İçeriğe atla

Rainer Maria Rilke

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Rainer Maria Rilke
Rilke, 1900 yılında.
Doğum4 Aralık 1875(1875-12-04)
Prag, Avusturya-Macaristan
Ölüm29 Aralık 1926 (51 yaşında)
Montrö, İsviçre
MeslekRoman yazarı ve şair
MilliyetAvusturyalı Alman/Çek
Dönem1894–1925
Edebî akımModernizm
Önemli eserMalte Laurids Brigge'nin Notları (1910)
Duino Ağıtları (1923)
Orpheus'a Soneler (1923)
Evlilik
Clara Westhoff (e. 1901)
Çocuklar1
İmza

René Karl Wilhelm Johann Josef Maria Rilke (4 Aralık 1875 – 29 Aralık 1926), ya da bilinen adıyla Rainer Maria Rilke Avusturyalı şair ve romancıydı. Kendine özgü ve etkileyici bir şair olarak tanınan Rilke, Alman dilinde önemli bir yazar olarak kabul edilmektedir.[1] Eserleri eleştirmenler ve akademisyenler tarafından mistisizmin alt tonlarına sahip olarak görülerek öznel deneyim ve inançsızlık temalarını irdelemiştir.[2][3][4] Yazıları arasında bir roman, birkaç şiir koleksiyonu ve birkaç cilt yazışma bulunmaktadır.

Avrupa'da sık bir şekilde seyahat eden Rilke, sonunda şiirlerinin çoğuna ilham kaynağı olan İsviçre'ye yerleşti. En çok Alman edebiyatına yaptığı katkılarla tanınsa da Fransızca da yazmıştır. En iyi bilinen eserleri arasında şiir derlemeleri Duino Ağıtları (Duineser Elegien) ve Orpheus'a Soneler (Die Sonette an Orpheus), yarı otobiyografik romanı Malte Laurids Brigge'nin Notları (Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge) ve ölümünden sonra yayımlanan on mektuptan oluşan Genç Bir Şaire Mektuplar'dır. (Briefe an einen jungen Dichter) Rilke'nin eserleri 20. yüzyılın sonlarında kişisel gelişim yazarları tarafından yapılan alıntılar[5][6][7] ile televizyon programları, kitaplar ve sinema filmlerinde sıklıkla yapılan alıntılarla büyük kitlelere ulaştı.[8]

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları (1875-1896)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rilke, 1878-1879 civarı.

René Karl Wilhelm Johann Josef Maria Rilke, Bohemya'nın başkenti Prag'da (o zamanlar Avusturya-Macaristan'ın bir parçası, şimdi Çekya'nın başkenti) doğdu. Babası Josef Rilke (1838-1906) başarısız bir askeri kariyerin ardından demiryolu görevlisi olarak çalıştı. Annesi Sophie ("Phia") Entz (1851-1931), René'nin ilk yıllarının çoğunu geçirdiği Herrengasse (Panská) 8 adresinde yaşayan, Prag'ın varlıklı ailelerinden Entz-Kinzelberger'lerden geliyordu. Phia ile tek oğlu arasındaki ilişki, bir hafta içinde ölen bebek yaştaki kızının yasını tutmasıyla farklılaştı. Rilke'nin ilk yıllarında Phia, Rilke'ye bir kız çocuğuymuş gibi davranarak kaybettiği kızını geri kazanmaya çalıştı. Rilke'ye göre, çocukluğunda "güzel kıyafetler" giymek zorundaydı ve [annesi için] "büyük bir oyuncak bebek gibiydi."[9][10][11][a] Anne ve babasının evliliği 1884'te sona erdi.

Ailesi, şiirsel ve sanatsal açıdan yetenekli olan Rilke'yi Aşağı Avusturya'nın Sankt Pölten kentindeki bir askeri akademiye kaydettirdi. 1886'dan 1891'e kadar derslere katıldı, ancak sonra hastalık nedeniyle ayrıldı. Daha sonra Linz'e taşınarak bir ticaret okuluna girdi. Bu süre zarfında yayın şirketi sahibi Hans Drouot ile Graben 19'da 3. katta yaşadı.

Mayıs 1892'de okuldan atılan 16 yaşındaki Rilke Prag'a döndü ve burada üç yıl boyunca 1895'te kazanacağı üniversite giriş sınavı için özel ders aldı. Prag'da edebiyat, sanat tarihi ve felsefe dersleri aldı.[13] 1896'da okulu bırakıp Münih'e taşındı.[14]

Münih ve Sankt-Peterburg

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rilke, 1897'de Münih'te sık sık seyahat eden ve entelektüel bir kadın olan Lou Andreas-Salomé ile tanıştı ve ona aşık oldu. Salomé'nin ısrarıyla "René" olan ilk adını "Rainer" olarak değiştirdi. Çünkü Salomé bu adın daha erkeksi, güçlü ve Cermen olduğunu düşünüyordu.[15] Rilke'nin birlikte Rusya'ya iki kapsamlı gezi yaptığı bu evli kadınla olan ilişkisi 1900 yılına kadar sürdü. Ayrıldıktan sonra bile Salomé, hayatının sonuna kadar Rilke'nin en önemli sırdaşı olmaya devam etti. 1912'den 1913'e kadar Sigmund Freud'un yanında psikanalist olarak eğitim gören Salomé, psikanaliz konusundaki bilgilerini Rilke ile paylaştı.

