Pierre Trudeau
| Pierre Trudeau | |
|---|---|
.jpg)
| |
| 15. Kanada Başbakanı | |
| Görev süresi 3 Mart 1980 - 30 Haziran 1984 | |
| Hükümdar | II. Elizabeth |
| Genel Vali | |
| Yardımcı | Allan MacEachen |
| Yerine geldiği | Joe Clark |
| Yerine gelen | John Turner |
| Görev süresi 20 Nisan 1968 - 4 Haziran 1979 | |
| Hükümdar | II. Elizabeth |
| Genel Vali |
|
| Yardımcı | Allan MacEachen (1977–79) |
| Yerine geldiği | Lester B. Pearson |
| Yerine gelen | Joe Clark |
| Kanada Liberal Partisi Başkanı | |
| Görev süresi 6 Nisan 1968 - 16 Haziran 1984 | |
| Yerine geldiği | Lester B. Pearson |
| Yerine gelen | John Turner |
| Kanada Adalet Bakanı ve Başsavcısı | |
| Görev süresi 4 Nisan 1967 - 5 Temmuz 1968 | |
| Başbakan |
|
| Yerine geldiği | Louis Cardin |
| Yerine gelen | John Turner |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau 18 Ekim 1919 Montreal, Québec, Kanada |
| Ölüm | 28 Eylül 2000 (80 yaşında) Montreal, Quebec, Kanada |
| Partisi | Kanada Liberal Partisi |
| Evlilik(ler) | Margaret Trudeau (1971–1984) |
| Çocuk(lar) | |
| Bitirdiği okul | |
| Mesleği |
|
| Dini | Roma Katoliği |
| İmzası | 
|
Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau (18 Ekim 1919 – 28 Eylül 2000), 1968 ile 1979 yılları arasında ve 1980 ile 1984 yılları arasında Kanada'nın 15. başbakanı olarak görev yapan Kanadalı siyasetçi, devlet görevlisi ve avukattır. Ardışık olmayan başbakanlık dönemleri arasında, 1979'dan 1980'e kadar Muhalefet lideri olarak görev yaptı.
Quebec'te doğup büyüyen Trudeau, siyaset ve hukuk eğitimi aldı. 1950'lerde muhafazakâr Union Nationale hükümetine karşı çıkarak Quebec siyasetinde bir işçi aktivisti olarak öne çıktı. Trudeau daha sonra Université de Montréal'de hukuk doçenti oldu. Başlangıçta sosyal demokrat Yeni Demokratik Parti'nin bir parçasıydı, ancak iktidarı elde edemeyeceklerini düşündü ve bunun yerine 1965'te Liberal Parti'ye katıldı. O yıl Avam Kamarası'na seçildi ve kısa süre içinde Başbakan Lester B. Pearson'ın parlamento sekreteri olarak atandı. 1967 yılında Adalet Bakanı ve Başsavcı olarak atandı. Bakan olarak Trudeau, boşanma ve kürtaj yasalarını liberalleştirdi ve eşcinselliği suç olmaktan çıkardı. Trudeau'nun dışa dönük kişiliği ve karizmatik yapısı medyada sansasyon yaratarak “Trudeaumania ‘ya ilham verdi ve 1968’de Pearson'ın yerine Liberal Parti liderliğini kazanarak Kanada başbakanı olmasına yardımcı oldu.
1960'ların sonlarından 1980'lerin ortalarına kadar Trudeau'nun kişiliği Kanada siyaset sahnesine daha önce hiç görülmemiş ölçüde hâkim oldu. Başbakan olarak atanmasının ardından 1968, 1972 ve 1974 seçimlerini kazandı, 1979'da ise kıl payı kaybetti. Kısa bir süre sonra 1980'de dördüncü kez seçim zaferi kazandı ve nihayetinde 1984 seçimlerinden kısa bir süre önce siyasetten çekildi. Trudeau, dört seçim kazanan (üç çoğunluk hükûmeti ve bir azınlık hükûmeti kazanan) ve iki dönem üst üste görev yapan en son başbakandır. Trudeau, 15 yıl 164 günlük görev süresiyle John A. Macdonald ve William Lyon Mackenzie King'in ardından Kanada'nın en uzun süre görev yapan üçüncü başbakanıdır.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçkin bir okul olan Jean-de-Brébeuf'te ve Montreal Üniversitesi'nde öğrenim gördü. 1943'te hukuk fakültesinden mezun oldu. Üç yıl Özel Danışma Kurulunda (Privy Council) memur olarak çalıştı. 1950'de aylık eleştiri dergisi Cité Libre'in kurulmasına katkıda bulundu. 1951'den 1961'e değin avukatlık yaparak çalışma ve insan hakları davalarında uzmanlaştı.
