Raate Yolu Muharebesi
| Raate Yolu Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Finlandiya | Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Hjalmar Siilasvuo |
Aleksey Vinogradov  | ||||||
| Güçler | |||||||
| 6.000 | 13.692-2500 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
310 ölü 618 yaralı 92 kayıp |
4674 ölü (Sovyet tahminleri) 7000-9000 ölü (Fin tahminleri) 1300 kişi yakalandı | ||||||
Raate Yolu Muharebesi, Ocak 1940'ta Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasındaki Kış Savaşı sırasında Suomussalmi Muharebesi'nin bir parçası olarak yapılan ve Fin zaferi ile sonuçlanan bir muharebeydi.
7 Aralık 1939'da Sovyet 163. Tüfek Tümeni Suomussalmi'yi ele geçirdi, ancak kendisini Finlandiya topraklarının derinliklerinde kapana kısılmış buldu. Bunun üzerine Sovyet 44. Tüfek Tümeni 163.'ye yardıma gönderildi. Sonraki hafta, Albay Hjalmar Siilasvuo'nun sayıca az olan Fin 9. Tümeni, Raate-Suomussalmi yolunda Sovyet güçlerinin ilerleyişini durdurdu ve onları ağır bir şekilde mağlup etti.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Suomussalmi Savaşı sırasında Finler, 11 Aralık 1939'da Raate Yolu'nu kestiler. Eylem, Suomussalmi kasabasındaki Sovyet 163. Tüfek Tümeni'ne giden ikinci güney ikmal yolunu kapattı. Finler ayrıca 13 Aralık'ta ilk kuzey ikmal yolunu kestiler ve Sovyetler, Kiantajärvi Gölü üzerinden yeni bir ikmal yolu açmaya zorlandı. 163. Tümen neredeyse kuşatılmıştı ve Suomussalmi'de büyük kayıplar verdi. Durum kötüye gidiyordu ve 20 Aralık'ta 163. Tümen komutanı Andrei Zelentsov, Suomussalmi'den geri çekilmek için izin istedi. Yanıt olarak, 44. Tümen'in bir kısmı, 305. Tüfek Alayı'nın 1. Taburu ve 662. Tüfek Alayı'nın 3. Taburu, Suomussalmi yakınlarındaki 163. Tümen birliklerini takviye etmek için gönderildi. 44. Tümenin tamamı Raate Yolu boyunca ilerlemek üzere olduğundan, Kızıl Ordu karargahında Zelentsov'un endişeleri anlaşılmadı. İyi eğitimli Sovyet 81. Dağ Tüfek Alayı, Suomussalmi Savaşı'nda önemli bir rol oynadı.
Askeri tarihçilerin çoğu, Raate Yolu Savaşı'nı 1 Ocak'tan 7 Ocak 1940'a kadar tarihlendiriyor. Raate Yolu, tüm Kış Savaşı boyunca bir savaş alanıydı. 44. Tümen'e karşı ana savaştan önce Finler, Raate Yolu üzerinde 163. Tümen'in bir kısmına karşı savunma savaşları yaptı. Ayrıca Kış Savaşı'nın geri kalanında doğu tarafında, sınırın yakınında, yolda bazı savaşlar yapıldı.
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaşın başlangıcında, Siilasvuo'nun 9. Tümeni, Sovyet 163. Tümenini çoktan yok etmişti. Ardından Suomussalmi'ye 12 kilometre uzaklıktaki Haukila yakınlarında yolda durdurulan Sovyet 44. Tümenini imha etme emri aldı. Finlandiya 9. Tümeni, her biri komutanlarının adını taşıyan dört filoya bölündü. Belirleyici savaşın 5 Ocak 1940 08:30'da başlaması emredildi.
Savaşlar, Sovyet birliklerinin çoğunun bulunduğu ve "Mandelin" ve "Mäkiniemi" filolarının saldırdığı Haukila'ya odaklandı. "Mäkiniemi" filosu, esas saldırıdan birkaç gün önce Haukila'ya doğru hareket etmeye başladı. Aynı zamanda, yeni 3. NKVD Sınır Muhafız Alayı, Sovyet 44. Tümenine yardım etmek için gönderildi. Ertesi sabah, Fin birlikleri, Sovyet güçlerinin ortasında birkaç noktada mayınlarla güçlendirilmiş güçlü engelleme pozisyonları tuttu. 6 Ocak'ta, Finler düşman kuvvetlerini daha küçük parçalara ayırmaya devam ederken, Raate Yolu boyunca yoğun çatışmalar meydana geldi. Sovyetler, ön saldırılarda çok sayıda tankı kaybederek Fin barikatlarını zırhla aşmaya çalıştı ancak başarısız oldu. Sonunda, gece 9 da Aleksey Vinogradov gecikmiş bir şekilde tümenine Sovyet sınırına çekilme emri verdi.