Rilke 1898'de İtalya'ya birkaç haftalık bir seyahat gerçekleştirdi. Ertesi yıl Lou ve kocası Friedrich Carl Andreas ile birlikte Moskova'ya giderek burada Leo Tolstoy ile tanıştı. Mayıs ve Ağustos 1900 arasında, sadece Lou'nun eşlik ettiği ikinci bir Rusya yolculuğuyla yine Moskova ve Sankt-Peterburg'a gitti. Burada Boris Pasternak'ın ailesi ve halk şairi olan Spiridon Drozhzhin ile tanıştı. Yazar Anna A. Tavis, Bohemya ve Rusya kültürlerinin Rilke'nin şiiri ve ilgisi üzerindeki temel etkiler olduğunu belirtmiştir.[16]

Rilke 1900 yılında Worpswede'deki sanatçı cemiyetinde kaldı. (Daha sonra, Worpswede'de tanıdığı proto-ekspresyonist Paula Modersohn-Becker tarafından portresi yapılacaktır). Ertesi yıl evlendiği heykeltıraş Clara Westhoff'u da burada tanıdı. Kızları Ruth (1901-1972) Aralık 1901'de doğdu.

Paris (1902-1910)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Erken dönem dışavurumcu ressamlardan Paula Modersohn-Becker (1876-1907), Worpswede ve Paris'te Rilke ile tanıştı ve 1906'da Rilke'nin portresini yaptı.

Rilke 1902 yazında evinden ayrılarak heykeltıraş Auguste Rodin üzerine bir monografi yazmak için Paris'e gitti. Çok geçmeden karısı kızları Ruth'u ailesinin yanında bırakarak Rilke'ye katıldı. Rilke ve Clara Westhoff arasındaki ilişki hayatlarının geri kalanında devam etti. Her ikisi de boşanmak istese de, Rilke'nin Katolik olması nedeniyle boşanma işlemleri bürokratik engellerle karşılaştı.

Rilke ilk başlarda Paris'te zor zamanlar geçirdi ve bu deneyimini tek romanı olan Malte Laurids Brigge'nin Notları (Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge) romanının ilk bölümünde anlattı. Aynı zamanda modernizmle karşılaşması Rilke için ilham vericiydi. Rilke, Rodin'in heykelleriyle ve ardından Paul Cézanne'ın çalışmalarıyla derinden ilgilenmeye başladı. Bir süre Rodin'in sekreterliğini yaptı, aynı zamanda dersler verip Rodin ve eserleri üzerine uzun bir makale yazdı. Rodin ona nesnel gözlemin değerini öğretti ve bu etki altında Rilke şiirsel üslubunu dramatik bir şekilde daha önceki çalışmalarının öznel ve bazen büyülü dilinden Avrupa edebiyatında oldukça yeni bir şeye dönüştürdü. Sonuç, Rilke'nin gençleşmiş sanatsal vizyonunu ifade eden "şey-şiirleri" ile ünlü Yeni Şiirler (Neue Gedichte) oldu. Bu yıllarda Paris giderek yazarın ana ikametgâhı haline geldi.

Rilke'nin Paris dönemindeki en önemli eserleri Yeni Şiirler (Neue Gedichte) (1907), Yeni Şiirlerin Bir Başka Bölümü (Der Neuen Gedichte Anderer Teil) (1908), iki "Requiem" şiiri (1909) ve 1904'te başlayıp Ocak 1910'da tamamladığı Malte Laurids Brigge'nin Notları adlı romanıdır.[17]

Rilke bu on yılın sonlarında, İspanya'nın güneyindeki ünlü boğa güreşi merkezi Ronda'da uzun süre kaldı ve Aralık 1912'den Şubat 1913'e kadar Hotel Reina Victoria'da uzun süreli bir oda tuttu.[18][19]

Duino ve I. Dünya Savaşı (1911-1919)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rilke, birinci ve ikinci ağıtlarını İtalya'nın Trieste kenti yakınlarındaki Duino Şatosu'nda, kayalıklarda yürüyüş yaptığı sırada rüzgârda bir ses duyduktan sonra yazmaya başladı.

