Sırt sepeti
_tea-zone_N_of_Embu(C_Highlands),KE_mon14dec2009-1100h.jpg)
Sırt sepeti, sırt üstü taşınan bir sepet türüdür. Çay, mısır, fındık, yaprak ve elle toplanabilen ürünlerin yaygın olduğu yerlerde günümüzde de kullanılmaktadır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğu Karadeniz bölgesinde kalaf olarak bilinen sırt sepeti, Dîvânu Lugâti't-Türk'te "kürin" olarak geçmektedir.[1] Lazcada sırt sepeti olarak kullanılan "tikina" ve "kalati" kelimeleri, Gürcücede bebek anlamına kalan "iina" kelimesinden türemiştir. Kuru yaprak taşımak amacıyla kullanılan kofin, Anadolu'da köfün/köhün, Ordu'da köğün, Yunancada kofini adıyla bilinmektedir. Kofin kelimesi, Antik Yunancada sepet anlamına gelen kofinos kelimesinden türemiştir.[2] Batı Rize'de orta boy sırt sepetine metroşike, metuşi veya metruş denmektedir.
Güney Kafkasya ve Doğu Karadeniz
[değiştir | kaynağı değiştir]Kalaf
[değiştir | kaynağı değiştir]Laz kadınları, yüzyıllardır ağır yükleri taşımak için fındık dallarından örülü olan[3] kalati; meyve, fındık ve çay taşımak içinse tikina adlı sepetleri kullanmaktadır.[4] Kalati, Türkçede kalaf, Doğu Hemşincesinde galat, Batı Hemşincesinde gidal, Ermenicede gıtots/kıtüts, Tonya Rumcasında kalaz ve Maçka Rumcasında kofin olarak, Tikina ise Hemşincede digina olarak adlandırılır.[5] Kalati'nin bir boy küçüğü ise Trabzon'da sepetçik anlamına gelen kalafika veya galafika olarak isimlendirilir.
Arka sepeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Giresun,[6] Trabzon, Gümüşhane ve Bayburt'ta da da tutma sapı bulunmayan arka sepetleri kullanılmaktadır.[7]
Şelek
[değiştir | kaynağı değiştir]Samsun, Ordu, Giresun ve Batı Trabzon'da kullanılan yayvan ve yassı arka sepetlerine şelek denir.
Kofin
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuru yaprak taşımak amacıyla kullanılan bir sırt sepetidir. Çoğunlukla fındık çubuklarından yapılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Çetinoğlu, Oğuz (2019). KAŞGÂRLI MAHMUD ve DÎVÂNU LUGATİ’T-TÜRK. Bilgeoğuz Yayinlari. s. 244. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Özhan Öztürk (29 Ağustos 2017). "Sepet çeşitleri ve isimleri (Karadeniz bölgesi)". ozhanozturk.com. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Sarı, Eren (2018). "AHA". AHA, 19. AHA. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Bellér-Hann, Ildikó (2015). Negotiating Identities: Work, Religion, Gender, and the Mobilisation of Tradition among the Uyghur in the 1990s. LIT Verlag Münster. s. 98. ISBN 3643907451. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Müslüm Kabadayı. "Diller arası etkileşim üzerine". insanbu.com. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Bilir, Ali (2001). Geçmişten günümüze tüm yönleriyle Görele. Simurg. s. 440. ISBN 9757172502. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Öztürk, Özhan (2005). Karadeniz: ansiklopedik sözlük. Heyamola Yayınları. s. 102. ISBN 9756121009. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.