Prva profesionalna futbolna liga
 | |
| Ülke |  Bulgaristan |
|---|---|
| Konfederasyon | UEFA |
| Kuruluş | 1924 |
| Takım sayısı | 16 |
| Alt lig | Vtora profesionalna futbolna liga |
| Uluslararası kupa(lar) | UEFA Şampiyonlar Ligi UEFA Avrupa Ligi UEFA Konferans Ligi |
| Son şampiyon | Ludogorets Razgrad (2023-24) |
| En çok şampiyon olan | CSKA Sofya (31) |
| Resmî site | Resmî site |
Parva Liga, (Bulgarca: Първа Професионална футболна лига, Türkçe: Parva Profesionalna Futbolna Liga), Bulgaristan'da en üst düzey futbol ligidir. 1924 yılında kurulmuştur. Bir alt lig olan Vtora Liga ile birlikte Bulgaristan Futbol Birliği tarafından düzenlenmektedir.
Ligde 16 takım mücadele etmektedir. Ligi şampiyon bitiren takım UEFA Şampiyonlar Ligi'nde ön eleme oynamaya; 2, 3 ve 4. takımlar ise UEFA Konferans Ligi'nde ön eleme oynamaya hak kazanır. Ligi son üç sırada bitiren takımlar ise bir alt lige düşer.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulgaristanda ilk resmi olmayan futbol şampiyonası 1913'te gerçekleşti ve mücadeleyi Slavia Sofia kazandı. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, mücadele 1921'den itibaren Sofya Ligi adı altında düzenlendi. Bulgaristan, 1924 yılında FIFA'ya katıldı ve aynı yıl ilk ulusal lig düzenlendi. Bu düzenleme, 1937 yılına kadar ve İkinci Dünya Savaşı esnasında 1941 ile 1948 arasında kupa mücadelesi şeklinde oynandı.
Bulgaristan Kupası, 1937/38 mevsiminden itibaren düzenlenmeye başlandı. Ancak başlangıçta sadece dört yıl sürebildi. 1980 yılına kadar bu yarışma tekrar düzenli olarak yapılmadı. Bulgaristan'da ayrıca 1946'dan 1991'e kadar bir Sovyet Ordu Kupası adında bie başka kupa mücadelesi de vardı.
2012 yazında Bulgaristan Futbol Birliği, A Grupa'yı 12 takıma indirmeye karar verdi. İstenilen sayıya ulaşmak için 2012/13 ve 2013/14 mevsimlerinde dört takım ikinci lige düştü ve ikinci ligden sadece iki takım birinci lige çıktı. 2012/13 sezonunda puan sıralamasındaki son dört takım küme düşerken, 2013/14 sezonunda 8'inci ve 14'üncü sıralardaki takımlar, küme düşme eleme maçları oynadı.
Beraberlik durumunda, iki takım arasındaki gol sayılarına bakıldı. Bu da aynıysa, atılan daha fazla deplasman golü sayısı önem kazanır. Parva Liga'da 2021 yılında Ludogorets Razgrad şampiyonluk oldu.[1]
2021-22 takımları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kulüp | Şehir | Stadyum | Kapasite |
|---|---|---|---|
| Arda | Kırcaali | Arena Arda | 11.114 |
| Beroe | Eski Zağra | Beroe Stadyumu | 12.128 |
| Botev | Filibe | Botev 1912 Football Complex | 4.000 |
| Botev | İvraca | Hristo Botev Stadyumu | 12.000 |
| Çerno More | Varna | Tiça Stadı | 8.250 |
| CSKA 1948 | Sofya | Vasil Levski Ulusal Stadyumu | 44.000 |
| CSKA | Sofya | Bulgaristan Ordu Stadı | 18.495 |
| Levski | Sofya | Georgi Asparuhov Stadyumu | 25.000 |
| Lokomotiv Sofya | Sofya | Lokomotiv Stadyumu (Sofya) | 22.000 |
