Osmanlı bayrakları

Osmanlı bayrağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun varlığı süresince kullandığı çeşitli bayrakları ifade eder.

Osmanlı İmparatorluğu'nun klasik döneminde kullanılan belli bir bayrak yoktur. Padişahların egemenlik alametleri olarak çeşitli tuğ, tuğra ve sancaklar kullanılmıştır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ile devletin varlığının sembolü olarak Selçuklu Hükümdarı tarafından Osman Gazi’ye Ak Sancak gönderilmiştir. Ak Sancağın Yavuz Sultan Selim devrine kadar tek sancak olarak devam ettiği bilinmektedir.

Ayyıldızın devlet sembolü olarak kabulü III. Mustafa (1757-1774) döneminde başlamış, I. Abdülhamid (1774-1789) ve III. Selim (1789-1807) dönemlerinde devam etmiştir.^[1] Alfred Znamierowski'ye göre Osmanlı İmparatorluğu'nun ay-yıldızlı kırmızı bayrağı kullanmaya başlanması 1793 yılına dayanır.^[2] Bu yıla ait bir buyrulduda donanma kalyonlarına çekilecek sancakların al renkte olması ve üzerlerinde beyaz ay ve yıldız bulunması emredilmiştir.^[1] 1844 yılında bu bayrağın bir versiyonu Tanzimat reformunun bir parçası olarak resmî Osmanlı bayrağı yapıldı. Bu bayrak hâlen Türkiye Cumhuriyeti'nin bayrağı olarak kullanılmaktadır. Bayrağın geometrik özellikleri 1936 yılındaki Türk Bayrağı Kanunu ile yasal olarak standardize edildi.

Erken dönemde bayraktaki yıldızın köşe sayısı net değildir; 5 köşeli yıldız dışında farklı yıldızlar da kullanılmıştır. Örneğin, Colton'un 1862 tarihli Delineation of Flags of All Nations kitabında bayrak 8 köşeli bir yıldızla gösterilmiştir. Steenbergen'in aynı yıl yayımlanan Vlaggen van alle Natiën kitabı 6 köşeli bir yıldız kullanmıştır. İmparatorluğun ileri yıllarında ay ve yıldızlı bayrağın kullanımı (beş köşeli yıldızlı) fotoğraflar ile iyice belgelendi. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun ileri dönemindeki bayrağının Ay-Yıldız olarak isimlendirildiğinin devlet kayıtları vardır.

Hilâl veya yıldızsız bayraklar

1566'da Zigetvar Muharebesi'nde Osmanlı bayrak ve tuğları
Matteo Pérez tarafından 1581'de Malta Kuşatması'nın betimlendiği bir freskte Osmanlı bayrakları
Padişahın maiyetinin kızıl bayrakları
Kızıl Sancak
Bir başka kızıl sancak
1601'de Guruslău Muharebesi sırasında kullanıldığı bildirilen zülfikarlı sancak
Zülfikâr bayrağı tipik olarak 16 ve 17. yüzyıllarda kullanılmıştır. Tasarım, 1510'larda Yavuz Sultan Selim tarafından kullanılan Zülfikâr bayrağının kaba bir tahminidir.
II. Viyana Kuşatması sırasında ele geçirilen Osmanlı ordu sancağı
19. yüzyıldan bir zülfikarlı sancak
Osmanlı ordu sancakları ve tuğlar, 1812
Mahmud Şevket Paşa'nın aktardığına göre Yeniçeri Cemaati Orta 94'ün üç renkli sancağı
Savaş Bayrağı
1905 Osmanlı bölük sancağı
1905 Osmanlı Kolordu sancağı
1885-1905 Osmanlı Kolordu karargahı sancağı
1885-1905 Osmanlı Bölük karargahı sancağı
Müslüman Tüccarın Sancağı (1453-1793)
Yahudi tüccarın sancağı (1453-1793)
Latin tüccarın sancağı (1453-1793)
Romalı Ortodoks Hristiyan tüccarın bayrağı (1453-1793)

