Papa adları
.jpg)
Papalık adı, bir Papanın aldığı saltanat adıdır. Hem Katolik Kilisesi'nin başı olan papa, hem de İskenderiye Kıpti Ortodoks Kilisesi'nin papası (Kıpti papa) papalık isimlerini seçerler. (2013 itibarıyla) Franciscus Katolik papa, II. Tevadrus ise Kıpti papadır. Bu makalede Katolik papaların isimleri tartışılmakta ve listelenmektedir; başka bir makalede İskenderiye'deki Kıpti Ortodoks papaların listesi yer almaktadır.
İlk yüzyıllarda seçilen papalar göreve geldikten sonra da doğum isimlerini korurken, daha sonraki papalar göreve geldikten sonra yeni bir isim almaya başlamışlardır. Bu durum altıncı yüzyılda başladı ve onuncu yüzyılda gelenek haline geldi. 1555'ten bu yana her papa bir papalık adı almıştır.
Papalık adı, papanın Roma piskoposu ve Katolik Kilisesi'nin başı olma statüsünden dolayı Latince olarak verilir. Papa'ya ayrıca Vatikan vatandaşı olması ve İtalya'nın başpiskoposu olması nedeniyle İtalyan ismi de verilir. Ancak papalardan söz edilirken saltanat isminin bütün mahalli dillere çevrilmesi adettendir. Örneğin, Papa Franciscus, İtalyancada Papa Francesco, İspanyolcada Papa Francisco, İngilizcede Papa Francis, Fransızcada Pape François vb. olarak kullanılır.
Ünvan ve onursal unvanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Katolik
[değiştir | kaynağı değiştir]Katolik papanın resmi ünvanı Türkçede "Papa Hazretleri [papalık adı]"dır. 'Kutsal Baba' ifadesi de papalar için sıklıkla kullanılan bir unvandır.
Katolik papanın nadiren kullanılan tam unvanı şu şöyledir: "Kutsal Hazretleri [papalık adı], Roma Piskoposu, İsa Mesih'in Vekili, Havarilerin Prensi'nin Halefi, Evrensel Kilise'nin Yüce Papası, İtalya Primatı, Roma Eyaleti Başpiskoposu ve Metropoliti, Vatikan Şehir Devleti'nin Egemeni, Tanrı hizmetkarlarının hizmetkarı".
Kıptî
[değiştir | kaynağı değiştir]Kıptî Ortodoks Kilisesi'nin liderinin resmi ünvanı "İskenderiye Papası ve Aziz Markos'un Kutsal Makamındaki Tüm Afrika Patriği, Aziz Markos'un Halefi, Kutsal Havari ve Şehit, Büyük İskenderiye Şehri'nin Kutsal Apostolik Tahtı'nda"dır.
Kıptî Kilisesi içinde, Babaların Babası, Çobanların Çobanı ve tüm Başrahiplerin Başrahip'i olarak kabul edilir. İskenderiye Tahtı Hiyerarşisi'ne atfedilen fahri unvanlar arasında şunlar da yer alır:
- Kutsal, Katolik, Apostolik Kilisenin ve Ortodoks İnancının Sütunu ve Savunucusu
- İskenderiye Büyük İlahiyat Okulu Dekanı
- Kutsal Apostolik ve Katolik (Evrensel) Kilisenin Ekümenik (Evrensel) Hakimi (Hakem)
- Kutsal Havarilerin On Üçüncüsü
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kilise tarihinin ilk yüzyıllarında Roma piskoposları, seçildikten sonra vaftiz adlarını kullanmaya devam etmişlerdir. Yeni bir isim seçme geleneği 533 yılında başlamıştır: Mercurius, bir papanın putperest Roma tanrısı Merkür'ün adını taşımasını uygunsuz bulmuş ve şehit olarak kabul edilen selefi I. Ioannes'in onuruna II. Ioannes ismini almıştır. 10. yüzyılda Alpler'in ötesinden, özellikle Almanya ve Fransa'dan gelen din adamları papalığa kabul edildiler ve yabancı gelen isimlerini daha geleneksel olanlarla değiştirmişlerdir.
Vaftiz ismini kullanan son papa, 1555 yılında II. Marcellus'tu ; bu, o zaman bile oldukça sıra dışı bir tercihti. İsimler papalar tarafından özgürce seçilir, herhangi bir sisteme dayanmaz. Yakın veya uzak seleflerin, akıl hocalarının, azizlerin ve hatta aile üyelerinin adları (örneğin XXIII. Ioannes) benimsenmiştir.
