Saturnalia
| Satürnalia | |
|---|---|
 Saturnalia (1783), Antoine-François Callet | |
| Kutlayanlar | Romalı paganlar |
| Türü | Roma paganizmi |
| Tarih | Jül Sezar öncesi dönem: 17 Aralık-6 Ocak Jül Sezar'ın takvim reformu sonrası: 17 Aralık-23 Aralık |
| Gelenekler | Frigya şapkası giymek Kumar Toplu seks Kurban Hediyeleşme Yamyamlık |
Satürnalia Bayramı, Satürnalia Festivali veya Satürnalia, Roma paganizminde Satürn onuruna kutlanan bir bayramdır.[1]
Tarihi kökenleri ve dinler tarihindeki benzerlikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Her ne kadar Roma paganizmindeki Satürn, Yunan Mitolojisinde Kronos ile aynı motif olsa da Satürnalya Festivali, gerek yamyamlık gerekse toplu seks kutlamalarıyla Antik Yunan dönemindeki Dionysos Şenlikleri'ne çok benzemektedir. Dionysos, tıpkı Roma Mitolojisindeki Satürn gibi kural koyan, tarım faaliyetleri öğreten, bereketi ve eğlenceyi sembolize eden bir motiftir.[2] Jül Sezar'ın takvim reformu öncesinde Satürnalya Bayramı, 17 Aralık'ta başlayıp 6 Ocak'ta son buluyordu. Jül Sezar'ın takvim reformu sonrası ise Satürnalya, 6 Ocak yerine 23 Aralık'ta son bulmuştur. 6 Ocak tarihi aynı zamanda Antik Yunan'da 17 Aralık'ta başlayan Dionysos Şenlikleri'nin son günüdür. Çünkü Antik Yunan'da Dionysos, 6 Ocak'ta dostlarını korumak için bir oğlak, koç veya bir sığıra dönüşüp kendisini feda etmiştir, düşmanları tarafından öldürülüp eti çiğnenmiş ve kanı içilmiştir. Romalılar Hristiyanlığı kabul ettikten sonra İsa'nın doğumunu 6 Ocak'ta kutlamıştır. Hristiyanlar günümüzde de İsa'nın öldürüldüğüne inandıkları gün, şarabı İsa'nın kanı ve şaraba banılan ekmeği ise İsa'nın eti olarak tasvir edip yemektedirler. Bu bakımdan Dionysos Şenlikleri ve Hristiyanlıkta İsa'nın doğumunu kutlama yani Epifani töreni arasında doğrudan bir benzerlik vardır. Roma Katolik Kilisesi, daha sonra 23 Aralık tarihi üzerinde bir değişiklik yapıp Katoliklikte Noel, Ortodokslukta ise adı Epifani olan bu kutlamayı 25 Aralık tarihine sarkıtmıştır. Avrupalılar 25 Aralık günü Lamba festivalleri düzenlerdi. Lamba Festivali aynı zamanda Mısır Mitolojisinde Osiris'i anmak için yapılan bir kutlamadır. Roma Katolik Kilisesi 25 Aralık tarihi üzerinde karar vererek hem Lamba Festivali'ni hem de İsa'nın doğumunu birleştirmiş oldu. 25 Aralık aynı zamanda Antik Yunan'da Dionysos'un doğduğu gündür. Bazı tarihçiler, Roma Katolik Kilisesinin pagan inançlara saygı duyması sebebiyle, Dionysos'un öldüğü günde kutlama yapılmaması adına İsa'nın doğumunu 6 Ocak'tan 25 Aralık'a aldığını söylemişlerdir. Lakabı Yaşlı Plinius olan tarihçi Gaius Plinius Secundus, 21 Aralık yerine 25 Aralık'ın seçilmesini bir hesap hatası olarak yorumlamaktadır. Son tahlilde Satürnalia Bayramı, Antik Yunan'daki Dionysos Şenlikleri ile doğrudan benzerdir.
Kutlama
[değiştir | kaynağı değiştir]Festival süresi boyunca kumar ve toplu seks'e izin verilmiştir. Bu bazen homoseksüel yönelimler, bazen pedofili, bazen de ensest kutlamalar şeklinde görülmüştür.[3][4] Frigya şapkası giymek, festivalin geleneklerinden biridir. İçkili eğlenceler ve teatral etkinlikler de düzenlenir. Roma'da 18 ve 19 Aralık günlerinde kamu kurumları tatil edilmiştir.[5] 17 Aralık'tan itibaren ağaçlar, yollar, evler süslenir, insanlar bayram süresi boyunca birbirleriyle hediyeleşir. Son tahlilde, Noel kutlamalarının kökeni de Satürnalia Bayramı'na dayanmaktadır. Bayramın son günü ise bazen bir domuz bazense bir erkek kurban edilir, bir grup tarafından kurbanın eti çiğnenir, kanı içilirdi. Kurban, Güneş'e adanır ve bereket getirmesi dileğinde bulunulurdu.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nardugan
- Epifani
- Roma festivalleri
- Dionysos
- Dionysos Şenlikleri
- Satürn
- Lupercalia
- Bona Dea
- Consualia
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Carnaval Celebration that became Christmas & New Year's Eve". 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
- ^ "Saturnalia". University of Chicago. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ Kelemen, Lawrence. "The History of Christmas". SimpleToRemember.com. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
- ^ The Editors of Encyclopaedia Britannica (29 Aralık 2023). "Saturnalia". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 1 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ "Saturnalia Practices of Nova Romans". Nova Roma. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
- ^ "TWELVE DAYS OF DIONYSUS". 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016.
| Tanrı ve tanrıçalar |
|  | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Efsanevi kurucular | ||||||
| Metinler | ||||||
| Kavramlar ve uygulamalar | ||||||
| Felsefe | ||||||
| Türevler | ||||||
| Ayrıca bakınız | ||||||