Rilke Ekim 1911 ile Mayıs 1912 arasında, Thurn und Taxis Prensesi Marie'nin evi olan Trieste yakınlarındaki Duino Şatosu'nda kaldı. Şatoda, uzun süren yaratıcılık krizi nedeniyle on yıl boyunca yarım kalacak olan Duino Ağıtları adlı şiir dizisine başladı. Rilke 1908 gibi erken bir tarihte El Greco'ya hayranlık duymaya başlamıştı. Bu nedenle 1912-13 kışında Greco'nun resimlerini görmek için Toledo'yu ziyaret etti. Greco'nun melekleri tasvir etme tarzının Duino Ağıtları'ndaki melek anlayışını etkilediği öne sürülmüştür.[20] I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi Rilke'yi Almanya'da bulunduğu sırada şaşkına uğrattı. Paris'e dönemedi ve mallarına el konularak açık artırmaya çıkarıldı. Savaşın büyük bölümünü Münih'te geçirdi. 1914'ten 1916'ya kadar ressam Lou Albert-Lasard ile çalkantılı bir ilişki yaşadı. Rilke 1916'nın başında askere çağrıldı ve Viyana'da temel eğitim almak zorunda kaldı. Nüfuzlu arkadaşları onun adına araya girdiler ve Rilke, Savaş Kayıtları Ofisi'ne transfer edildi. 9 Haziran 1916'da ordudan terhis edildi. Münih'e dönerek Hertha Koenig'in Vestfalya'daki Gut Bockel malikanesinde bir süre kaldı. Gençliğindeki askeri akademinin dehşetini hatırlatan travmatik askerlik deneyimi, Rilke'yi bir şair olarak neredeyse tamamen susturdu.[21]

İsviçre ve Muzot (1919-1926)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rilke, Orpheus'a Soneler ve Duino Ağıtları’nı Şubat 1922'de İsviçre'nin Veyras kentindeki Muzot Şatosu'nda "sınırsız bir yaratıcı kasırga" içinde yazdı.

Rilke 11 Haziran 1919'da Münih'ten İsviçre'ye gitti. Polonyalı-Alman ressam Baladine Klossowska ile tanıştı ve 1926'daki ölümüne kadar onunla ilişki içinde oldu. Rilke'nin İsviçre'ye gitmesinin görünürdeki sebebi Zürih'te ders verme davetiydi. Ancak asıl sebep savaş sonrası kaostan kaçma ve Duino Ağıtları üzerindeki çalışmalarına yeniden başlama isteğiydi. Rilke diğer yerlerin yanı sıra Soglio, Locarno ve Berg am Irchel'de yaşadı. Ancak 1921 yılının ortalarında Valais'de Sierre yakınlarındaki Veyras köyünde bulunan Muzot Şatosu'nda kalıcı bir yer bulabildi. Yoğun bir yaratıcılık döneminde, Duino Ağıtları'nı Şubat 1922'de birkaç hafta içinde tamamladı. Bu dönemden önce ve sonra Rilke, 55 sonenin tamamını içeren Orpheus'a Soneler şiir dizisinin her iki bölümünü de hızla yazdı. Bu iki eser Rilke'nin çalışmalarının doruk noktalarını oluşturur. Mayıs 1922'de Rilke'nin hamisi Werner Reinhart, Rilke'nin şatoda kira ödemeden yaşayabilmesi için Muzot'yu satın aldı ve şatoyu yeniledi.[22]

Reinhart bu süre zarfında, Rilke'yi çırağı Avustralyalı kemancı Alma Moodie ile tanıştırdı.[23] Rilke Moodie'nin keman çalışından o kadar etkilendi ki duygularını bir mektupta dile getirdi: "Nasıl bir ses, nasıl bir zenginlik, nasıl bir kararlılık. Bu ve Orpheus'a Soneler, bunlar aynı sesin iki dizesiydi. Ve çoğunlukla Bach çalıyor! Muzot müzikal vaftizini oldu..."[23][24][25]

Şaire 1923'ten itibaren Cenevre Gölü'ndeki Montrö yakınlarındaki Territet'te bir sanatoryumda uzun süre kalmasına neden olan sağlık sorunlarıyla giderek daha fazla mücadele etti. Yer ve yaşam koşullarını değiştirerek hastalığından kaçmak için Ocak ve Ağustos 1925 arasında Paris'te kaldı. Buna rağmen, 1923-1926 yılları arasında (Gong ve Mausoleum dahil) çok sayıda önemli kişisel şiirinin yanı sıra Fransızca lirik eserleri de ortaya çıktı. Vergers adlı Fransızca şiir kitabı 1926'da yayımlandı.