1978 yılında Kardinal Albino Luciani, kendisinden önceki iki papa olan XXIII. Ioannes ve VI. Paulus'U onurlandırmak için çift isim kullanan ilk papa oldu: I. Ioannes Paulus. XXIII. Ioannes tarafından piskoposluğa yükseltilmiş, daha sonra VI. Paul tarafından Venedik ve Kardinaller Koleji patriği yapılmıştı. Jean Paul I, aynı zamanda Lando'nun 913'teki iktidarından bu yana yaklaşık 1.100 yıl sonra daha önce kullanılmamış bir papalık ismini benimseyen ilk papaydı. Bir ay sonra I. Jean Paul'ün ani ölümünden sonra Kardinal Karol Józef Wojtyła seçildi ve selefinin çalışmalarını sürdürmek isteğiyle II. Jean Paul olarak iki isim alan ikinci papa oldu. 2013 yılında soyağacına yeni bir isim eklendi: Papa seçildiğinde Kardinal Jorge Mario Bergoglio, Assisili Francesco'NUN temsil ettiği yoksulluk ve barış ruhunu vurgulamak için Franciscus ismini seçti.[1]
Sembolizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Papa seçilen yeni papanın seçtiği isim, çoğu zaman dünyaya yeni papanın kimi örnek alacağı, hangi politikaları uygulamaya çalışacağı, hatta ne kadar süre tahtta kalacağı konusunda bir sinyal olarak görülüyor. XVI. Benedictus için de durum böyleydi; onun bu ismi XV. Benedictus'U taklit etmek istediği için seçtiği öne sürülmüştür.
Aziz Petrus ilk papadır; Roma'daki hiçbir piskopos Petrus adını seçmemiştir, ancak bunu yasaklayan bir hüküm yoktur. 1970'lerden itibaren çok az sayıda takipçisi olan bazı antipapalar Papa II. Petrus ismini kullanmaya başladılar.
Muhtemelen 15. yüzyılda tartışmalı bir antipapa olan XXIII. Ioannes'den dolayı, bu isim 1958'de Kardinal Angelo Roncalli'nin seçilmesine kadar 500 yıldan fazla bir süre kullanılmadı. Ioannes ismini aldıktan hemen sonra, XXIII. Ioannes mi yoksa XXIV. Ioannes mi olacağı bilinmiyordu; XXIII. Ioannes olarak anılmasına karar verildi. Bir antipapa tarafından kullanılan numara mümkünse göz ardı edilir, ancak bir kişi antipapa olarak kabul edildiğinde, bu isim o zamandan beri bir veya daha fazla meşru papa tarafından kullanılmışsa bu mümkün değildir. Örneğin, X. Benedict ancak ölümünden yüzyıllar sonra, Nicola Boccasini'nin XI. Benedictus adıyla papalık yapmasının ardından anti-papa olarak kabul edildi.
Mevcut uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni bir papa seçildikten ve seçimi kabul ettikten hemen sonra kendisine Latince "Hangi adla anılacaksın?" diye sorulur.[a] Yeni papa, o andan itibaren tanınacağı adı seçer. Daha sonra kıdemli kardinal diyakoz veya kardinal protodiyakoz, yeni papayı doğum adıyla ilan etmek ve papalık adını duyurmak için Aziz Petrus'un balkonuna çıkarak şu duyuruyu yapar:
Annuntio vobis gaudium magnum:
Habemus papam!
Eminentissimum ac reverendissimum dominum,
dominum [vaftiz adı],
Sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinalem [soyadı],
qui sibi nomen imposuit [papalık adı].
Size büyük bir sevinç müjdeliyorum:
Bir Papamız var!
En Seçkin ve En Saygıdeğer Peder,
Lord [vaftiz adı],
Kutsal Roma Kilisesi'nin Kardinali [soyadı],
kendisine [papalık adı] adını almıştır.
Papalık adları
[değiştir | kaynağı değiştir]En çok kullanılan papalık ismi Ioannes'dir ve bu ismi 21 papa kullanmıştır. Ayrıca sadece bir kez kullanılan 44 papalık ismi de var. Bugüne kadar görev yapan tüm papaların sayısı 264'tür; IX. Benedictus üç kez papa seçildiğine göre, papalık görevi sayısı aslında 266'dır.[2]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Engellenmediği takdirde, Kardinaller Koleji dekanı yeni seçilen papaya seçimini kabul edip etmediğini ve hangi ismi kullanacağını sorar. 2005'te dekan olan Kardinal Joseph Ratzinger kendisi papa olarak seçilmişti, bu yüzden bu sorular subdean Kardinal Angelo Sodano tarafından soruldu.
- ^ Daha fazla bilgi için Papa Ioannes numaralandırmasına bakınız.
- ^ X. Benedictus'un papalık makamı daha sonra gayrı meşru ilan edildi.
- ^ Ayrıca 1960'lardan önceki bazı kaynaklar, kutsanmasından önce ölen Papa Seçilmiş Stephanus'u II. Stephen olarak listeliyor ve böylece bir numaralandırma tutarsızlığına yol açıyor.
- ^ VII. Bonifacius'un papalık makamı daha sonra gayrı meşru ilan edildi.
- ^ V. Alexander'ın papalık makamı daha sonra gayrı meşru ilan edildi.
- ^ II. Felix'un papalık makamı daha sonra gayrı meşru ilan edildi.
- ^ Hiçbir papa veya antipapa, II. Martinus veya III. Martinus isimlerini kullanmadı. I. Marinus ve II. Marinus'un yanlışlıkla "Martin(us)" olarak adlandırıldığı düşünüldü ve bu da karışıklığa yol açtı..
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ AUDIENCE TO REPRESENTATIVES OF THE COMMUNICATIONS MEDIA – ADDRESS OF THE HOLY FATHER POPE FRANCIS 2 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Vatican.va – Paul VI Audience Hall Saturday, 16 March 2013.
- ^ Data are taken from book: A. J. O'Brien, The Popes: Twenty Centuries of History, Libreria Editrice Vaticana, 2002.