Saholar
ሳሆ | |
|---|---|
 Saho kadınları | |
| Toplam nüfus | |
250.000–650.000 (2015 tahmini)[1] | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 Eritre | 149.000[2] |
 Etiyopya | 37.000 (2012 tahmini)[3] |
| Diller | |
| Din | |
Ağırlıklı olarak Sünni İslam | |
| İlgili etnik gruplar | |
Saho, Eritre ve kuzey Etiyopya'nın büyük bölümlerinde yaşayan Cushitic bir etnik gruptur.[5][6] Saho'yu ana dilleri olarak konuşurlar.[5]
Toplum
[değiştir | kaynağı değiştir]Etnisite ve toplumsal yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdulkader Saleh Mohammad'a göre; Saho halkının çoğu (Afar ve Somali gibi) kendi etnik kökenleri hakkında ilkel bir görüşe sahiptir ve Arap göçmenlerin soyundan geldiklerini iddia ederler; bu da Muhammed'in ailesiyle özdeşleşmeye ve tarihlerinin Yakın Doğu'nunkiyle ilişkilendirilmesine olanak sağlamaktadır. Toplumsal yapı babasoylu ve hiyerarşiktir; toplum kabileler, klanlar ve aileler halinde dikey olarak örgütlenmiştir. Kabile (meela, kisho veya qabila) alt kabileler (gaysha, harak veya are) veya klanlar (dik veya are) olarak düzenlenmiştir. Ancak bu iki kavram her zaman net bir şekilde ayırt edilmez, bunlar en önemli tabakalardır çünkü bir bireyin "kişisel soyunu veya kökenini" gösterirler. Aile soyu, en az 30 veya 40 kuşak geriye giderek ezberlenir. Ayrıca ezberlenen ve anlatılan yasalar ve geleneklerdir. Akrabalık bu geleneklerde önemli bir rol oynar ve yine kabile ve etnik kimliğin ilkel kalitesini gösterir. [kaynak belirtilmeli]
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Saho halkı, çiftçilik yapmakla birlikte bunun yanın da hayvancılıkta yapmaktadır.[7]
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Saho'nun toplam nüfusu, çelişkili rakamlar nedeniyle belirsizdir. Ancak, Saho halkının çoğunluğu Eritre'de yaşamaktadır. 2015 yılında erişilen tahmini verilere göre; toplam nüfus 250.000 ila 650.000 arasında değişmektedir.[8] Saho savunuculuk gruplarına göre; Eritre'deki Saho nüfusunun 2016 yılında yaklaşık 206.000 olduğunu tahmin söylemektedirler.[9] Saho, 2021 itibarıyla Eritre nüfusunun yaklaşık %4'ünü temsil etmektedir.[10] 2012 yılında yapılan bir arıştırma, Etiyopya'nın Saho dili konuşan nüfusunu 37.000 olarak belirlemiştir.[11]
Ethnologue'a göre; 2015 itibarıyla Saho dilini konuşan yaklaşık 220.000 insan var. Saho halkının çoğunluğu Eritre'de yoğunlaşmıştır ve geri kalanı Etiyopya'da yaşamaktadır.[2][12] Eritre'de ise Saho halkı Güney ve Kuzey Kızıldeniz bölgelerinde bulunmaktadır.[12]
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Saho halkı, Saho dilini anadili olarak konuşur. Afro-Asya dil ailesinin Cushitic kolunun bir parçası olan Lowland Doğu Cushitic dillerinin Saho-Afar lehçe kümesine aittir. Afar ve Somali ile yakından ilişkilidir. Birçok Saho halkı, Jeberti (Tigrinya konuşan Müslümanlar) ve Tigre gibi diğer Müslüman kabilelerle karışmış ve sonuç olarak bu kabilelerin dillerini benimsemiştir.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Saholar ağırlıklı olarak Müslümandır. Saho'nun çoğunluğu, Arap yarımadasından gelen mistiklerin ve tüccarların artan etkisi nedeniyle 13. yüzyılda İslam'ı benimsemiştir.[13] Irob olarak da bilinen birkaç Hıristiyan, Etiyopya'nın Tigray bölgesinde ve Eritre'nin Debub Bölgesi'nde yaşamaktadır.[14]
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Saho'nun kültürü ile ilgili olarak, bir sorun olduğunda Saholar rahbe dedikleri bir toplantı veya konferans çağrısı yapma eğilimindedirler. Böyle bir toplantıda Saho halkı su, mera veya toprakla ilgili sorunların nasıl çözüleceğini, klan anlaşmazlıklarını ve bu sorunların nasıl hafifletileceğini tartışır. Bu, bir fikir birliğine varmak için komşu kabileler veya etnik gruplar ve alt klanlarla da tartışılır.[15]
Bu toplantı için ehil bir temsilci seçilir, bu temsilciye madarre denir. Bir medrese, izleyicilerine ve olaya karışan alt klanlara veya kabilelere argümanlar getirir ve onları kazanmaya çalışır. Bu, klan veya kabile bilge adamları veya yaşlıları, ukal ile tartışılır. 2 kişi arasındaki daha küçük çaplı çatışmalarda, 2 kişiden biri şikayetlerini ukal'a götürür, sırayla anlaşmazlık için shimagale veya arabulucular atarlar.[15]
Saholar arasında Gadafur adında bir alt klan var. Gadafur, Minifere kabilelerine bağlı bağımsız bir alt klandır ve aslen Gadabuursi kabilesinden olduğuna inanılmaktadır.[16]
Önemli Kişiler
[değiştir | kaynağı değiştir]İbrahim Ömer, Yeni Zelanda'da İşçi Partisi'nde Milletvekillik yapmıştır.