1924'te Erika Mitterer Rilke'ye şiirler yazmaya başladı. Rilke de ona yaklaşık 50 şiirle karşılık verdi ve şiirlerini Herzlandschaft (kalp manzarası) olarak adlandırdı.[26] Bu, Rilke'nin tüm çalışmaları boyunca verimli bir şiirsel işbirliği yaptığı tek zamandı.[27] Mitterer Kasım 1925'te Rilke'yi ziyaret etti.[28][29] 1950'de Mitterer'in Rilke ile Şiir Yazışmaları yayınlandı ve çok övgü aldı.[30]

Rilke 1917'de Rus Devrimi'ni ve 1919'da Bavyera Sovyet Cumhuriyeti'ni destekledi.[31] Ernst Toller ile arkadaş oldu ve Rosa Luxemburg, Kurt Eisner ve Karl Liebknecht'in ölümlerinin yasını tuttu.[32] Her gün okuduğu beş ya da altı gazeteden aşırı soldakilerin kendi görüşlerine en yakın olanlar olduğunu açıkladı.[33] Sol davaları desteklemesiyle ün kazandı ve Bavyera Cumhuriyeti'nin sağcı Freikorps tarafından yıkılmasından sonra kendi güvenliğinden endişe ederek siyaset konusunda daha suskun hale geldi. 1926 yılının Ocak ve Şubat aylarında, Mussolini karşıtı Aurelia Gallarati Scotti'ye yazdığı üç mektupta Benito Mussolini'yi övmüş ve faşizmi iyileştirici bir etken olarak tanımlamıştır.[34][35][36]

Vefatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rilke'nin Raron, İsviçre'deki mezarı.

Ölümünden kısa bir süre önce Rilke'nin hastalığına lösemi teşhisi konuldu. Ağzında ülserli yaralar çıktı, midesinde ve bağırsaklarında ağrılar oluştu ve morali giderek bozuldu.[37] 29 Aralık 1926'da İsviçre'deki Valmont Sanatoryumu'nda doktorunun kollarında gözleri açık bir şekilde öldü. 2 Ocak 1927'de Visp'in batısındaki Raron Mezarlığı'na gömüldü.[37]

Rilke mezar taşı olarak kendi yazdığı bir şiiri seçti:

Rose, oh reiner Widerspruch, Lust,
Niemandes Schlaf zu sein unter soviel
Lidern.

Gül, ey saf çelişki
Kimsenin uykusu olmama arzusu
Bunca göz kapağının altında.

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dua Saatleri Kitabı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rilke'nin Dua Saatleri Kitabı'nı (Das Stunden-Buch) oluşturan üç şiir dizisi Nisan 1905'te Insel Verlag tarafından yayımlandı. Bu şiirler, Aziz Francis'in sembolizmini ve Rilke'nin yirminci yüzyılın ilk yıllarında Ukrayna'ya yaptığı seyahatler sırasında Ortodoks Hıristiyanlıkla ilgili gözlemlerini kullanarak Hıristiyanlığın tanrı arayışını ve duanın doğasını araştırır.

Malte Laurids Brigge'nin Notları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rilke tek romanı olan Malte Laurids Brigge'nin Notları'nı (Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge) Paris'te yaşarken yazmış ve 1910 yılında tamamlamıştır. Anlatı, şiirsel bir dille dolu başıboş bir roman şeklindedir. Savurgan oğul masalının yeniden anlatımı, hastalıktan ölümün çarpıcı bir tasviri, çocuklukta özgürce dolaşmanın zevklerine bir övgü, insanların başkalarına karşı nasıl sahte yüzler takındığına dair ürpertici bir tasvir ve komşuların tuhaflığı hakkında alaycı bir yorum içerir.

Bu yarı otobiyografik roman, 20. yüzyılın başlarında Avrupa kurgu ve sanatına giren dışavurumculuk ile özdeşleşen üslup ve tekniği benimser. Sigbjørn Obstfelder'in Bir Rahibin Günlüğü adlı eserinden ve Jens Peter Jacobsen'in acımasız bir dünyada bir ateistin kaderinin izini süren Niels Lyhne (1880) adlı romanından esinlenmiştir. Rilke varoluşsal temaları ele alır, bireysellik arayışını ve ölümün önemini derinlemesine irdeleyerek ölüm yaklaşırken zaman deneyimi üzerine düşünür. Lou Andreas-Salomé aracılığıyla eserlerini tanıdığı Friedrich Nietzsche'nin yazılarından önemli ölçüde yararlanır. Çalışmalarında ayrıca Cézanne ve Rodin'den etkilenen izlenimci tekniklere de yer verir. Bu teknikleri ve motifleri birleştirerek insanoğlunun giderek daha bilimsel, endüstriyel ve şeyleşmiş bir dünya karşısındaki kaygı ve yabancılaşmasının imgelerini yaratır.

Duino Ağıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rilke ağıtlarını yazmaya 1912 yılında Adriyatik Denizi'nde Trieste yakınlarındaki Duino Şatosu'nda Prenses Marie von Thurn und Taxis'in (1855-1934) misafiri olduğu sırada başladı. Ağıtlar, sonraki on yıllık dönem boyunca Rilke'nin I. Dünya Savaşı olayları ve zorunlu askerlik hizmetinden kaynaklanan ağır depresyondan sık sık muzdarip olması nedeniyle yarım kaldı. Rilke, 1913 ve 1915'teki kısa yazma dönemleri dışında, savaş bittikten birkaç yıl sonrasına kadar çalışmalarına geri dönmedi. Ani ve yenilenmiş bir ilhamla -"vahşi bir yaratıcı kasırga" olarak tanımladığı çılgınca bir tempoda yazarak- İsviçre'nin Rhône Vadisi'ndeki Muzot Şatosu'nda kalırken Şubat 1922'de eserini tamamladı. Duino Ağıtları yayınlandıktan ve kısa bir süre sonra ölümünden sonra eleştirmenler ve akademisyenler tarafından Rilke'nin en önemli eseri olarak kabul edildi.[38][39]