| Lokomotiv | Filibe | Lokomotiv Stadyumu | 13.000 |
| Ludogorets | Razgrad | Ludogorets Arena | 10.422 |
| Pirin Blagoevgrad | Blagoevgrad | Hristo Botev Stadyumu | 7.500 |
| Slavia | Sofya | Vasil Levski Ulusal Stadyumu | 25.556 43.230 |
| Zarsko Selo Sofya | Sofya | Zarsko Selo Arena | 1.550 |
Lig sezonları ve şampiyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kulüp şampiyonlukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Feshedilmiş kulüpler italik olarak yazılmıştır
| Kulüp | Şampiyon | İkinci | Şampiyonluk Yılları |
|---|---|---|---|
| CSKA Sofya | 1948, 1951, 1952, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1966, 1969, 1971, 1972, 1973, 1975, 1976, 1980, 1981, 1982, 1983, 1987, 1989, 1990, 1992, 1997, 2003, 2005, 2008 | ||
| Levski Sofya | 1933, 1937, 1942, 1946, 1947, 1949, 1950, 1953, 1965, 1968, 1970, 1974, 1977, 1979, 1984, 1985, 1988, 1993, 1994, 1995, 2000, 2001, 2002, 2006, 2007, 2009 | ||
| Ludogorets Razgrad | 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021,2022, 2023, 2024 | ||
| Slavia Sofya | 1928, 1930, 1936, 1939, 1941, 1943, 1996 | ||
| Lokomotiv Sofya | 1940, 1945, 1964, 1978 | ||
| Liteks Loveç | 1998, 1999, 2010, 2011 | ||
| SC Vladislav Varna | 1925, 1926, 1934 | ||
| Botev Plovdiv | 1929, 1967 | ||
| Cherno More Varna | 1938 | ||
| Spartak Varna | 1932 | ||
| FC Spartak Plovdiv | 1963 | ||
| Lokomotiv Plovdiv | 2004 | ||
| Beroe | 1986 | ||
| AS 23 Sofia | 1931 | ||
| SportKlub Sofia | 1935 | ||
| Etar 1924 Veliko Tırnovo | 1991 |
Şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki tabloda Bulgaristan şehirlerlerinin şampiyonluk sayısını göstermektedir.
| Şehir | Şampiyonluk Sayısı | Kazanan Takımlar |
|---|---|---|
| Sofya | CSKA Sofya (31), Levski Sofya (26), Slaviya Sofiya (7), Lokomotiv (4), Atletic Slava 1923 (1), Sportclub Sofia (1) | |
| Razgrad | Ludogorets Razgrad (12) | |
| Varna | Vladislav Varna (3), Ticha Varna (1), Spartak Varna (1) | |
| Filibe | Botev Plovdiv (2), Lokomotiv Plovdiv (1), Spartak Plovdiv (1) | |
| Lovech | Liteks Loveç (4) | |
| Eski Zağra | Beroe (1) | |
| Veliko Tarnovo | Etar Veliko Tarnovo (1) |
Sponsorluk
[değiştir | kaynağı değiştir]2011 yılına kadar A Grupa'nin resmî sponsoru TBI Credit'di ve ligin adı TBI A Futbol Ligi olarak bilinmekteydi.
2011/12 sezonunda lig yeni bir sponsor ile anlaştı ve ligin yeni adı Victoria A Futbol Ligi oldu.
2013 yılı başında, televizyon kanalı News7 kısa bir süreliğine ligin isim hakkını satın aldı ve yeni ismi News7 A Futbol Ligi oldu.
Hakemler
[değiştir | kaynağı değiştir]2012/13 sezonundan itibaren ligde mevcut 20 hakem bulunmaktadır. Sadece 7 hakemde FIFA kokartı bulunmaktadır. Bunlar; Anton Genov, Angel Angelov, Stanislav Todorov, Georgi Yordanov, Tsvetan Georgiev, Nikolai Yordanov ve Alexander Kostadinov'dur. 9 da FIFA kokartlı yardımcı hakem bulunmaktadır.
Rekorlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm zamanların en çok gol atanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sıra | Futbolcu | Gol sayısı | |
|---|---|---|---|
| 1 |  Petar Zhekov
|
253 | |
| 2 | Martin Kamburov
|
216 | |
| 3 | Nasko Sirakov
|
196 | |
| 4 | Dinko Dermendzhiev
|
194 | |
| 5 | Hristo Bonev
|
185 | |
| 6 | Plamen Getov
|
164 | |
| 7 | Nikola Kotkov
|
163 | |
| 8 | Stefan Bogomilov
|
162 | |
| 9 | Petar Mihtarski
|
158 | |
| 10 | Petko Petkov
|
152 | |
| Kalın şekilde yazan isimler şu anda ligde oynadığını göstermektedir. | |||
Tüm zamanların en çok maça çıkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sıra | Futbolcu | Maç sayısı | |
|---|---|---|---|
| 1 | Marin Bakalov
|
454 | |
| 2 | Dinko Dermendzhiev
|
447 | |
| 3 | Viden Apostolov
|
444 | |
| 4 | Georgi Iliev
|
429 | |
| 5 | Todor Marev
|
422 | |
| 6 | Hristo Bonev
|
410 | |
| 7 | Zapryan Rakov
|
403 | |
| 8 | Malin Orachev
|
398 | |
| 9 | Todor Yançev
|
395 | |
| 10 | Dimitar Mladenov
|
389 | |
| 10 | Yordan Todorov
|
389 | |
| Kalın şekilde yazan isimler şu anda ligde oynadığını göstermektedir. | |||
Gol Kralları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Futbolcu | Kulübü | Attığı Gol |
|---|---|---|---|
| 1938 | Krum Milev |
Slavia Sofia | 12 |
| 1939 | Georgi Pachedzhiev |
AS 23 Sofia | 14 |
| 1940 | Yanko Stoyanov Dimitar Nikolaev |
Levski Sofya FK 13 Sofia |
14 |
| 1949 | Dimitar Milanov Nedko Nedev |
CSKA Sofya Çerno More |
11 |
| 1950 | Lyubomir Hranov |
Levski Sofia | 13 |
| 1951 | Dimitar Milanov |
CSKA Sofia | 14 |
| 1952 | Dimitar Isakov Dobromir Tashkov |
Slavia Sofia Spartak Sofia |
10 |
| 1953 | Dimitar Minchev |
Spartak Pleven; VVS Sofia | 15 |
| 1954 | Dobromir Tashkov |
Slavia Sofia | 25 |
| 1955 | Todor Diev |
Spartak Plovdiv | 13 |
| 1956 | Pavel Vladimirov |
Minyor Pernik | 16 |
| 1957 | Hristo Iliev Dimitar Milanov |
Levski Sofia CSKA Sofia |
14 |
| 1958 | Dobromir Tashkov Georgi Arnaudov |
Slavia Sofia Spartak Varna |
9 |
| 1959 | Aleksandar Vasilev |
Slavia Sofia | 13 |
| 1960 | Dimitar Yordanov Lyuben Kostov |
Levski Sofia Spartak Varna |
12 |
| 1961 | Ivan Sotirov |
Botev Plovdiv | 20 |
| 1962 | Nikola Yordanov Todor Diev |
Dunav Ruse Spartak Plovdiv |
23 |
| 1963 | Todor Diev |
Spartak Plovdiv | 26 |
| 1964 | Nikola Tsanev |
CSKA Sofia | 26 |
| 1965 | Georgi Asparuhov |
Levski Sofia | 27 |
| 1966 | Traycho Spasov |
Marek Dupnitsa | 21 |
| 1967 | Petar Zhekov |
Beroe | 21 |
| 1968 | Petar Zhekov |
Beroe Stara Zagora | 31 |
| 1969 | Petar Zhekov |
CSKA Sofia | 36 |
| 1970 | Petar Zhekov |
CSKA Sofia | 31 |
| 1971 | Dimitar Yakimov |
CSKA | 26 |
