İçeriğe atla

Pan-İrani tarihyazımı ve eleştirisi

Bağlantı ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu sayfa hızlı silinmeye adaydır!

Hızlı Sil Bu sayfa, Vikipedi'nin hızlı silme politikası gereğince silinmesi için etiketlenmiştir ve bir hizmetli tarafından incelemeyi beklemektedir.
Sayfanın silinmemesi gerektiğini düşünüyorsanız, gerekçenizi tartışma sayfasında belirtiniz ya da silinmeyi gerektiren durumu ortadan kaldıracak şekilde sayfayı düzenleyiniz.
Sağdaki "Göster" düğmesine tıklayarak hızlı silme koşullarına göz atabilirsiniz

(Lütfen bu metni sadece gerekli kuralları hatırlamak için kullanın, VP:HS sayfasındaki kuralları bildiğinizden emin olun. İlgili kriterin aşağıdaki kısaltmalar dışında ek şartları olabilir.)

G1: Anlamsız karakter dizisi — G2: Deneme — G3: Vandalizm — G4: Önceden silinmiş metin — G6: Kullanıcı talebi — G7: Silinmiş sayfanın tartışması — G8: Temizlik amacıyla — G9: Telif — G10: Saldırı — G11: Reklam — G12: İlgisiz tartışma

M1: Taslak kriterlerini sağlamayan madde — M2: Farklı bir dildeki madde — M3: İçeriksiz madde — M4: Başka bir Wikimedia projesine aktarılan madde — M6: Kayda değer olmayan konulu madde — M8: Düzen ve ansiklopediklik açısından uygunsuz madde — M9: Makine çevirisiyle oluşturulmuş madde

Y1: Boşa yönlendirme — Y2: Kötü yönlendirme — Y3: Farklı isim alanları arasında yönlendirme

D1: Çift kopya dosya — D2: Bozuk/boş dosya — D3: Uygunsuz lisanslı dosya — D6: Adil kullanımı hatalı belirtilmiş dosya — D8: Ansiklopedik açıdan değersiz dosya - D9: Kullanışsız dosya - D10: Vektörel dosya - D11: Şüpheli dosya - D12: Tanımlanamayan dosya - D13: İçeriği kaynaklandırılamayan dosya

K1: Boş kategori — K2: Yeniden isimlendirme kategorisi — K3: Şablon kategorisi

KS2: Var olmayan kullanıcı — KS3: Adil kullanım galerisi — KS4: İlgisiz kullanıcı sayfası

Ş1: Kışkırtıcı/bölücü şablon — Ş2: Kullanılmayan şablon

P1: Madde olarak silinebilecek portal — P2: Kriterleri sağlamayan portal

Hizmetliler için: Lütfen sayfanın geçmişini incelemeden silme işlemini gerçekleştirmeyiniz.

Gerekçe: Madde 6: Kayda değerlik ölçütlerini sağlamayan konuya sahip madde
İsteyen: Bu sayfa üzerindeki en son değişiklik, 2 dakika önce BaharatlıCheetos2.0'ın devamı (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi.

Pan İranist tarihyazımı, etnosentrizmi destekleyen politika yapıcıların görüşlerine dayanır ve hedeflerine ulaşmak için tarihi gerçekleri ve beşeri coğrafyayı değiştirmeye çalışırlar. Bunların en önemli örneklerinden birisi, Hanedanı Azerbaycan Türkü nüfusu ve yönetici kadrosu ağırlıklı olarak Azerbaycan Türkü olan Safevîler'in[1] tamamen bir İrani devlet olduğu iddiasıdır.