Duino Ağıtları, Hristiyan yorumlarından farklı bir şekilde melekler ve kurtuluş sembolizmini kullanan yoğun dini, mistik şiirlerdir. Rilke ilk ağıtına felsefi bir umutsuzluk çağrısıyla başlayarak "Kim, bağırsam, duyardı çığlığımı melek saflarından?" (Wer, wenn ich schriee, hörte mich denn aus der Engel Ordnungen?)[40][41] diye sorar ve daha sonra "Korkunçtur her bir melek" (Jeder Engel ist schrecklich) der.[42][41] Bu şiirlerin "ağıt" olarak nitelendirilmesi tipik olarak melankoli ve ağıt anlamına gelse de, birçok pasaj pozitif enerjileriyle dikkat çeker. Duino Ağıtları birlikte Rilke'nin "ontolojik azabının" bir metamorfozu ve "insan varoluşuyla hesaplaşmaya dair coşkulu bir monolog" olarak tanımlanır ve "insanlık durumunun ve parçalanmış insan bilincinin sınırlılıkları ve yetersizliği... insanın yalnızlığı, meleklerin mükemmelliği, yaşam ve ölüm, aşk ve aşıklar ve şairin görevi" temalarını tartışır.[43]

Orpheus'a Soneler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Orpheus'a Soneler kitabının ilk baskısına ait kapak.

Rilke, kızının arkadaşı Wera Knoop'un (1900-1919) ölüm haberiyle, Orpheus'a Soneler’i yaratmak için ilham buldu ve eserin üzerinde çalışmaya başladı.[44] 1922'de 2-5 Şubat tarihleri arasında 26 soneden oluşan ilk bölümü tamamladı. Sonraki birkaç gün Duino Ağıtları’na odaklandı ve bunları 11 Şubat akşamı tamamladı. Hemen ardından Soneler üzerinde çalışmaya geri döndü ve 29 soneden oluşan bir sonraki bölümü iki haftadan kısa bir sürede tamamladı. Soneler boyunca Wera'ya hem doğrudan adıyla hem de dolaylı olarak bir "dansçı" ve efsanevi Evridiki imalarıyla sık sık atıfta bulunulur.[45] Rilke tüm eserin Wera'dan esinlendiğini iddia etse de, Wera şiirlerin yalnızca birinde bir karakter olarak görünür. Bununla birlikte, "Wera'nın kendi figürü [...] yine de bütünün gidişatını yönetir ve hareket ettirir" diye belirtmiştir.[46]

Sonelerin içeriği, Rilke'nin tipik özelliği olarak oldukça metaforiktir. Eser Orfeus ve Evridiki efsanesine dayanmaktadır. Orpheus karakteri (Rilke'nin "lirli tanrı" olarak bahsettiği[47]), Dafni gibi diğer efsanevi karakterlerle eserde birkaç kez görünür. Derleme, Esav'a yapılan bir gönderme de dahil olmak üzere İncil'den imalar da içermektedir. Diğer temalar arasında hayvanlar, farklı kültürlerden insanlar, zaman ve ölüm yer almaktadır.

Tarz ve temalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rilke, inançsızlığı ve bir inanç krizini aktarmak için şiir ve düzyazılarında metaforlar, mecâz-ı mürsel ve çelişkilerle yoğun bir şekilde ilgilenmiştir. Apollon, Hermes ve Orpheus gibi Yunan mitolojisinden figürler şiirlerinde motif olarak tekrarlanır ve genellikle deneyimlerine benzetmeler olarak ikiye katlanan orijinal yorumlarla tasvir edilir. Rilke'nin şiirlerinde Duino Ağıtları’nda "dehşet verici" (Almancada schrecklich) olarak tanımlanan melek figürleri de yer alır. Ayrıca Mecdelli Meryem'i İsa'nın çocuğunun annesi olarak tasvir ettiği az bilinen 1898 tarihli "İsa'nın Öngörüleri" şiiri de dahil olmak üzere zaman zaman kendi Katolik inancının krizini araştırmıştır.[48][49]

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölümünden iki yıl sonra Leonid Pasternak tarafından çizilen bir Rilke portresi.