Hilâl veya yıldızlı bayraklar

Ak Sancak
Beylik Dönemi
Osmanlı İmparatorluğu devlet bayrağı
Mora Savaşı esnasında 1685'te Koron'da Venediklilerce ele geçirilmiş tuğlar ve bayrak
Ordu sancağı, 1721
Mavi Osmanlı bayrağı, yaklaşık 1780
Mor Osmanlı bayrağı, 1780'ler
Bowles's Universal Display of the Naval Flags of all Nations'ta (1783) betimlenen Osmanlı bayrağı
1787-1791 Osmanlı-Avusturya Savaşı sırasında kullanıldığı bildirilen bir Osmanlı bayrağı
Osmanlı donanma bayrağı
Osmanlı Donanması Amirali'nin kişisel bayrağı (Kapudân-ı Deryâ )
Filo bayrağı
Osmanlı savaş bayrağı. Aynı zamanda Rumeli eyaletinin bayrağı olarak da kullanılmıştır
Rumeli eyaleti'nin bir başka bayrağı
Memlûk savaşından sonra I. Selim döneminde (1517-1793) kullanılan Osmanlı İmparatorluğu bayrağı
Osmanlı İmparatorluğu bayrağının yatay düzülmüş 3 hilalli versiyonu
Sekiz köşeli yıldız, 1793-1844
Osmanlı ordu sancak ve sembolleri (1900)
Kût'ül-Amâre Kuşatması sancağı
Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'nda kullanılan savaş sancağı^[3]
Alay sancağı^[4]
Alay Sancağı^[5]
Alay Sancağı^[5]

Kişisel bayraklar

Osmanlı sultanının kişisel bayrağı^[6]
(19., 20. yüzyıl)
(Tuğra sultanlara göre değişir.)
Abdülmecid Efendi'nin kişisel hilafet bayrağı^[7]
(1922–1924)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ ^a ^b İslâm Ansiklopedisi. 4. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. 1991. s. 298. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015.
^ crwflags.com 7 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "There was an Ottoman flag with crescent and seven-pointed star. Nearly everywhere you can read that this star has later been replaced by a five-pointed one. But when, and why? We (Archiv für Flaggenkunde) only found out (until now) that the five-pointed star has always been present in the imperial flag. The five-pointed star had always pointed to the hoist, as show some flag charts, and also Turkish charts of 1857 and 1905." Ralf Stelter, 27 June 1999 "Zanamierowski [zna99] gives 1793 as the date for the introduction of the red flag with white crescent and star (presumably as some sort of flag for national identity) and 1844 for the change from an eight-pointed to a five-pointed star, (not that I doubt it) but I have never been able to discover any other source to confirm or refute the information?" Christopher Southworth, 18 January 2011
^ "Balkan Wars 1912-1913". 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Osmanlı Sancakları ve Anlamları". 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Ottoman Empire: Sultan's standard. Flags of the World: Ottoman Empire. (İngilizce)
^ royaltombs.dk'de Standard of the Caliph (İngilizce)

[islamansiklopedisi-1] İslâm Ansiklopedisi. 4. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. 1991. s. 298. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015.

[2] rwflags.com 7 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "There was an Ottoman flag with crescent and seven-pointed star. Nearly everywhere you can read that this star has later been replaced by a five-pointed one. But when, and why? We (Archiv für Flaggenkunde) only found out (until now) that the five-pointed star has always been present in the imperial flag. The five-pointed star had always pointed to the hoist, as show some flag charts, and also Turkish charts of 1857 and 1905." Ralf Stelter, 27 June 1999 "Zanamierowski [zna99] gives 1793 as the date for the introduction of the red flag with white crescent and star (presumably as some sort of flag for national identity) and 1844 for the change from an eight-pointed to a five-pointed star, (not that I doubt it) but I have never been able to discover any other source to confirm or refute the information?" Christopher Southworth, 18 January 2011

[3] "Balkan Wars 1912-1913". 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "Osmanlı Sancakları ve Anlamları". 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:0-5] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[6] Ottoman Empire: Sultan's standard. Flags of the World: Ottoman Empire. (İngilizce)

[7] royaltombs.dk'de Standard of the Caliph (İngilizce)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]