İçeriğe atla

Norveç başbakanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu, Norveç başbakanları listesidir. Modern çağda, hükûmet başkanı, başbakan unvanına sahiptir (Norveççe: Statsminister). Geçmişte çeşitli zamanlarda, en yüksek devlet unvanı kâhya ya da vali (Norveççe: Rigsstatholder), genel vali (Norveççe: Vicekonge) ve birinci bakan (Norveççe: Førstestatsraad) idi.

1873 yılına kadar, İsveç ve Norveç Birliği Kralı, Norveç'i biri Stockholm'de, diğeri Christiania'da (şimdi Oslo) olmak üzere iki kabine ile yönetti. Stockholm kabinesi Başbakan ve iki bakandan oluşuyordu ve görevi Christiania kabinesinin kararlarını İsveç Kralı'na iletmekti. Christiania'daki kabine bir vicekonge tarafından yönetiliyordu (Norveççe: Rigsstatholder). Kısa süre için görevde olan veliaht prens, Kral tarafından Norveç Genel Valisi olarak atandı ve bu durumda genel vali, Christiania'nın en yüksek makamlarından biri haline geldi. Bununla birlikte, Kral ne zaman Christiania'da bulunsa, en yüksek makam oluyordu ve böylece valiyi veya genel valiyi geçici olarak görevden alabiliyordu. Aynı şekilde, Christiania'da bulunan vali ise Vicekonge (genel vali) veya kral olmadığında (olağan durumlardan birisidir), kabinenin en önde gelen üyesi olan Førstestatsraad (birinci bakan) tarafından yönetiliyordu.

Valilik makamı 1856'dan itibaren boş makamlardan biri olmaya başladı ve Temmuz 1873'te, resmen kaldırıldı. Eşzamanlı olarak, Christiania'daki Førstestatsraad ise Norveç Başbakanı'na yükseltildi. Norveç Başbakanı'nın Stockholm'deki ofisi hala var olmasına rağmen, devlet işleri üzerindeki gerçek güç ve etki Christiania'daki başbakanda idi. Stockholm'deki başbakan ise hükûmetin görüşlerini Kral'a iletmekten sorumlu ikinci en yüksek kabine pozisyonu oldu. Norveç İsveç Birliği 1905'te feshedildiğinde, Stockholm'deki başbakanlık pozisyonu da kaldırılmış oldu.

Norveç Valileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Norveç Valisi (Norveççe: Riksstattholder), Dancada (DancaRigsstatholder) "Kraliyet Kâhyası" anlamına gelir. (bkz. Vekilharç), Danimarka-Norveç birliği sırasında monarşinin yokluğunda Norveç Hükümetini yönetiyordu. Norveç, kendi yasaları ve kurumları olan ayrı bir krallık olduğu için, Riksstattholder pozisyonu, bir Danimarka-Norveç asilzadesi veya kraliyet ailesi için Kral'dan sonra ikinci sırada yer alan tartışmasız en etkili pozisyondu.

Bölünmüş başbakanlık (1814–1905)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Førstestatsraad (1814–1873)

[değiştir | kaynağı değiştir]
1884'ten önce Norveç'te örgütlü siyasi partiler yoktu; başbakanlar kıdemli memurlar (Embedsmenn) olarak kabul edildi. Kral tarafından atanıyorlardı ve yasama onayına tabi değillerdi. 1884'ten önceki tüm başbakanlar, parlamento muhalefetinin önerdiği anayasal reformlara karşı çıktılar ve kendileri muhafazakar olarak görülüyorlardı. Başbakan, Riksstattholder ve Vicekonge'a bağlıydı ve Førstestatsraad, Başbakana bağlıydı. Fiili hükümet başkanı Førstestatsraad'dı.
Başbakan Görev Süresi Birinci Bakan Görev Süresi Kabine
İsim
(Doğum-Ölüm)
Resim İsim
(Doğum-Ölüm)
Resim
Peder Anker
(1749–1824)
1814 1822 Frederik Gottschalk von Haxthausen(1750–1825) 1814 1814 I. Wedel Kabinesi
Marcus Gjoe Rosenkrantz(1762–1838) 1814 1815 I. Wedel Kabinesi
Mathias Sommerhielm(1764–1827) 1815 1822 I. Wedel Kabinesi
Mathias Sommerhielm(1764–1827) 1822 1827 Jonas Collett(1772–1851) 1822 1836 I. Wedel Kabinesi
Severin Løvenskiold
(1777–1856)
1828 1841 Nicolai Johan Lohmann Krog(1787–1856) 1836 1855 II. Wedel Kabinesi

Løvenskiold/Vogt

Frederik Gottschalck Haxthausen Due
(1796–1873)
1841 1858 Jürgen Herman Vogt(1784–1862) 1856 1858 Løvenskiold/Vogt