Rilke, Amerika Birleşik Devletleri'nde en çok satan şairlerden biridir.[50] Rilke'ye televizyon programlarında, sinema filmlerinde, müzikte ve diğer eserlerde, bu eserler aşk veya melekler konusunu tartıştığında sıklıkla referans verilir.[51] Eserleri genellikle "mistik" olarak tanımlanır ve kişisel gelişim yazarları tarafından alıntılanır.[5] Rilke, "bizi daha tatmin edici ve daha az endişeli bir hayata götürebilecek bir usta olarak" yeniden yorumlanmıştır.[6][52]

Rilke'nin çalışmaları William H. Gass,[53] Galway Kinnell,[54] Sidney Keyes,[55][56] Stephen Spender,[39] Robert Bly,[39][57] W. S. Merwin,[58] John Ashbery,[59] romancı Thomas Pynchon[60] ve filozof Hans-Georg Gadamer gibi birçok şair ve yazarı etkilemiştir.[61][62] İngiliz şair W. H. Auden (1907-1973) "Rilke'nin en etkili İngiliz öğrencisi" olarak tanımlanmış ve eserlerinde sık sık "ona saygı duruşunda bulunmuş" ya da melek imgelerini kullanmıştır.[63]

Çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir kitapları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Yaşam ve Şiirler (Leben und Lieder) - 1894
  • Lares'e Sunular (Larenopfer) - 1895
  • Rüya Taçlı (Traumgekrönt) - 1897
  • Zuhur (Advent) - 1898
  • Görüntüler Kitabı (Das Buch der Bilder) - 4 bölüm, 1902–1906
  • Dua Saatleri Kitabı (Das Stunden-Buch) - 1905
    • Rahip Hayatına Dair (Das Buch vom mönchischen Leben) - 1899
    • Hacılığa Dair (Das Buch von der Pilgerschaft) - 1901
    • Yoksulluk ve Ölüme Dair (Das Buch von der Armut und vom Tode) - 1903
  • Yeni Şiirler (Neue Gedichte) - 1907
  • Duino Ağıtları (Duineser Elegien) - 1923
  • Orpheus'a Soneler (Sonette an Orpheus) - 1923

