Optimatoi
| |||||||||||||||||||||||||
Optimatoi (Yunanca: Grekçe: Ὀπτιμάτοι, Latince: Optimates, "En iyi adamlar"), başlangıçta seçkin bir Bizans askerî birliği olarak kuruldu. Ancak, 8. yüzyılın ortalarında bir arz ve lojistik grubuna indirgendi ve kuzey-batı Küçük Asya'da eyalet (thema) olarak atanmıştır. Bir idari birim olarak, Optimatoi Theması (Yunanca: Grekçe: θέμα Ὀπτιμάτων, thema Optimatōn), 14. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar ayakta kalmıştır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Optimatoi ilk kez 6. yüzyılın sonlarında (yaklaşık 575), İmparator II. Tiberius (h. 574-582) tarafından kuruldu.[1] İmparator Mauricius'un Strategikon askeri talimatnamesine göre, Optimatoi, seçkin Foederati alayıydılar, büyük olasılıkla Got kökenliydiler.[2] Bunlar, bir ile beş bin arasında bir büyüklükte süvari birliğiydi ve merkezi ihtiyat ordusunun bir bölümünü oluşturdu, komutan benzeri olmayan taxiarchēs unvanını taşıyordu.[3][4] Vakainüvis Günah Çıkartıcı Theofanis tarafından Gothograeci (Grekçe: Γοτθογραῖκοι) olarak adlandırılan bunların torunları, 8. yüzyılın başlarında Kuzey Bitinya'da kaydedilmişlerdir.[5] O sırada Warren Treadgold, birliğin 2.000 askeri bulduğunu tahmin eder ve bu rakam muhtemelen asıl boyuta da karşılık gelir.[3]
8. yüzyılın ortalarında, İmparator V. Konstantinos (h. 741-775) döneminde ve Opsikion Theması kontu Artabasdos ayaklanması sonrasında thema generallerinin gücünü azaltma önlemlerinin bir parçası olarak, kolorduya indirildi. Opsikion Themasından ayırmak için, Optimates'in oturduğu bölge Konstantinopolis'in karşısındaki yarımada, Nicomedia Körfezi her iki kıyısı ve Sangarius nehrinin kıyılar dahil Nicomedia başkent olmak üzere Optimatoi'nin thema'sı (Greek: Grekçe: θέμα Ὀπτιμάτων) olarak tesis edildi.[2][6] Kaynaklarda ayrı bir thema olarak Optimatoi'nin ilk kez sadece 774/775'te ortaya çıkmaktadır,[7] ancak Artabasdos'un ayaklanmasının bastırılmasından sonraki yıllarda onun yaratılışının gerçekleşmiş olması gerekir.[8] Aynı dönem, bir zamanlar güçlü olan Opsikion Themasından Bukellarion Themasının yaratılmasıyla daha da parçalanmasını ve zayıflaması da gözlemlendi.[9]
Bundan sonra, diğer thema'lardan farklı olarak, Optimatoi artık silahlı birlik temin etmedi; ancak Konstantinopolis'daki imparatorluk tagmata'nın katarına (touldon) hayvanlarla birlikte 4.000 katır sürücülerden oluşan bir birlik temin eden hale getirildi.[10] Optimatoi'nin benzersiz rolü, diğer tüm thema'lardan farklı olarak: savaşı olmayan işlevleri göz önüne alındığında, Optimatoi, orta düzey komutanlıklara (tourmai or droungoi) bölünmedi; daha aşağı bir statünün işareti olarak İmparator VII. Konstantinos Porfirogennetos (h. 913-959) tarafından belirtilen bir gerçekti.[2][11] Sonuç olarak, imparatorluk hiyerarşisinde onların komutanı domestikos tüm eyalelerin stratēgoi'nın en düşüğüydü.[2] Diğer themat'larda olduğu gibi, eyalet valisi olarak görevlerini yerine getirmek için, domestikos'a, bir yardımcı (topotērētēs), bir baş maliye görevlisi (chartoularios) ve sekretaryaya başkanlık eden bir prōtokankellarios vardı.[12]
Thema'nın kırsal kesimleri Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Selçuklu Hanedanı tarafından baskına uğradı, ancak Nicomedia elde kaldı ve bölge, Birinci Haçlı Seferinin yardımıyla İmparator I. Aleksios (h. 1081-1118) tarafından yeniden güvence altına alındı.[13] Bölge, 1204 yılında İmparatorluğun Dördüncü Haçlı Seferi tarafından dağılmasından sonra Latinler tarafından işgal edildi ancak bölge III. İoannis tarafından 1240 yılında tekrar alındığı zaman thema onun tarafından tekrar kuruldu,[2] 14. yüzyılın ilk yarısında yükselen Osmanlı Beyliği tarafından kademeli olarak fethedilene kadar ayakta kalmıştır.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Haldon 1999, s. 196.
- ^ a b c d e Kajdan 1991, s. 1529.
- ^ a b Treadgold 1995, ss. 96–97.
- ^ Kajdan 1991, s. 2018.
- ^ Lounghis 1996, ss. 32–33.
- ^ Treadgold 1995, s. 99.
- ^ Theophanes the Confessor & Turtledove 1982, 446–447 (p. 134).
- ^ Haldon 1984, ss. 222–227.
- ^ Lounghis 1996, ss. 29–31.
- ^ Haldon 1999, s. 158.
- ^ Lounghis 1996, s. 34.
- ^ Treadgold 1995, s. 105.
- ^ Treadgold 1995, s. 218; Kajdan 1991, s. 1483.
- ^ Kajdan 1991, s. 1484.
- Genel
- Haldon, John F. (1984). Byzantine Praetorians: An Αdministrative, Ιnstitutional and Social Survey of the Opsikion and the Tagmata, c. 580-900. 3. Bonn, Germany: R. Habelt. ISBN 3-7749-2004-4. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2017.
- Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN 1-85728-495-X.
- Kajdan, Aleksandr (1991). Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Lounghis, T. C. (1996). "The Decline of the Opsikian Domesticates and the Rise of the Domesticate of the Scholae". Byzantine Symmeikta, 10. ss. 27-36. ISSN 1105-1639. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2017.
- Theofanis (aziz); Turtledove, Harry (1982). The Chronicle of Theophanes: Anni mundi 6095-6305 (A.D. 602-813). Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-1128-3. 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2017.
- Treadgold, Warren T. (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3163-2. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2017.