| 1972 | Petar Zhekov |
CSKA Sofia | 27 |
| 1973 | Petar Zhekov |
CSKA Sofia | 29 |
| 1974 | Petko Petkov Kiril Milanov |
Beroe Stara Zagora Levski Sofia |
19 |
| 1975 | Ivan Pritargov |
Botev Plovdiv | 20 |
| 1976 | Petko Petkov Pavel Panov |
Beroe Stara Zagora Levski Sofia |
18 |
| 1977 | Pavel Panov |
Levski Sofia | 20 |
| 1978 | Stoycho Mladenov |
Beroe Stara Zagora | 21 |
| 1979 | Rusi Gochev |
Chernomorets Burgas and Levski Sofia | 19 |
| 1980 | Spas Dzhevizov |
CSKA Sofia | 23 |
| 1981 | Georgi Slavkov |
Botev Plovdiv | 31 |
| 1982 | Mihail Valchev |
Levski Sofia | 24 |
| 1983 | Antim Pehlivanov |
Botev | 20 |
| 1984 | Eduard Eranosyan Emil Spasov |
Lokomotiv Plovdiv Levski Sofia |
19 |
| 1985 | Plamen Getov |
Spartak Pleven | 26 |
| 1986 | Atanas Pashev |
Botev Plovdiv | 30 |
| 1987 | Nasko Sirakov |
Levski Sofia | 36 |
| 1988 | Nasko Sirakov |
Levski Sofia | 28 |
| 1989 | Hristo Stoiçkov |
CSKA Sofia | 23 |
| 1990 | Hristo Stoichkov |
CSKA Sofia | 38 |
| 1991 | Ivaylo Yordanov |
Lokomotiv Gorna Oryahovitsa | 21 |
| 1992 | Nasko Sirakov |
Levski Sofia | 26 |
| 1993 | Plamen Getov |
Levski Sofia | 26 |
| 1994 | Nasko Sirakov |
Levski Sofia | 30 |
| 1995 | Petar Mihtarski |
CSKA Sofia | 24 |
| 1996 | Ivo Georgiev |
Spartak Varna | 21 |
| 1997 | Todor Pramatarov |
Slavia Sofia | 26 |
| 1998 | Anton Spasov Bontcho Guentchev |
Neftochimic Burgas CSKA Sofia |
17 |
| 1999 | Dimcho Belyakov |
Liteks Loveç | 21 |
| 2000 | Mihail Mihaylov |
Velbazhd Kyustendil | 20 |
| 2001 | Georgi Ivanov |
Levski Sofia | 22 |
| 2002 | Vladimir Manchev |
CSKA Sofia | 21 |
| 2003 | Georgi Chilikov |
Levski Sofia | 23 |
| 2004 | Martin Kamburov |
Lokomotiv Plovdiv | 25 |
| 2005 | Martin Kamburov |
Lokomotiv Plovdiv | 27 |
| 2006 |  Milivoje Novakovič Jose Emilio Furtado |
Litex Lovech Vihren and CSKA Sofia |
16 |
| 2007 | Tsvetan Genkov |
Lokomotiv Sofia | 27 |
| 2008 | Georgi Hristov |
Botev Plovdiv | 19 |
| 2009 | Martin Kamburov |
Lokomotiv Sofia | 17 |
| 2010 |  Wilfried Niflore |
Litex Lovech | 19 |
| 2011 |  Garra Dembele |
Levski Sofia | 26 |
| 2012 | Ivan Stoyanov Júnior Moraes |
Ludogorets Razgrad CSKA Sofia |
16 |
| 2013 |  Basile de Carvalho |
Levski Sofia | 19 |
| 2014 |  Wilmar Jordán Martin Kamburov
|
Litex Lovech Lokomotiv Plovdiv |
20 |
| 2015 |  Añete
|
Levski Sofia | 14 |
| 2016 | Martin Kamburov
|
Lokomotiv Plovdiv | 18 |
| 2017 |  Claudiu Keșerü
|
Ludogorets Razgrad | 22 |
| 2018 | Claudiu Keșerü
|
Ludogorets Razgrad | 26 |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "FC Ludogoretz ist erneut bulgarischer Landesmeister". bnr.bg (Almanca). 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.