Roman

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ 16. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına kadar Batı dünyasında erkek çocukların başları açıktı ve iki ila sekiz yaş arasında değişen bir yaşa kadar önlük veya elbise giyerlerdi.[12]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Biography: Rainer Maria Rilke 1875–1926 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Poetry Foundation website. Retrieved 2 Şubat 2013.
  2. ^ Müller, Hans Rudolf. Rainer Maria Rilke als Mystiker: Bekenntnis und Lebensdeutung in Rilkes Dichtungen (Berlin: Furche 1935)
  3. ^ Stanley, Patricia H. "Rilke's Duino Elegies: An Alternative Approach to the Study of Mysticism" in Heep, Hartmut (editor). Unreading Rilke: Unorthodox Approaches to a Cultural Myth (New York: Peter Lang 2000).
  4. ^ Freedman 1998, s. 515.
  5. ^ a b Komar, Kathleen L. "Rilke: Metaphysics in a New Age" in Bauschinger, Sigrid and Cocalis, Susan. Rilke-Rezeptionen: Rilke Reconsidered (Tübingen/Basel: Franke, 1995), pp. 155–169. Rilke reinterpreted "as a master who can lead us to a more fulfilled and less anxious life".
  6. ^ a b Komar, Kathleen L. "Rethinking Rilke's Duisiner Elegien at the End of the Millennium" in Metzger, Erika A. A Companion to the Works of Rainer Maria Rilke (Rochester, New York: Camden House, 2004), pp. 188–189.
  7. ^ See also: Mood, John. Rilke on Love and Other Difficulties (New York: W. W. Norton & Company, 1975); and a book released by Rilke’s own publisher Insel Verlag, Hauschild, Vera (ed.), Rilke für Gestreßte (Frankfurt am Main: Insel-Verlag, 1998).
  8. ^ Komar, Kathleen L. "Rethinking Rilke's Duisiner Elegien at the End of the Millennium" in Metzger, Erika A., A Companion to the Works of Rainer Maria Rilke (Rochester, New York: Camden House, 2004), 189.
  9. ^ Prater 1986, s. 5.
  10. ^ Freedman 1998, s. 9.
  11. ^ "Life of a Poet: Rainer Maria Rilke" 27 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at The Washington Post.
  12. ^ ""Boy's Dress", V&A Museum of childhood, accessed Haziran 2019". 3 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2024. 
  13. ^ Freedman 1998, s. 36.
  14. ^ "Rainer Maria Rilke | Austrian-German poet". Encyclopedia Britannica. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. 
  15. ^ Arana, R. Victoria (2008). The Facts on File Companion to World Poetry: 1900 to the Present. Infobase. s. 377. ISBN 978-0-8160-6457-1. 
  16. ^ Anna A. Tavis. Rilke's Russia: A Cultural Encounter. Northwestern University Press, 1997. 0-8101-1466-6. p. 1.
  17. ^ Rilke, Rainer Maria (12 Temmuz 2000). "Rainer Maria Rilke". Rainer Maria Rilke. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. 
  18. ^ "Mit Rilke in Ronda" by Die Zeit, 11 Şubat 1983
  19. ^ "Hotel Catalonia Reina Victoria" 23 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., andalucia.com
  20. ^ Fatima Naqvi-Peters. A Turning Point in Rilke's Evolution: The Experience of El Greco. The Germanic Review: Literature, Culture, Theory, Vol. 72, Is. 4, pp. 344-362, 1997.
  21. ^ "An Kurt Wolf, 28. März 1917." S. Stefan Schank: Rainer Maria Rilke. pp. 119–121.
  22. ^ Freedman 1998, s. 505.
  23. ^ a b "R. M. Rilke: Music as Metaphor". 29 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2024. 
  24. ^ "Photo and description". Picture-poems.com. 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. 
  25. ^ "Rainer Maria Rilke: a brief biographical overview". Picture-poems.com. 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. 
  26. ^ Katrin Maria Kohl; Ritchie Robertson (2006). A History of Austrian Literature 1918-2000. Camden House. ss. 130ff. ISBN 978-1-57113-276-5. 
  27. ^ Karen Leeder; Robert Vilain (21 Ocak 2010). The Cambridge Companion to Rilke. Cambridge University Press. ss. 24ff. ISBN 978-0-521-87943-9. 
  28. ^ Rainer Maria Rilke; Robert Vilain; Susan Ranson (14 Nisan 2011). Selected Poems: With Parallel German Text. OUP Oxford. ss. 343ff. ISBN 978-0-19-956941-0. 
  29. ^ Shun Suzuki (2005). "Anruf aus Liebe" (PDF). Der literarische Zaunkönig: 29. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ekim 2024. 
  30. ^ Erika Mitterer (2004). The prince of darkness. Ariadne Press. s. 663. ISBN 978-1-57241-134-0. 
  31. ^ Freedman 1998, ss. 419–420.
  32. ^ Freedman 1998, ss. 421–422.
  33. ^ Freedman 1998, s. 422
  34. ^ "Rilke-Briefe: Nirgends ein Führer" 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Der Spiegel (21/1957). 22 Mayıs 1957. Retrieved 28 Ocak 2014.
  35. ^ "Elegien gegen die Angstträume des Alltags" by Hellmuth Karasek. Der Spiegel (47/1981). 11 Kasım 1981; Karasek calls Rilke a friend of the Fascists.
  36. ^ Rainer Maria Rilke, Lettres Milanaises 1921–1926. Edited by Renée Lang. Paris: Librairie Plon, 1956
  37. ^ a b Excerpt from "Reading Rilke – Reflections on the Problems of Translation" 22 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by William H. Gass (1999) 0-375-40312-4; featured in The New York Times 2000. (abonelik gereklidir)
  38. ^ Hoeniger, F. David. "Symbolism and Pattern in Rilke's Duino Elegies" in German Life and Letters, Volume 3, Issue 4 (Temmuz 1950), pp. 271–283.
  39. ^ a b c Perloff, Marjorie, "Reading Gass Reading Rilke" in Parnassus: Poetry in Review, Volume 25, Number 1/2 (2001).
  40. ^ Rilke 1923, "First Elegy", line 1.
  41. ^ a b "Duino Ağıtları". iskultur.com.tr. 26 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2024. 
  42. ^ Rilke 1923, "First Elegy", line 6.
  43. ^ Dash 2011, s. 356.
  44. ^ Freedman 1998, s. 481.
  45. ^ Sword, Helen. Engendering Inspiration: Visionary Strategies in Rilke, Lawrence, and H.D. (Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press, 1995), pp. 68–70.
  46. ^ Letter to Gertrud Ouckama Knoop, dated 20 Nisan 1923; quoted in Snow, Edward, trans. and ed., Sonnets to Orpheus by Rainer Maria Rilke, bilingual edition, New York: North Point Press, 2004.
  47. ^ Sonette an Orpheus, Erste Teil, XIX, v.8: "Gott mit der Leier"
  48. ^ Knapp, Liza (1999). "Tsvetaeva's Marine Mary Magdalene". Slavic and East European Journal. 43 (4): 597-620. doi:10.2307/309415. JSTOR 309415. 
  49. ^ Haskins, Susan (1993). Mary Magdalen: Myth and Metaphor. Harcourt. s. 361. ISBN 9780151577651. 
  50. ^ Komar, Kathleen L. "Rilke in America: A Poet Re-Created" in Heep, Hartmut (editor). Unreading Rilke: Unorthodox Approaches to a Cultural Myth (New York: Peter Lang, 2000), pp. 155–178.
  51. ^ Komar, Kathleen L. "Rethinking Rilke's Duisiner Elegien at the End of the Millennium" in Metzger, Erika A. A Companion to the Works of Rainer Maria Rilke (Rochester, New York: Camden House, 2004), p. 189.
  52. ^ See also: Mood, John. Rilke on Love and Other Difficulties (New York: W. W. Norton, 1975); and a book released by Rilke’s own publisher Insel Verlag, Hauschild, Vera (editor). Rilke für Gestreßte (Frankfurt am Main: Insel-Verlag, 1998).
  53. ^ Leclair, Thomas (1977). "William Gass: The Art of Fiction No. 65". The Paris Review, 70. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2024. 
  54. ^ Malecka, Katarzyna. Death in the Works of Galway Kinnell (Amherst, New York: Cambria Press, 2008), passim.
  55. ^ Guenther, John. Sidney Keyes: A Biographical Enquiry (London: London Magazine Editions, 1967), p. 153.
  56. ^ "Self-Elegy: Keith Douglas and Sidney Keyes" (Chapter 9) in Kendall, Tim. Modern English War Poetry (Oxford: Oxford University Press, 2006).
  57. ^ Metzger, Erika A. and Metzger, Michael M. "Introduction" in A Companion to the Works of Rainer Maria Rilke (Rochester, New York: Camden House, 2004), p. 8.
  58. ^ Perloff, Marjorie. "Apocalypse Then: Merwin and the Sorrows of Literary History" in Nelson, Cary and Folsom, Ed (eds). W. S. Merwin: Essays on the Poetry (University of Illinois, 1987), p. 144.
  59. ^ Perloff, Marjorie. "Transparent Selves': The Poetry of John Ashbery and Frank O’Hara," in Yearbook of English Studies: American Literature Special Number 8 (1978):171–196, at p. 175.
  60. ^ Robey, Christopher J. The Rainbow Bridge: On Pynchon's Use of Wittgenstein and Rilke (Olean, New York: St. Bonaventure University, 1982).
  61. ^ Gadamer analyzed many of Rilke's themes and symbols. See: Gadamer, Hans-Georg. "Mythopoietische Umkehrung im Rilke's Duisener Elegien" in Gesammelten Werke, Band 9: Ästhetik und Poetik II Hermenutik im Vollzug (Tübingen: J. C. B. Mohr, 1993), pp. 289–305.
  62. ^ Dworick, Stephanie. In the Company of Rilke: Why a 20th-Century Visionary Poet Speaks So Eloquently to 21st-Century Readers (New York: Penguin, 2011).
  63. ^ Cohn, Stephen (translator). "Introduction" in Rilke, Rainer Maria. Duino Elegies: A Bilingual Edition (Evanston, Illinois: Northwestern University Press, 1989), pp. 17–18. Quote: "Auden, Rilke's most influential English disciple, frequently paid homage to him, as in these lines which tell of the Elegies and of their difficult and chancy genesis..."

