Piçan Krallığı
Piçan Krallığı, (Çince: 鄯善, Shànshàn, Uygurca: Piçan) kabaca milattan önce 200 ile milattan sonra 1000 yıllarında Taklamakan Çölü'nün kuzeydoğusunda Lop Nur Tuz Gölü içine alan bölgede kurulmuş, Çince adı Shànshàn olan bir krallıktır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Milattan önce 126 yılında, Çin'den gönderilen, Zhang Qian Lop Nur Gölü yakınında kurulan Loulan bir şehir gibi korunurdu diye yazmıştır.[1]
Milattan önce 77 yılında Çin'den gönderilen elçi Fu Jiezi (Çince: 傅介子; Wade-Giles: Fu Chiehtzu) Loulan Kralı olan Chang Gui'yi bıcaklayıp öldürür. Aynı yılda bu krallık Çine bağımlı kukla bir krallık olur ve ismi Shànshàn (鄯善) Krallığı olarak değiştirilir.[2] Başkenti Lop Nur'un güneybatısında, çağdaş Ruoqiang (Çakılık) yakınlarda, Dunhuang ve Khotan (Hotan) arasındaki güney İpek Yolu üzerindedir.
Krallar
[değiştir | kaynağı değiştir]En azından alttaki listedeki krallardan Çin kaynaklarında bahsedilir:
Pinyin | Çince | Tarihçe |
---|---|---|
Changgui/Angui | 嘗歸/安歸 | milattan önce 92-77. |
Weituqi | 尉屠耆 | milattan önce 77'den itibaren. |
An | 安 | ortalama milattan sonra 40. |
Guang | 廣 | ortalama milattan sonra 75. |
You Huan | 尤還 | ortalama milattan sonra 123. |
Yuan Meng | 元孟 | ortalama milattan sonra 330. |
Xiumito | 休密馱 | ortalama milattan sonra 383. |
Bilong | 比龍 | milattan sonra 441 kadar. |
Zhenda | 真達 | milattan sonra 441-445. |
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çince Han Shu (Çince: 漢書, Hàn Shū) kitabınının 96a bölümünde şöyle yazılmıştır;
- Bu Ülke kumlu ve tuzludur, çok az ekilebilir tarlaları vardır, tahıl ve tarımsal ürünleri komşu ülkelerden satın alırlar. Ülkede yeşimtaşı, pek çok kamış, çin Ilgın ağacı, hutong-Ağacı ve beyaz ot imal edilir. Halk kendi hayvan sürüleri ile su ve çayırı bol olan otlaklara giderler. Eşek, At ve pek çok Develeri var.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Başlangıçta Piçan Krallığının dininin ne olduğu tam bilinmezsede, tahminen millattan sonra birinci yüzyıldan itibaren Budizm dininin yaygın olduğu var sayılır. Milattan sonra 399 yılında burayı gezen Faxian (Çince basit: 法显; geleneksel: 法顯; pinyin: Fǎxiǎn; Fa-hsien)'a göre, o zamanlar burada Hinayana (Sanskritçe: हीनयान; hīnayāna) Budizmi inançlı 4000 budist rahip yaşarmış. Piçan Krallığının Budist birliğinin toplantı (Sangha) merkezi 3. yüzyılda Kroraina (Loulan)'da bulunurdu.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Watson, Burton, trans. (1993). Records of the Grand Historian: Han Dynasty II - Revised Edition. Columbia University Press, New York. ISBN 0-231-08166-9 and ISBN 0-231-08167-7 (İngilizce)
- ^ Hulsewé, A. F. P. and Loewe, M. A. N. 1979. China in Central Asia: The Early Stage 125 BC – AD 23: an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. E. Brill, Leiden. ISBN 90-04-05884-2, sayfa 89. (İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Folke Bergman, Archaeological Researches in Sinkiang. Especially the Lop-Nor Region. (Reports: Publication 7), Stockholm 1939 [1]
- T. Burrow, A translation of the Kharosthi Documents from Chinese Turkestan. London 1940 [2] 16 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sven Hedin, Scientific Results of a Journey in Central Asia 1899–1902, 6 Bände Text + 2 Bände Karten, Stockholm 1904–7.
- Aurel Stein, Serindia: Detailed report of explorations in Central Asia and westernmost China, 5 vols. Clarendon Press., London & Oxford 1921 [3] 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Aurel Stein, Innermost Asia: Detailed report of explorations in Central Asia, Kan-su and Eastern Iran, 5 vols. Clarendon Press., London 1928 [4] 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Marylin M. Rhie, Early Buddhist Art of China and Central Asia (Handbook of Oriental Studies / Handbuch der Orientalistik - Part 4: China, 12, Vol. 1) (Handbook of Oriental Studies/Handbuch Der Orientalistik). Brill Academic Publishers, ISBN 90-04-11201-4
- Marianne Yaldız, Archäologie und Kunstgeschichte Chinesisch-Zentralasiens (Xinjiang). Handbuch der Orientalistik, Abteilung 7, Band 3, Abschnitt 2. Brill, Leiden 1987 ISBN 90-04-07877-0
- Yuri Bregel, An Historical Atlas of Central Asia. Brill, Leiden 2003. ISBN 90-04-12321-0