Pan-İranizm'in gelişmesinde önemli katkıları olan Şah Rıza Pehlevi

Irksal iddialar[değiştir | kaynağı değiştir]

Pan-İranist tarihçiler ve destekçileri, İran halklarıyla alakası olmayan ve genel camiada Türk kabul edilen Hunları[2] bir İrani halkı sayar.[3] Pan-İranistler ayrıca Türk kökenli oldugu düşünülen İskitlerin[4] de tamamen İrani bir halk olduğunu iddia ederler. Pan iranistler Türkî[1] bir devlet olan Safevîler'i de İrani yapmaya çalışmaktadırlar.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b
    • Savory, Roger (2007). Azerbaijan under the Safavids (İngilizce). Cambridge University Press. s. 213. ISBN 0-521-04251-8, ISBN 978-0-521-04251-2. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009. Kızılbaşlar sarayda normal olarak Türkçenin Azeri lehçesi konuşmaktaydılar. Safevî Şahları da onlar gibi Azeri lehçesi konuşmaktaydılar. Şahların ve devlet ve hükûmet ileri gelenlerin Farsçayı anadili gibi konuşmamaları Safevî hanedanı döneminde Farsçanın eski klasik saf klasik standartlarından ayrılıp Türkleşmesine yol açmıştır. 
    • Fisher, Peter Jackson, Laurence Lockhart, J. A. Boyle, William B. (1986). The Cambridge history of Azerbaijan (İngilizce). Cambridge University Press. s. 950. ISBN 0-521-20094-6, ISBN 978-0-521-20094-3. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009. Günlük işlerin görülmesinde, Safevîler sarayında ve yüksek dereceli askerî komutanlar ve politik idareciler arasında ve aynı zamanda yüksek dinsel hiyerarşi mensuplarının hepsi tarafından kullanılan dil; Farsça değil Türkçe idi. 
    • Price, Massoume (2005). Iran's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook (İngilizce). ABC-CLIO. ss. 66-67. ISBN 1-57607-993-7, ISBN 978-1-57607-993-5. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. "Şah'ın anadili Türkçe idi ve Azeri lehçesini kullanarak gayet beğenilen şiirler yazmıştır. (s.66) ... Şah İsmail aynı zamnda son Akkoyunlu Hükümdarı olan Uzun Hasan'nın torunu idi." (s.67) 
    • Mazzaoui, Michel B. (2002). "Islamic Culture and Literature in Iran and Central Asia in the early modern period". Turko in Historical Perspective (İngilizce). Cambridge University Press. ss. 86-87. ISBN 0-521-52291-9, ISBN 978-0-521-52291-5. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009. 1722'ye kadar hüküm süren Safevî devleti esastan bir Türk hanedanı idi. Azerbaycan'ın şahın ailesinin ana vatanı olması dolayısıyla Türkçenin Azerbaycan şivesi hükümdarların, yüksek idarecilerin ve sarayın ve en nihayet Kızılbaş askerî komutanlarının anadili idi. Şah İsmail Türkçe şiirler yazmakta idi. Türkçe dilinin Azerbaycan lehçesi (inşa); edebi denemeler (adab) ve tarih yazmak için kullanılan tek dildi. 
    • Shaffer, Brenda (2002). Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity (İngilizce). MIT Press. s. 19. ISBN 0-262-69277-5, ISBN 978-0-262-69277-9. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008. Safevî sarayında Türkçenin Azeri lehçesi, özellikle hanedenda dahil ilk Safevî hükümdarlar dönemlerinde ekseriyetle kullanılmakta idi. Bu dönemde Türkçe dilbilgisi kuralları ve sözcükleri Farsça diline büyük etki yapmıştır ve bunun aksini de yani Farsçanın grameri ve sözcüklerinin Türkçeyi etkilediğini de söylemek mümkündür. 
    • Williams, Henry Smith (1909). The historians' history of the world: a comprehensive narrative of the rise and development of nations as recorded by over two thousand of the great writers of all ages (İngilizce). Hooper & Jackson, Ltd. s. 495. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2009. Ismail is a grandson of Uzun Hasan and a descendant of Sheikh Sufi. 
