Ahıskalı Ali Haydar
Ahıskalı Ali Haydar | |
|---|---|
| Doğum | 1870 Ahıska, Batum, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1 Ağustos 1960 İstanbul, Türkiye |
| Din | İslam (Sünni) |
| Evlilik | Gül Hânîfe Gürbüzler[1] |
| Kariyeri | |
| Etkilendikleri | Ali Rıza Bezzaz |
| Etkiledikleri | İsmailağa Cemaati |
Ali Haydar Gürbüzler (1870, Ahıska - 1 Ağustos 1960, İstanbul[2]), Ahıskalı Ali Haydar Efendi adı ile tanınan Türk hukukçu, dersiam, müderris, din adamı, mutasavvıf ve İstanbul ilinin Fatih İlçesi Çarşamba semtinde bulunan İsmet Efendi Dergâhı'nın son şeyhi.[3] Nakşibend tarikatı, Halidiye kolunun son halkalarından olup Yahyalı İsmet Efendi silsilesinden gelen Nakşi şeyhi, İsmailağa Cemaati'nin lideri ve şeyhi olan Mahmut Ustaosmanoğlu'nun mürşididir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahıskalı Ali Haydar'nin babası Mehmed Şerif'dir.[4] 1870 (H.1288) yılında Batum’un Ahıska ilçesinde doğmuştur. Ahıska'da başladığı tahsiline daha sonra döneminin ilim merkezlerinden olan Erzurum Bakırcı Medreselerinde devam etmiştir.[5] Daha sonra İstanbul ilinde bulunan Fatih Medreselerine girdi. 1901 yılında Nakşibend tarikatı, Halidiye kolunun hocalarından Çarşambalı Ahmed Hamdi'den onay alarak 1902'de dersiam olarak ders vermeye başlamıştır. Hukuk eğitimi almış ve 1906'da Medreset'ül-Kuzat'dan, diğer adıyla Mekteb-i Nüvvâb'dan mezun olmuştur.[5] Sonraki dönemde Fetvahâne Fıkıh Müsevvidliği ve Sahn Medresesi Fıkıh Müderrisliği vazifelerinde bulunmuştur. Huzur Dersleri baş muhatablığı gibi devrinin en mümtaz ilim meclislerinde bulunan Ahıskalı Ali Haydar Efendi, son olarak fetvahânede Telif-i Mesâil Heyeti reisliği de yapmıştır.[5]
Cumhuriyet'in ilânından sonraki dönemi hapiste ve göz altında geçiren Haydar Efendi, İskilipli Âtıf Hoca ile birlikte İstiklâl Mahkemesi'nde yargılanmıştır.[5] 1960 yılında İstanbul'da ölmüş, İstanbul-Edirnekapı Sakızağacı kabristanlığına defnedilmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Şenocak, İhsan. İki Devrin Ulu Hocası Ali Haydar Efendi. 2. baskı. İstanbul: Hüküm Kitap, Temmuz 2016. s. 153.
- ^ Şenocak, İhsan. İki Devrin Ulu Hocası Ali Haydar Efendi. 2. baskı. İstanbul: Hüküm Kitap, Temmuz 2016. s. 174.
- ^ "Ali Haydar Efendi Vefatı". 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2016.
- ^ Şenocak, İhsan. İki Devrin Ulu Hocası Ali Haydar Efendi. 2. baskı. İstanbul: Hüküm Kitap, Temmuz 2016. s. 106.
- ^ a b c d Bayak, Cemal (1998). "HAYDAR EFENDİ, Ahıskalı". TDV İslâm Ansiklopedisi. 17. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 27-28. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2021.
- ^ "Ahıskalı Ali Haydar Efendi Kimdir?". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015.
