Samhain
| Makale serilerinden |
 |
Samhain (Keltçe telaffuz: [ˈsˠəuɪnʲ] veya [ˈs̪ãũ.ɪɲ], İngilizce telaffuz: /ˈsɑːwɪn), geleneksel olarak her yıl 31 Ekim'den 1 Kasım'a kadar kutlanılan,[1] Kış mevsiminin gelmesini işaretleyen ve Azizler Günü ile birlikte Cadılar Bayramı'nın kökenini oluşturan bir Kelt dini festivalidir.[2] Festivalin ismi Eski İrlandaca Samain sözcüğüne dayanır. Bu kelimenin Ön Hint Avrupa dilindeki *semo- ("yaz") kökünden türediği düşünülmektedir.[3][4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]_(14750481494).jpg)
Samhain'e ilk atıflar en eski İrlandaca metinlerde yer alır ve festival, Imbolc, Bealtaine ve Lughnasadh ile beraber Kelt dünyasının en önemli 4 festivalini oluşturur. Tarihsel olarak kutlama kökenleri İrlanda'da yer almış pastoral-göçebe kültüre dayandırılır. Kutlamanın gerçekleştiği 1 Kasım Avrupa'nın geri kalanında tarım gerçekleştiren bölgeler için önemli değildir, ancak eskiden çobanlık yapmış göçebe İrlanda halkı bu tarih civarında sürülerini dağ bölgelerinden alçak bölgelere Kış için indirmektedir.[5] Orta Çağ zamanlarında ise ticaret sezonun bitmesini temsil etmiş ve kabile buluşmaları etrafında şekillenmiştir.[6]
İrlanda mitolojisine göre 31 Ekim gecesinde, ölüler alemi ve canlılar arasındaki sınırları oluşturan perde incelmektedir.[7] Macgnímartha Finn adlı Kelt dini metnine göre her Samhain'de İrlanda Kralı, Tara adlı bölgede bir kutlama düzenlemektedir. Ateş soluyan Áillen isimli bir yaratık ise diğer dünyadan canlılar dünyasına geçmekte ve her sene kutlamadaki insanları ürettiği müzik ile uyutarak Tara'da bulunan saray ve yapıları yok etmektedir. Bir sene ise metne göre Fionn mac Cumhaill adlı genç uyumaya direnerek Aillen'i sihirli bir mızrak vasıtasıyla öldürmüştür. Bu gece kurt adamların yeryüzüne inmesi ve sürü hayvanlarına saldırması gibi hikâyelerde vardır.[8]
Diğer hikâyelerde ise Fomor gibi dev yaratıklardan korunmak için İrlanda yerlilerinin bu yaratıklara çocuklarını ve ürettikleri süt ile tahıllarını sunduklarına değinilmiştir. Hristiyan İrlandalı rahipler ise bu festival ve sunuları Kelt Crom Cruach tanrısı ile bağdaşlaştırmıştır.[9]
Hristiyanlaşan İrlanda'da festival 19. yüzyıla kadar bazı bölgelerde devam etmiştir. Büyük kamp ateşleri yakmak, kurban edilmiş bir hayvanın kanını ev önüne dökmek, bazı bölgelerde inek postu içerisinde dolaşmak ve dışarı da öbür dünyadan gelen yaratıklar için yemek ve içecek bırakmak bu geleneklerin birkaç tanesini oluşturur. Samhain'de kostüm ve maske giyerek evleri dolaşmak ise 16. yüzyıla dayanan köklere sahiptir.[10] Genellikle kostümlü insanlar gittikleri evlerin önünde şarkı söylemiş ve buna karşılık yiyecek almıştır.[10] Kostüm giymenin öbür dünyadan gelme yaratıkların arasına karışma ve koruma sağlaması inancı sonucunda evrildiği düşünülmektedir.[11] Geleneksel olarak bal kabağı yerine şalgam korkutucu yüzleri tasvir edecek şekilde oyulmuş, içerisine mumlar yerleştirilmiştir.[12] Anadolu topraklarında yaşayan bir kelt halkı olan Galatlar tarafından kutlanıyordu.[13][14] Galatlar Anadolu'da 6. yüzyıla kadar Keltçe konuşmaya devam ettiler.
Günümüzde Cadılar Bayramı Samhain'in sahip olduğu pek çok özelliği paylaşır ve kısmen bu kutlamalardan evrildiğine inanılır.[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ó hÓgáin, Dáithí. Myth Legend and Romance: An Encyclopaedia of the Irish Folk Tradition. Prentice Hall Press, 1991. p. 402
- ^ Simpson, John; Weiner, Edmund (1989). Oxford English Dictionary (second bas.). Londra: Oxford University Press. ISBN 0-19-861186-2. OCLC 17648714.
- ^ Pokorny, Julius. IEW (1959), s.v. "sem-3", p. 905.
- ^ Rogers, Nicholas (2002). "Samhain and the Celtic Origins of Halloween". Halloween: From Pagan Ritual to Party Night, pp. 11–21. New York: Oxford University Press. 0-19-516896-8.
- ^ Frazer, Sir James George. The Golden Bough: A Study in Magic and Religion. Forgotten Books, 2008. p. 644
- ^ Hutton, Ronald (1996) Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in Britain. Oxford: Oxford University Press 0-19-288045-4, p. 361.
- ^ Monaghan, Patricia (2004). The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore. New York, NY: Infobase Publishing. s. 41. ISBN 978-0816075560.
- ^ Dooley, Ann; Roe, Harry, (Ed.) (2005). Tales of the Elders of Ireland: A new translation of Acallam na Senórach. Oxford, England: Oxford University Press. s. 212. ISBN 978-0199549856.
- ^ Annals of the Four Masters: Part 6 14 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Corpus of Electronic Texts.
- ^ a b Hutton, pp. 380–82
- ^ Hole, Christina. British Folk Customs. Hutchinson, 1976. p. 91
- ^ Hutton, Ronald. The Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in Britain. Oxford University Press, 1996. pp. 382–83
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ "BBC – Religions – Christianity: All Hallows' Eve". British Broadcasting Corporation (BBC). 2010. 24 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2011.
It is widely believed that many Hallowe'en traditions have evolved from an ancient Celtic festival called Samhain which was Christianised by the early Church
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Celtic Festivals3 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.