Çaresiz kalan Sovyet birlikleri, Kiantajärvi Gölü üzerinden kuzeye kaçmaya başladı . Birçok asker uygun giysi veya malzeme olmadığı için donarak öldü. Sovyet birliklerinin kıliç artıkları doğuya kaçmaya çalıştı, ancak Kari filosu tarafından saldırıya uğradılar. Daha doğuda, "Fagernäs" filosu Fin kontrolü altında stratejik bir köprü tutamadı. 7 Ocak'ta "Fagernäs" filosu köprüyü yeniden ele geçirdi ve öğleden önce tüm Sovyet direnişi bastırıldı. Temizlik iki gün sürdü ve bu süre zarfında Finler yüzlerce aç ve donmuş Sovyet askerini topladı. 44. Tümenin diğer kalıntıları, Finler tarafından takip edilen kuzey ormanlarından kaçarak bölgeden çekilmek zorunda kaldı ve sonunda birkaç küçük grup halinde sınıra ulaştı.
Fin ordusu bu savaşta muazzam miktarda malzeme ele geçirdi. Sovyetler zaferlerinden o kadar emindi ki, enstrümanlar, pankartlar ve notalarla dolu bir askeri bando 44. Tümen ile bir zafer geçit töreni yapmak için cepheye gitmisti. Finler, ele geçirilen materyaller arasında askeri müzik aletlerini buldular.
| Fin istatistikleri | Sovyet istatistikleri |
|---|---|
| 4.822 tüfek | 4.340 tüfek |
| 106 makineli tüfek | 97 makineli tüfek |
| 190 hafif makineli tüfek | 252 hafif makineli tüfek |
| 71 top parçası | 55 top parçası |
| 29 tanksavar silahı | 30 tanksavar silahı |
| 14 adet tanksavar tüfeği | 12 tanksavar tüfeği |
| 43 tank | 37 tank |
| 10 zırhlı araç | |
| 260 kamyon | |
| 20 traktör | |
| 2 araba | |
| 1.170 at |
Kayıplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Fin tarihçileri uzun yıllar boyunca Sovyet kayıplarının 17.000 civarında olduğunu tahmin ettiler. Tahmin, Ocak ayı başlarında yakalanan savaş esirlerinin sorgulanmasına dayanıyordu . Sovyet 27. Piyade Alayı subayları kayıplarını tümAlayın yüzde 70 'i olarak vermişlerdi ve Finler 44. Tümenin gücünün 20.000'den fazla adam olduğunu varsaydılar. Batılı tarihçiler, rakamlarını Fin tahminlerine uydurdu. Sovyetler, Ocak ayında Batı dünyasında yayınlanan kayıpların sayısına hemen itiraz etti ve tahminen 2.000 Finnin öldüğünü ve donma nedeniyle 900'den fazla adam kaybetmediklerini iddia ettiler. Daha sonra Finlandiyalı tarihçiler, savaştaki Sovyet zayiatlarının sayısını tespit etmek için daha fazla çaba sarf ettiler. Finler 5.000'den fazla tüfek ele geçirdi ve Kuzey Finlandiya Grubu 1.200 eski tüfeği daha ele geçirdi. Fin araştırmalarının çoğu, Sovyetlerin en az 7.000-9.000 adam kaybettiğini gösteriyor.
Finler, salgın hastalık riskini azaltmak için baharın başlarında hava ısınırken Sovyet ölülerini hızla gömdüler. Toplu mezarlar haritalarda işaretlendi ve bir haç veya direk ile işaret edildi. Daha sonra haritalar kayboldu. Paskalya zamanında, Sovyetler ölüleri toplayıp eve geri götürme talebinde bulundu. Finler, Kızıl Ordu yetkililerinin sınırı geçmesine izin vermedi ancak Raate köyü yakınlarında 300 cesedi Sovyet yetkililerine teslim etti. Devam Savaşından Sonra, Sovyet yetkilileri ölülerine olan ilgisini kaybetti. Kızıl Ordu kısa süre sonra Raate Yolu'nu işgal etti ve savaş zamanı enkazını topladı, ancak cesetleri kendi haline bıraktı. Sovyet 44. Tümeni'nin kaderi, onlarca yıldır Sovyet tarih yazımında söz edilmeden kaldı.
