Robert Yerkes
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mart 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Robert Mearns Yerkes (d. 26 Mayıs 1876 - ö. 3 Şubat 1956), ABD'de karşılaştırmalı psikolojinin (en:Comparative psychology) gelişmesine öncülük eden psikolog.
Ursinus College'ı bitirdikten sonra, 1902'de Harvard Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı ve orada 1917'ye değin psikoloji dersleri verdi. Önce omurgasızların davranışıyla ilgili çalışmalar yaptı; daha sonra basit memelileri incelemeye yöneldi. İlk kitabı olan The Dancing Mouse (1907; Dans Eden Fare) psikoloji deneylerinde fare ve sıçanların standart laboratuvar denekleri olarak kullanılmasına katkıda bulundu. Daha sonra insanlara yönelik psikoloji testleriyle ilgilenmeye başladı; insanın zihinsel yeteneğinin ölçümünde çok seçenekli testlerin ve sonradan yaygın olarak kullanılmaya başlayan bir puanlama cetvelinin (1915) geliştirilmesinde önemli rol oynadı. I. Dünya Savaşı sırasında 1.726.000 kişiyi kapsayan kitlesel ölçekte ilk psikoloji testi programını uygulamaya koydu.
John Dillingham Dodson ile birlikte uyarılma ile performans arasındaki ampirik ilişkiyi açıklayan Yerkes-Dodson kanununu ortaya koydu.
1924'te Yale Üniversitesi'nde psikoloji profesörlüğünü üstlenen Yerkes, orada yeniden şempanze ve başka yüksek primatlarla ilgili araştırmalarına döndü. Kısa süre sonra büyük insansımaymunlar konusunda dünyanın önde gelen bilim adamlarından biri durumuna geldi. En önemli yapıtlarından biri sayılan The Great Apes (1929; karısı Ada Watterson Yerkes ile birlikte; Büyük insansımaymunlar), bu canlıların psikolojik ve fizyolojik yapıları konusunda uzun süre temel başvuru kaynağı oldu. Yerkes, 1929'da Orange Park'ta (Florida) Yale Primat Biyoloji Laboratuvarları'nı kurdu; davranışın sinirsel ve fizyolojik temellerinin incelendiği bu özgün merkezin adı, onun yöneticiliğinden ayrıldığı 1941'de Yerkes Primat Biyoloji Laboratuvarları olarak değiştirildi. Yerkes bir başka önemli yapıtı olan Chimpanzees'i (1943; Şempanzeler) yayımladıktan kısa bir süre sonra Yale'den emekliye ayrıldı.
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1907, The Dancing Mouse, (Dans Eden Fare)
- 1911, Introduction to Psychology (Psikolojiye Giriş)
- 1911, Methods of Studying Vision in Animals (John B. Watson ile)
- 1914, Outline of a Study of the Self
- 1915, A Point Scale for Measuring Mental Ability (başka yazarlar ile)
- 1943, Chimpanzees (Şempanzeler)