Kaynaklar

Ek okumalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Biyografiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Corbett, Rachel, You Must Change Your Life: the Story of Rainer Maria Rilke and Auguste Rodin, New York: W. W. Norton and Company, 2016.
  • Tapper, Mirjam, Resa med Rilke, Mita bokförlag.
  • Torgersen, Eric, Dear Friend: Rainer Maria Rilke and Paula Modersohn-Becker, Northwestern University Press, 1998.
  • Von Thurn und Taxis, Princess Marie, The Poet and The Princess: Memories of Rainer Maria Rilke, Amun Press, 2017

Eleştirel çalışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Chamberlain, Lesley, Rilke the last Inward Man, London: Pushkin Press 2022.
  • Engel, Manfred and Lauterbach, Dorothea (ed.), Rilke Handbuch: Leben – Werk – Wirkung, Stuttgart: Metzler, 2004.
  • Erika, A and Metzger, Michael, A Companion to the Works of Rainer Maria Rilke, Rochester, 2001.
  • Gass, William H. Reading Rilke: Reflections on the Problems of Translation, Alfred A. Knopf, 2000.
  • Goldsmith, Ulrich, ed., Rainer Maria Rilke, a verse concordance to his complete lyrical poetry. Leeds: W. S. Maney, 1980.
  • Hutchinson, Ben. Rilke's Poetics of Becoming, Oxford: Legenda, 2006.
  • Leeder, Karen, and Robert Vilain (eds), The Cambridge Companion to Rilke. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. 978-0-521-70508-0
  • Mood, John, A New Reading of Rilke's 'Elegies': Affirming the Unity of 'life-and-death Lewiston, New York: Edwin Mellen Press, 2009. 978-0-7734-3864-4.
  • Numerous contributors, A Reconsideration of Rainer Maria Rilke, Agenda poetry magazine, vol. 42 nos. 3–4, 2007. 978-0-902400-83-2.
  • Pechota Vuilleumier, Cornelia, Heim und Unheimlichkeit bei Rainer Maria Rilke und Lou Andreas-Salomé. Literarische Wechselwirkungen. Olms, Hildesheim, 2010. 978-3-487-14252-4
  • Ryan, Judith. Rilke, Modernism, and Poetic Tradition. Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
  • Schwarz, Egon, Poetry and Politics in the Works of Rainer Maria Rilke. Frederick Ungar, 1981. 978-0-8044-2811-8.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de Rainer Maria Rilke ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
Wikimedia Commons'ta Rainer Maria Rilke ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rainer_Maria_Rilke&oldid=34430330" sayfasından alınmıştır