Vogt

Georg Christian Sibern
(1816–1901)
1858 1871 Hans Christian Petersen(1793–1862) 1858 1861 Sibbern/Birch/Motzfeldt
Otto Richard Kierulf
(1825–1897)
1871 1873 Frederik Stang(1808–1884) 1861 1873 Frederik Stang

Christiania'da Başbakan (1873–1905)

[değiştir | kaynağı değiştir]
1873'te Førstestatsraad, Christiania merkezli Başbakanlığa yükseltildi. Stockholm Başbakanlık ofisi, Christiania'daki Başbakanın kararlarını Kral'a iletme sorumluluğu devam ettirildi ve Christiania'daki ofise bağlı hale getirildi. Ayrıca 1876'dan itibaren ayrı bir İsveç Başbakanı atandı.

  Liberal Party of Norway (Venstre)   Conservative Party (Høyre)   Coalition Party (Samlingspartiet)

Stockholm'daki Başbakanlar Christiania'daki Başbakanlar Görev Süresi Kabine
Name

(Doğum-Ölüm)
Resim Siyasi parti İsim

(Doğum-Ölüm)
Resim Siyasi parti
Otto Richard Kierulf
(1825–1897)
N/A Frederik Stang
(1808–1884)
N/A 1873 1880 F.Stang Kabinesi
Christian August Selmer
(1816–1889)
Conservative Party 1880 1884 Selmer Kabinesi
Wolfgang Wenzel von Haffner
(1806–1892)
(vekil)
N/A 1884 1884
Carl Otto Løvenskiold
(1839–1916)
N/A Christian Homann Schweigaard
(1838–1899)
Conservative Party 1884 1884 Schweigaard Kabinesi
Ole Jørgensen Richter
(1829–1888)
Liberal Party Johan Sverdrup
(1816–1892)
Liberal Party 1884 1888 Sverdrup Kabinesi
V
Hans Georg Jacob Stang
(1830–1907)
Liberal Party 1888 1889
Gregers Winther Wulfsberg Gram
(1846–1929)
Conservative Party Emil Stang
(1834–1912)
Conservative Party 1889 1891 I. Stang Kabinesi

H
Otto Blehr
(1847–1927)
Liberal Party Johannes Steen
(1827–1906)
Liberal Party 1891 1893 I. Steen Kabinesi

V
Gregers Winther Wulfsberg Gram
(1846–1929)
Conservative Party Emil Stang
(1834–1912)
Conservative Party 1893 1895 II. Stang Kabinesi

H
Francis Hagerup

(1853–1921)
Conservative Party 1895 1898 Hagerup I

HMVV
Otto Blehr
(1853–1921)
Liberal Party Johannes Steen
(1827–1906)
Liberal Party 1898 1902 Steen II

V
Ole Anton Qvam
(1834–1904)
Liberal Party Otto Blehr
(1847–1927)
Liberal Party 1902 1903 Blehr I

V
Sigurd Ibsen
(1859–1930)
Liberal Party Francis Hagerup
(1853–1921)
Coalition Party 1903 1905 Hagerup II

HV
Jørgen Løvland
(1848–1922)
Liberal Party Christian Michelsen
(1857–1925)
Liberal Party 1905 1905 Michelsen

VHMV

Norveç başbakanları (1905'ten günümüze)

[değiştir | kaynağı değiştir]

1905'te İsveç ve Norveç Birliği feshedildi. O zamandan beri, II. Dünya Savaşı sırasında Norveç hükûmetinin Londra'da sürgünde olduğu Nazi-Alman işgali yılları dışında, Norveç Başbakanı'nın ofisi Oslo'da bulunuyordu.

  Liberal Party (Venstre)   Free-minded Liberal Party (Frisinnede Venstre)   Conservative Party (Høyre)   Norwegian Labour Party (Arbeiderpartiet)   Agrarian Party (Bondepartiet)

Nu. Portre İsim
(Doğum-Ölüm)
Görev Süresi Partisi Seçim Kabine

(koalisyon)

İsveç Monarşisi
(hükümdar)
Göreve Başladığı Tarih Görevden Ayrıldığı Tarih Süresi
1 Christian Michelsen

(1857–1925)
11 Mart 1905 23 Ekim 1907 2 yıl, 226 gün Liberal Party 1906 Michelsen Kabinesi

VHMV
VII. Haakon



(1905–1957)
2 Jørgen Løvland

(1848–1922)
23 Ekim 1907 19 Mart 1908 148 gün Liberal Party Løvland Kabinesi

VMV
3 Gunnar Knudsen

(1848–1928)
19 Mart 1908 2 Şubat 1910 1 yıl, 320 gün Liberal Party 1909 I. Knudsen Kabinesi