Dubai TV, Al Arabiya ve BBC Arabi dahil olmak üzere bir dizi kanalda çalışan Al Jazeera Channel'ın (Arapça) İngiliz baş sunucusu Osman Ayfarah.[17]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Minahan, James (2016). Encyclopedia of stateless nations: ethnic and national groups around the world. Second edition. Santa Barbara, California Denver, Colorado: Greenwood, an imprint of ABC-CLIO, LLC. s. 361. ISBN 978-1-61069-954-9.
- ^ a b "Saho, Irob population". joshuaproject.net. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ Shinn, David H.; Ofcansky, Thomas P. (2013). Historical dictionary of Ethiopia. 2nd ed. Lanham (Md.): Scarecrow Press. s. 231-232. ISBN 978-0-8108-7194-6.
- ^ Sandra Joireman (1 Ekim 1997). Institutional Change in the Horn of Africa: The Allocation of Property Rights and Implications. Basılı Yayın (İngilizce). Universal-Publishers. ISBN 1581120001.
- ^ a b Brown, Edward Keith; Ogilvie, Sarah (2009). Concise encyclopedia of languages of the world. Amsterdam Oxford: Elsevier. ISBN 978-0-08-087774-7.
- ^ Betty LaDuke (Nisan 2001). "Through an artist's eyes". findarticles.com. 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2017.
- ^ Connell, Dan (2019). Historical dictionary of Eritrea. 3rd ed. Lanham: Rowman & Littlefield. s. 454-455. ISBN 978-1-5381-2065-1.
- ^ Minahan, James (2016). Encyclopedia of stateless nations: ethnic and national groups around the world. Second edition (İngilizce). Santa Barbara, California: Greenwood, an imprint of ABC-CLIO, LLC. s. 361. ISBN 978-1-61069-953-2. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ "The 'Animal Caretakers': The Saho of Eritrea" (İngilizce). Eritrea Ministry Of Information. 26 Ağustos 2016. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ "Explore All Countries-Eritrea". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 22 Nisan 2022. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ Shinn, David Hamilton; Ofcansky, Thomas P. (2013). Historical dictionary of Ethiopia. 2nd ed (İngilizce). Lanham, Md: Scarecrow Press. ss. 231-232. ISBN 978-0-8108-7194-6. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ a b "Saho|Ethnologue" (İngilizce). ethnologue.com. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ Miran, Jonathan (2005). "A Historical Overview of Islam in Eritrea". Die Welt des Islams. 45 (2): 177-215. doi:10.1163/1570060054307534. ISSN 0043-2539. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ "Saho Culture" (İngilizce). allsaho.com. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ a b Abdulkader Salah Mohammad, (Ed.) (1943). The Customary Law of the Akele Guzai Muslims (the Saho) (İngilizce). Mohammad, Abdulkader Salah tarafından çevrildi. British Military Administration. s. 26. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ Mohammed, Abdul Kader Saleh (2013). The Saho of Eritrea: ethnic identity and national consciousness. African politics = Politiques Africaines. Zürich: Lit Verlag. ISBN 978-3-643-90332-7. OCLC 827974162.
- ^ "Osman Ayfarah-Al Jazeera". Al Jazeera. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