Rus tarihçi Yuri Kilin'e göre Stavka kayıpların sayısını araştırmak için Ocak 1940'ta bir araştırma komisyonu kurdu. Komisyon toplam 4.674 kayıp bildirdi: 1.001 ölü, 1.430 yaralı ve 2.243 kayıp. Yıl başında tümenin gücü 13.962 kişiydi ve savaşın sonunda 9.288 kişiydi. Rapora göre, 305. Tüfek Alayı'nın iki taburu başka bir yerde konuşlandırıldığı için tümen yetersizdi. Kilin, rapordan sonra bazı birliklerin geri döndüğünü hesapladı, bu nedenle kayıp sayısı daha az. Daha sonra Ukraynalı tarihçi Oleg Bozhko'nun yaptığı araştırma, aynı kaynağı kullandığı için benzer rakamlar verdi. Stavka raporu, Kış Savaşı'nın ortasında Ocak 1940'ta yayınlandı. Raporun istatistikleri 1 Ocak'tan başlıyor ve bu zamana kadar bölüm zaten iki haftadır ağır kayıplar vermişti. Stavka raporu, 44. Tümenin ilerlemesi sırasında Raate Yolunda diğer birimlerin uğradığı kayıplardan bahsetmedi.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Sovyet komutanı Vinogradov ve iki baş subayı Volkov ve Pahomov, kritik çatışmaların ortasında geri çekildiler. Stavka'nın soruşturmsına göre bu hareket birliklerin morali üzerinde ölümcül bir etkisi oldu. Dört gün sonra Sovyet hatlarına ulaştıklarında askeri mahkemeye çıkarıldılar suçlu bulundular ve ölüm cezasına çarptırıldılar infazlar Tümen askerlerinin önünde kurşuna dizilierek yapıldı. 163. Tümen Suomussalmi köyünü kaybettikten sonra 44. Tümeni Raate Yolu üzerinde tutmak için önemli kararları Stavka'nın kendisi almıştı.
Ukraynalı bir Raate Yolu gazisi olan Çavuş Pyotr Andrevich Morozov, 1991 yılında Fin kurgusal olmayan yazar Leo Karttimo tarafından röportaj yaptı. Morozov'a göre Finler savaş esirlerini geri gönderdiler, ancak Sovyet gizli servisi NKVD hepsini 1940 yazında idam ettiği için hiçbiri evlerine dönemedi.
Bugün, eski savaş alanı, her iki tarafta da savaşta ölen herkese adanmış Kış Savaşı Anıtı'nın bulunduğu yerdir. Anıt, savaşta ölen Sovyet askerlerinin sembolik mezar taşları olarak binlerce taştan oluşan bir alanı içeriyor. Rus anıtı Eylül 1994'te dikildi ve Ukraynalılar 1998 baharında kendi anıtlarını diktiler.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kantakoski, Pekka (1998). Punaiset panssarit : Puna-armeijan panssarijoukot 1918–1945 (in Finnish). Hauho: PS-Elso. ISBN 951-98057-0-2.
- Kulju, Mika (2007). Raatteen tie : Talvisodan pohjoinen sankaritarina (in Finnish). Helsinki: Ajatus kirjat. ISBN 978-951-20-7218-7.
- Karttimo, Leo; Salminen, K. E. (1992). Rannikolta Raatteen tielle : sotaveteraanien haastatteluihin, sotapäiväkirjoihin sekä moniin muihin lähteisiin perustuva teos (in Finnish). ISBN 952-90-3809-7.
- Sotatieteen laitos (1991). Talvisodan historia (in Finnish). Porvoo: Werner Söderström Osakeyhtiö. ISBN 951-0-17565-X.
- Raunio, Ari; Kilin, Yuri (2005). Itsenäisyyden puolustajat: Sodan taisteluja 1. Talvisota (in Finnish). Weilin+Göös. ISBN 951-593-911-9.
- Winter War 1939-40: Finnish Soldier Versus Soviet Soldier by David Campbell