V
4 Wollert Konow

(1845–1924)
2 Şubat 1910 20 Şubat 1912 2 yıl, 18 gün Free-minded Liberal Party Konow Kabinesi

HFV
5 Jens Bratlie

(1856–1939)
20 Şubat 1912 31 Ocak 1913 346 gün Conservative Party 1912 Bratlie Kabinesi

HFV
6 Gunnar Knudsen

(1848–1928)
31 Ocak 1913 21 Haziran 1920 7 yıl, 142 gün Liberal Party 1915

1918
II. Knudsen Kabinesi

V
7 Otto Bahr Halvorsen

(1872–1923)
21 Haziran 1920 22 Haziran 1921 1 yıl, 1 gün Conservative Party I. Bahr Halvorsen Kabinesi

HFV
8 Otto Albert Blehr

(1847–1927)
22 Haziran 1921 6 Mart 1923 1 yıl, 257 gün Liberal Party 1921 II. Blehr Kabinesi

V
9 Otto Bahr Halvorsen

(1872–1923)
6 Mart 1923 23 Mayıs 1923 78 gün Conservative Party II. Bahr Halvorsen Kabinesi

HFV
10 Abraham Berge

(1851–1936)
30 Mayıs 1923 25 Temmuz 1924 1 yıl, 56 gün Free-minded Liberal Party Berge Kabinesi

HFV
11 Johan Ludwig Mowinckel

(1870–1943)
25 Temmuz 1924 5 Mart 1926 1 yıl, 223 gün Liberal Party 1924 I. Mowinckel Kabinesi

V
12 Ivar Lykke

(1872–1949)
5 Mart 1926 28 Ocak 1928 1 yıl, 329 gün Conservative Party 1927 Lykke Kabinesi

HFV
13 Christopher Hornsrud

(1859–1960)
28 Ocak 1928 15 Şubat 1928 18 gün Labour Party Hornsrud Kabinesi

Ap
14 Johan Ludwig Mowinckel

(1870–1943)
15 Şubat 1928 12 Mayıs 1931 3 yıl, 86 gün Liberal Party 1930 II. Mowinckel Kabinesi

V
15 Peder Kolstad

(1878–1932)
12 Mayıs 1931 5 Mart 1932 298 gün Agrarian Party Kolstad Kabinesi

B
16 Jens Hundseid

(1883–1965)
14 Mart 1932 3 Mart 1933 354 gün Agrarian Party Hundseid Kabinesi

B
17 Johan Ludwig Mowinckel

(1870–1943)
3 Mart 1933 20 Mart 1935 2 yıl, 17 gün Liberal Party 1933 III. Mowinckel Kabinesi

V
18 Johan Nygaardsvold

(1879–1952)
20 Mart 1935

1940'ta sürgüne gönderildi.
25 Haziran 1945 10 yıl, 97 gün Labour Party 1936 Nygaardsvold Kabinesi

Ap

Hükümet Başkanları (1940–1945)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Norveç'in işgalinde, Nazi Almanyası tarafından kurulan hükûmet müeyyidesi. Nygaardsvold sürgün hükümeti (1935–1945), işgal sırasında kuruldu.

  National Unity (Nasjonal Samling)   Conservative Party (Høyre)   German Nazi Party (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei)

Portre İsim
(Doğum–Ölüm)
Görev süresi Partisi Kabine
koalisyon
Göreve Başladığı Tarih Görevden Ayrıldığı Tarih Süresi
Vidkun Quisling
(1887–1945)
9 Nisan 1940



(coup d'état'a bağlı)
15 Nisan 1940 6 gün Nasjonal Samling I. Quisling Kabinesi
NS
Ingolf Elster Christensen
(1872–1943)
İdari Konsey Başkanı olarak
15 Nisan 1940 25 Eylül 1940 163 gün Muhafazakar Parti İdari Konsey
Josef Terboven
(1898–1945)
Reichskommissar
25 Eylül 1940 1 Şubat 1942 1 yıl, 129 gün NSDAP Reichskommissariat
Vidkun Quisling
(1887–1945)
Başbakan
1 Şubat 1942 9 Mayıs 1945 3 yıl, 97 gün Nasjonal Samling II. Quisling Kabinesi
NS

Norveç başbakanları (1945'ten günümüze)

[değiştir | kaynağı değiştir]

  Labour Party (Arbeiderpartiet)   Conservative Party (Høyre)   Centre Party (Senterpartiet)   Christian Democratic Party (Kristelig Folkeparti)

Nu. Portre İsim
(Doğum–Ölüm)
Görev Süresi Partisi Seçim Kabine
(koalisyon)
İsveç Monarşisi
(hükümdar)
Göreve Başladığı Tarih Görevden Ayrıldığı Tarih Süresi
23 Einar Gerhardsen