1961'den 1965'e değin Montreal Üniversitesi'nde hukuk dersleri verdi.
Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1965'te Kanada Liberal Partisi'deki (LP) yeni dalga akımı içinde yer alarak Avam Kamarası'na girdi. 1966'da Başbakan Lester B. Pearson tarafından parlamento sekreterliğine, 1967'de de adalet bakanlığı ve Kanada başsavcılığına getirildi. Adalet bakanı olduğu dönemde silah taşımanın daha sıkı denetlenmesini, kürtaj ve eşcinselliğe ilişkin yasalarda reform yapılmasını öngören ve kamuoyunda genel tepki yaratan yasaların çıkarılmasını sağladı.
Pearson'ın emekliye ayrılması üzerine 6 Nisan 1968'de parti başkanı, iki hafta sonra da başbakan oldu. Haziran 1968 seçimleri, liberallerin zaferini pekiştirdi. Fransa'ya bağlanma yanlısı harekete karşı kararlı bir tutum sergiledi. 1970'te Québec Kurtuluş Cephesi'ne bağlı eylemcilere karşı sert bir mücadele başlattı. Buna rağmen, Québec'in kimliğinin yaşatılmasını sağlayacak bir anayasal sistemi savundu ve iki dillilikten yana bir politika sürdürdü.
Ekim 1972 seçimleri politikalarının onaylanmadığını gösterdiyse de, seçimlerden zayıflayarak çıkan -Liberal Parti 47 sandalye kaybetti- Trudeau ve Liberaller Yeni Demokratik Parti'yle (NDP) koalisyona girerek bir azınlık hükûmeti kurdular. Bundan sonraki bir buçuk yıl boyunca Trudeau hükûmeti için parlamentoda bir dizi güven oylamasına gidildiyse de Liberal Parti 8 Temmuz 1973'te yapılan genel seçimleri net çoğunlukla kazandı. Trudeau hükûmeti 1970'ler boyunca git gide ağırlaşan ekonomik ve siyasal sorunlarla uğraştı. 22 Mayıs 1979'daki genel seçimlerde yenilgiye uğrayınca LP iktidardan çekildi.
18 Şubat 1980'deki genel seçimlerde Liberal Parti bir kez daha çoğunluğu elde etti. 3 Mart'ta dördüncü başbakanlık dönemine başladı. Bağımsızlık yanlılarının Québec'in Fransa'ya bağlanması yolundaki tasarısı 20 Mayıs 1980'de bölgesel bir referandumla reddedildi. Trudeau bunun ardından anayasanın yeniden düzenlenmesine ilişkin tasarılar üzerinde çalışmaya başladı. Önerileri arasında Birleşik Krallık Parlamentosu'na ait olan anayasal düzenleme yetkisinin Kanada'ya devredilmesi, bir Haklar ve Özgürlükler Sözleşmesi'nin hazırlanması, federal hükûmetin ekonomik yetkilerinin artırılması ve Yüksek Mahkeme gibi federal organların yapısında yeni düzenlemelere gidilmesi de yer alıyordu. 2 Aralık 1981'de Kanada Avam Kamarası Trudeau'nun önerilerini 24'e karşı 246 oyla onayladı. 4 Nisan 1982'de Kraliçe II. Elizabeth Kanada'nın Birleşik Krallık Parlamentosu'ndan tam bağımsızlığını ilan etti. Böylece başlıca siyasal hedefine ulaşan Trudeau, başbakanlıktaki son yıllarında sanayileşmiş Batılı devletler ve Üçüncü Dünya ülkeleriyle ticari ilişkileri artırıp uluslararası silahsızlanma görüşmelerini destekleyerek Kanada'nın ekonomik bağımsızlığını artırma yönünde çaba gösterdi. 29 Şubat 1984'te Liberal Parti başkanlığından çekildiğini açıkladı, hazirandaki parti kongresinde yeni başkanın seçilmesi üzerine görevden ayrıldı.
Yapıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]- La Fédéralisme et la société Canadienne-Française (1967; Federalizm ve Kanadalı Fransızlar Toplumu)
- Les Cheminements de la politique (1970; Politika Yaklaşımları)
- Conversations with Canadians (1972; Kanadalılarla Söyleşiler)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Louis Cardin |
Kanada Adalet Bakanı ve Başsavcısı 1967–1968 |
Sonra gelen: John Turner |
| Önce gelen: Lester B. Pearson |
Kanada başbakanı 1968–1979 |
Sonra gelen: Joe Clark |
| Önce gelen: Joe Clark |
Kanada başbakanı 1980–1984 |
Sonra gelen: John Turner |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Lester B. Pearson |
Kanada Liberal Partisi Başkanı 1968–1984 |
Sonra gelen: John Turner |
