Nikud
Görünüm
İbrani alfabesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tarihçe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nikud (veya Nikkud, Niqqud, İbranice: נִקּוּד) İbranice yazımda bir kelimenin telaffuz farklılıklarından kaynaklanan olası karmaşıklığı gidermek için sesli harfleri gösteren diyakritik işaretlerdir. Nokta anlamına gelir. Bugün İsrail'de bu işaretler sözlükler, şiirler, çocuklar ve dili yeni öğrenen göçmenler için yazılmış metinlerin dışında nadiren kullanılır.[1]
Sesli harfleri sembolize eden nikkudlar istisnalar hariç her zaman sessiz harften sonra okunur. "B" sesi veren ב harfine "A" sesi veren patah nikkudu eklenirse (בַ) bu BA olarak okunur (AB olarak okunmaz).
Aşağıdaki tabloda diyakritik işaretleri göstermek için ח, ב ve ש harfleri kullanılmıştır.
Sembol | Sıkça kullanılan adı | Diğer adları | Bilimsel adı | İbranice adı | Transliterasyon | Yorumlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
בְ | Şva | şeva | šəva | שְׁוָא | [e̞] veya Ø | ə, e, ' veya sessiz | — | |
חֱ | İndirgenmiş segol | hataf segol | ḥataf seggol | חֲטַף סֶגּוֹל | [e̞] | e | — | |
חֲ | İndirgenmiş patah | hataf patah | ḥataf pátaḥ | חֲטַף פַּתַח | [a] | a | — | |
חֳ | İndirgenmiş kamatz | hataf kamats | ḥataf qamaẓ | חֲטַף קָמָץ | [o̞] | o | — | |
בִ | Hirik | hiriq | ḥiriq | חִירִיק | [i] | i | Karmaşayı önlemek için genelde hirik male kullanılır. | |
בִי | Hirik male | hiriq yod | ḥiriq male | חִירִיק מָלֵא | [i] | i | — | |
בֵ | Tzere | tsere, tzeyre, tzeyrey | ẓere | צֵירֵי | [e̞] | e | — | |
בֵי, בֵה, בֵא | Tzere male | tsere yod, tzeyrey yod | ẓere male | צֵירֵי מָלֵא | [e̞] | e | Çoğunlukla [ei] | |
בֶ | Segol | segol | seggol | סֶגּוֹל | [e̞] | e | — | |
בֶי, בֶה, בֶא | Segol male | segol yod | seggol male | סֶגּוֹל מָלֵא | [e̞] | e | Ardından yod gelirse genelde [ei] | |
בַ | Patah | patach | pátaḥ | פַּתַח | [a] | a | Patah nikkudu kelime sonundaki ה, ע ve ח harflerine eklenirse, normalin aksine sessiz harften önce sesli harf a okunur. Ör: נֹחַ / Noah | |
בַה, בַא | Patah male | patah yod | pátaḥ male | פַּתַח מָלֵא | [a] | a | — | |
בָ | Kamatz gadol | kamats | qamaẓ gadol | קָמַץ גָּדוֹל | [a] | a | — | |
בָה, בָא | Kamatz male | kamats he | qamaẓ male | קָמַץ מָלