çeşidi | Ağır yarı paletli araç |
| Uyruğu | 
|
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1939-1950? |
| Kullanıcılar |  Almanya Çekoslovakya Romanya
|
| Kullanıldığı savaşlar | II. Dünya Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Tasarımcı | Daimler-Benz |
| Tasarlandığı tarih | 1936-1939 |
| Üretici | Daimler-Benz, Krupp, Krauss-Maffei, Škoda |
| Birim maliyeti | 46.000 Reichsmark |
| Üretildiği tarih | 1937-1944 [1] |
| Üretim adedi | Yaklaşık 4.000 |
| Özellikler (DB 10) | |
| Ağırlık | 14.700 kg |
| Uzunluk | 7,35 m |
| Genişlik | 2,5 m |
| Yükseklik | 2,77 m |
| Mürettebat | 2 + 11 |
| Motor | Maybach HL85 TUKRM 8.5L 12 silindir su soğutmalı benzinli motor 185 hp |
| Kaldırma kapasitesi | 2.550 kg |
| Transmisyon | 4 + 1 vites ZF |
| Süspansiyon donanımı | Burulma çubuğu |
| Depo kapasitesi | 250 litre |
| Harekat menzili | 250 km yol 125 km arazi |
| Azami hızı | 51 km/sa yol 21 km/sa arazi |
Sonderkraftfahrzeug 8 ("özel motorlu araç 8"), Almanya yapımı yarı paletli kamyondur. Ana görevi 21 cm Mörser 18, 15 cm Kanone 18 ve 10,5 cm FlaK 38 gibi ağır çekili toplar için topçu traktörü olarak faaliyet göstermekse de, aynı zamanda piyade taşıma görevi de yapabilmekteydi. 1938 ve 1945 arasında yaklaşık 4.000 adet üretildi. II. Dünya Savaşı'nda Almanlar tarafından her cephede, özellikle Polonya'nın İstilası, Fransa Muharebesi, Balkan Cephesi, Doğu Cephesi, Kuzey Afrika Cephesi, Normandiya Savaşı ve İtalyan Cephesi'nde kullanıldı.
Geliştirme süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaşın ilk bölümündeki tüm Alman yarı paletli araçlarının ön tasarımı, Nazilerin 1933'te iktidara gelmesinden önce Askerî Otomotiv Departmanından (Wa Prüf 6) Dipl. Ing. Ernst Kniepkamp tarafından yapıldı. Bu tasarımlar daha sonra geliştirme ve deneme için ticari firmalara gönderildi.[2] Daimler-Benz de 1931-1932 döneminde Wa Prüf 6'nın çalışmalarına paralel olarak kendi yarı paletli araç tasarımı ZD.5 üzerinde çalışıyordu. Ağırlığı 9,3 ton olan ve 12 silindirli, 150 beygir gücünde (150 PS) Maybach DSO 8 benzinli motoru kullanan aracın üst gövdesinde, sürücünün arkasında üç sıra koltuk vardı. Süspansiyonu I. Dünya Savaşı dönemi Marienwagen II'ye dayanmaktaydı. Aracın, Sd.Kfz 8'in çeşitli modelleri tarafından kullanılan birbiri arasına giren yol tekerlekleri ve burulma çubuğu süspansiyon tasarımıyla hiçbir ilişkisi yoktu.[3]
Daimler-Benz, 1934'te hazırladığı DB s7 prototipinde Wa Prüf 6 ile ZD.5 tasarımlarının en iyi özelliklerini birleştirdi. Yeni tasarım, ZD.5 ile aynı motora sahipken; sürücü koltuğunun arkasındaki mürettebat için iki koltuğu olan üst gövde dışında eski modele çok az benzerdi. Bu üst gövde, Sd.Kfz 8'in ömrü boyunca aynı kaldı. Araç, 14,4 ton ağırlığındaydı ve 12 ton yük çekebiliyordu. Geliştirilmiş bir versiyon 1936'da DB s8 olarak tanıtıldı. Daha ağır (15 ton) olan DB 9 modeli 1938'de ortaya çıktı. Maybach HL85 TUKRM motorunu kullanan bu model, 800 kilogram yük taşıyabilmekte ve 14 ton yük çekebilmekteydi. Daimler-Benz'in dizel OM 48/1 motorunu kullanma girişimi, Ordu Silah Ofisi tarafından birkaç kez reddedildi. Ekim 1939'da tanıtılan ve savaş süresince üretilen DB 10, DB 9'un düzenlenmiş bir versiyonuydu.[4]
Uyarlamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]1939'da 10 adet 8,8 cm Flak 18 uçaksavar topu, DB s8 ve DB 9 şasisi üzerindeki kaidelere monte edilmesiyle, Bunkerflak veya Bufla olarak da bilinen 8,8 cm Flak 18 (Sfl.) Auf Zugkraftwagen 12t (Sd.Kfz. 8) tanksavar modelleri üretildi. Araçta tanksavar topu için bir top kalkanı yer alsa da top mürettebatının başka bir koruması yoktu. Sürücü kabini daha alçak, zırhlı bir kubbe ile değiştirildi ve motor bölmesi 14,5 mm'lik zırhla kaplandı. Araç 20 ton ağırlığında, 7,35 m uzunluğunda, 2,8 m yüksekliğinde ve 2,65 m genişliğindeydi.[5] Top sorunsuz bir şekilde ileri doğru ateşlenebilmekteydi; ancak topun atış sahası top kalkanının iki yanında 151° ile sınırlıyken, yükselişi ise -3° ile +15° arasındaydı. On aracın tamamı 1939'da Polonya'nın işgaline, 1940'ta Fransa Muharebesi'ne ve 1941'de Barbarossa Harekâtı'na katılan ilk tanksavar taburu Panzerjäger-Abteilung 8'e atandı. Bölük, Ocak 1942'de Panzerjäger-Kompanie 601 ("Tanksavar Bölüğü 601") ve ardından Nisan ayında Anti Tank Taburu 559'un üçüncü bölüğü olarak yeniden atandı. Son üç aracının Mart 1943'te kaybedildiğini bildirdi.[6]
Tasarım
[değiştir | kaynağı değiştir]Sd.Kfz. 8, merdiven şasiye sahipti. 185 beygir gücü (188 PS) üreten 8,52 litre (520 cu in) hacimli 12 silindirli, su soğutmalı benzinli bir Maybach HL 85 TUKRM motoru tarafından sağlanıyordu. Dört ileri ve bir geri vitesi olan yarı otomatik ZF şanzımanı vardı; sürücü istediği vitesi seçip ardından debriyaja basarak vites değiştirebiliyordu. Araç, 40 litre (11 US gal) ve 210 litre (55 US gal) kapasitesi olan iki yakıt deposuna sahipti.[7]
Aracın yönünü değiştirmek için hem paletler hem de tekerlekler kullanılıyordu. Direksiyon sistemi, sığ dönüşlerde yalnızca tekerlekleri kullanacak şekilde ayarlanmıştı; ancak direksiyon simidi daha fazla çevrildiği zaman paletlere fren uygulanarak daha keskin dönüşler yapılabilmekteydi. Paletlerin tahriki, daha yaygın olan dişliler yerine kasnaklar ile sağlanıyordu. Arka süspansiyon, burulma çubuklarına bağlı, Alman yarı paletli araçlarında yaygın olarak kullanılan üst üste binen ve birbiri arasına giren Schachtellaufwerk düzenindeki altı adet çiftli yol tekerleğinden oluşuyordu. Palet gerginliğini kontrol etmek için aracın arkasına monte edilmiş bir avara kasnağı kullanılmıştı. Ön tekerleklerde yaprak yaylar ve amortisörler vardı.[7]
Aracın üst gövdesinde biri sürücü ve yardımcısı, diğer ikisi mürettebat için olmak üzere üç sıra koltuklu bir mürettebat bölmesi vardı. Arka taşıma kısmında, yanlarda birer ve arkada iki adet olmak üzere saklama bölmeleri vardı. Ön cam, öne doğru katlanabilir ve çıkarılabilirdi. Aracın kanvas tavanı, arka eşya gözlerinin üzerine monte edilmişti ve kanvas tavan kapatıldığında ön cama bağlanıyordu.[8] Başlangıçta 12 ton çekme kapasitesine sahip olacak şekilde tasarlanan aracın savaş zamanı modeli DB 10, 14 ton yük çekme kapasitesine sahipti.[9]
Üretim ve kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Daimler-Benz ve Krupp, savaş sırasında Sd.Kfz 8'in ana üreticileriydi. Krauss-Maffei 1940-1941 yıllarında 315 araç üretirken, Škoda da savaşın son yıllarında üretime katıldı. 20 Aralık 1942'de 1.615 araç üretilmişti. 1943'te 507, 1944'te ise 602; toplamda ise yaklaşık 4.000 adet Sd.Kfz. 8 üretildi.[10] Sd.Kfz. 8 savaştan sonra Çekoslovakya tarafından kullanıldı; ancak üretimin Škoda'da devam edip etmediği ya da ne zaman sonlandırıldığı bilinmemektedir.[9] Sd.Kfz. 8, savaş esnasında Romanya tarafından da kullanıldı.[11] 1942'de dört Sf.Kfz. 8 birbirine bağlanarak, Batterie Mirus'un 30,5 cm'lik top namlusunu taşıyan bir römorku çekmek için kullanıldı.[12]
Diğer Alman yarı paletlilerinin çoğundan farklı olarak Sd.Kfz. 8 neredeyse her zaman ağır topçu parçaları için bir topçu traktörü olarak kullanıldı ve başka görevler için modifiye edilmedi.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Bishop, Chris (1998). The Encyclopedia of Weapons of World War II. New York: MetroBooks. s. 80. ISBN 1-58663-762-2. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
- ^ Spielberger 2008, s. 24.
- ^ Spielberger 2008, ss. 76, 85.
- ^ Spielberger 2008, ss. 85-86.
- ^ Chamberlain, Peter; Doyle, Hilary L. (1978). Jentz, Thomas L. (Ed.). Encyclopedia of German Tanks of World War Two: A Complete Illustrated Directory of German Battle Tanks, Armoured Cars, Self-propelled Guns, and Semi-tracked Vehicles, 1933–1945 (İngilizce). Londra: Arms and Armour Press. s. 186. ISBN 1-85409-214-6.
- ^ Jentz, Thomas L.; Doyle, Hilary Louis (2004). Panzerjaeger (3.7 cm Tak to Sfl. Ic): Development and Employment from 1927 to 1941. Panzer Tracts (İngilizce). 7–1. Boyds, MD: Panzer Tracts. ss. 28-31. ISBN 0-9744862-3-X.
- ^ a b Spielberger 2008, s. 164.
- ^ Spielberger 2008, s. 79.
- ^ a b Spielberger 2008, s. 85.
- ^ Spielberger 2008, s. 86.
- ^ "Manuel Granillo, Legiunea Romana: Romanian General's Handbook Lulu Press, 2013". 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020.
- ^ "Namlu ve silahı taşıyıcı haber raporu". 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020.
- ^ Spielberger 2008, s. 77.
- Genel
- Spielberger, Walter J. (2008). Halftracked Vehicles of the German Army 1909-1945 (İngilizce). Atlgen, PA: Schiffer. ISBN 978-0-7643-2942-5.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sd.Kfz. 8 Wwiivehicles.com'da
- Sd.Kfz. 8 Der Wehrmacht'da14 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)