(1897–1987)
25 Haziran 1945 19 Kasım 1951 6 yıl, 147 gün Labour Party I. Gerhardsen Kabinesi
ApHSpVNKP
Haakon VII



(1905–1957)
1945

1949
II. Gerhardsen Kabinesi
Ap
24 Oscar Torp

(1893–1958)
19 Kasım 1951 22 Ocak 1955 3 yıl, 64 gün Labour Party 1953 Torp Kabinesi
Ap
25 Einar Gerhardsen

(1897–1987)
22 Ocak 1955 28 Ağustos 1963 8 yıl, 218 gün Labour Party 1957

1961
II. Gerhardsen Kabinesi
Ap
Olav V



(1957–1991)
26 John Lyng

(1905–1978)
28 Ağustos 1963 25 Eylül 1963 28 gün Conservative Party Lyng Kabinesi
HSpKrFV
27 Einar Gerhardsen

(1897–1987)
25 Eylül 1963 12 Ekim 1965 2 yıl, 17 gün Labour Party IV. Gerhardsen Kabinesi
Ap
28 Per Borten

(1913–2005)
12 Ekim 1965 17 Mart 1971 5 yıl, 156 gün Centre Party 1965

1969
Borten Kabinesi
SpHKrFV
29 Trygve Bratteli

(1910–1984)
17 Mart 1971 18 Ekim 1972 1 yıl, 215 gün Labour Party I. Bratteli Kabinesi
Ap
30 Lars Korvald

(1916–2006)
18 Ekim 1972 16 Ekim 1973 363 gün Christian Democratic Party Korvald Kabinesi
KrFSpV
31 Trygve Bratteli

(1910–1984)
16 Ekim 1973 15 Ocak 1976 2 yıl, 91 gün Labour Party 1973 II. Bratteli Kabinesi
Ap
32 Odvar Nordli

(1927–2018)
15 Ocak 1976 4 Şubat 1981 5 yıl, 20 gün Labour Party 1977 Nordli Kabinesi
Ap
33 Gro Harlem Brundtland

(1939 doğumlu)
4 Şubat 1981 14 Ekim 1981 252 gün Labour Party I. Brundtland Kabinesi

Ap
34 Kåre Willoch

(1928–2021)
14 Ekim 1981 9 Mayıs 1986 4 yıl, 207 gün Conservative Party 1981 I. Willoch Kabinesi
H
1985 II. Willoch Kabinesi
HKrFSp
35 Gro Harlem Brundtland

(1939 doğumlu)
9 Mayıs 1986 16 Ekim 1989 3 yıl, 160 gün Labour Party II. Brundtland Kabinesi
Ap
36 Jan Peder Syse

(1930–1997)
16 Ekim 1989 3 Kasım 1990 1 yıl, 18 gün Conservative Party 1989 Syse Kabinesi
HKrFSp
37 Gro Harlem Brundtland

(1939 doğumlu)
3 Kasım 1990 25 Ekim 1996 5 yıl, 357 gün Labour Party 1993 III. Brundtland Kabinesi
Ap
Harald V



(1991–günümüzde)
38 Thorbjørn Jagland

(1950 doğumlu)
25 Ekim 1996 17 Ekim 1997 357 gün Labour Party Jagland Kabinesi
Ap
39 Kjell Magne Bondevik

(1947 doğumlu)
17 Ekim 1997 17 Mart 2000 2 yıl, 152 gün Christian Democratic Party 1997 I. Bondevik Kabinesi
KrFSpV
40 Jens Stoltenberg

(1959 doğumlu)
17 Mart 2000 19 Ekim 2001 1 yıl, 216 gün Labour Party I. Stoltenberg Kabinesi
Ap
41 Kjell Magne Bondevik

(1947 doğumlu)
19 Ekim 2001 17 Ekim 2005 3 yıl, 363 gün Christian Democratic Party 2001 II. Bondevik Kabinesi
KrFHV
42 Jens Stoltenberg

(1959 doğumlu)
17 Ekim 2005 16 Ekim 2013 7 yıl, 364 gün Labour Party 2005

2009
II. Stoltenberg Kabinesi
ApSVSp
43 Erna Solberg

(1961 doğumlu)
16 Ekim 2013 14 Ekim 2021 7 yıl, 363 gün Conservative Party 2013 I. Solberg Kabinesi
HFrP
2017 II. Solberg Kabinesi
HFrPV
III. Solberg Kabinesi
HFrPV-KrF
IV. Solberg Kabinesi
HVKrF
44 Jonas Gahr Støre

(1960 doğumlu)
14 Ekim 2021 görevde 3 yıl, 57 gün Labour Party 2021 Støre
ApSp

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]