    • W. Barthold, Soçineniya, C. II, bölüm I, Moskova, 1963, s. 748.
  2. ^
  3. ^ Harmatta 1994, s. 488: "Their royal tribes and kings (shan-yü) bore Iranian names and all the Hsiung-nu words noted by the Chinese can be explained from an Iranian language of Saka type. It is therefore clear that the majority of Hsiung-nu tribes spoke an Eastern Iranian language."
  4. ^
    • The Turks. Volume 1: Early Ages. Part 3: Old nomads of the steppes: Scythian age in Eurasia. Prof. Dr. A. Chay - Prof. Dr. I. Durmus, Scythians, Yeni Türkiye, Ankara 2002, s.147-166]
    • Mirfatih Zekiyev Türklerin ve Tatarların kökeni syf; 143-178 Selenge yayınları Ağustos 2007
    • Tarhan, M. Taner - "Ön Asya Dünyası'nda İlk Türkler Kimmerler ve İskitler" Türkler Ansiklopedisi, C. I, Ankara 2002, s. 597
    • Kazi Laypanov / İsmail Miziyev Türk Halklarının kökeni Selenge yaınları 2008 syf 77-101
    • Robert Gordon Latham, Russian and Turk 15 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chapter:The Yakut, s. 237:"Avars and Huns with the Scythians of Heredotus and their destencants [...] That before the Huns, who are the first in the date of the Turks of the present investigations, the old [...]"
    • Leon Whiteley, KYRGYZSTAN: Reflections of a Winter's Journey 15 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2012, s. 20:"[...] Scythians . The Scythians refused to join battle , so Darius pursued them further and further into a featureless [...] and won against these Turkic nomads . The Turkic nomads are also likely to have exercised some control over Central Asian urban centres [...]"
    • Fernando Fernández Lanza, “Habsburg-Osmanlı rekabeti bağlamında 16. yüzyılda İspanya’da Türk imajı”, dünyada Türk imgesi, haz. özlem kumrular, istanbul, kitap yayınevi, 2005, s. 89-91:“Bazıları onların Troyalılardan geldiğini söylemeye çalışır, bazıları Türkistan adlı topraklardan geldiklerini, bazıları da orijinlerinin bugün Tatarlar olarak bilinen iskitlere dayandığını... türklerin iskitlerden geldiğini savunan yazarlar 760 yılında, Papa I. Paul ve imparator V. Constantino zamanında, bahsedilen Türklerin hazar denizi’nin kuzeyindeki çöllerde ve Volga kıyısında bugün tataristan olarak bilinen İskitya’dan çıktıklarını belirtirler."
    • Voyage d'outremer,Bertrandon de la Broquiere, s.25-122:Yunanlılar savaşçı İskit kadınlarına "Amazon" adını veriyor ve kuvvetlenmek için bir memelerini çıkardıklarını söylüyorlardı. Mervezi erkek gibi savaşçı olan bu kadın muhariplerin Türk olduğunu söyler.
    • Molla Mehmed El’Abeşi; Mufassal Tarih-i Kavm-i Türki, ufa, 1909, s.54:“Türk uruğlarından ve dünyanın büyük eski kavimleri zümresinden biri İskit Türkleridir."
    • H. Kiepert; Lehrbuch der Alten Geographie, ıı, Berlin 1878, s. 343.
    • O. Franke; Beitrage aus Chinesischen Quellen Qur Kenntnis der Türk-Völker und Skythen Zentralasiens, 1904, s.60-61.
    • Dinkov, Stoyan (2018). TURAN - İskit ve hunlardan – Türklere ve Bulgarlara. Erişim tarihi: 20 Haziran 2024. Daha sonraları Kurganlar üzerinde araştırma yapılırken çok miktarda ürünlerle güncellenmiştir kanıtlarla İskitlerin hakim dizilerinin Proto-Türk oldukları. 
    • Minns, Ellis H. (1970). The Scythians and Northern Nomads. s. 187. 
    • B. Huntingford, G. W. (1935). Who Were the Scythians?. s. 785. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. The word 'Scythian' was used by to describe the all barbarian inhabitants of what is now Russia, just as we, speak loosely of Tatars and Mongols. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pan-İrani_tarihyazımı_ve_eleştirisi&oldid=33470834" sayfasından alınmıştır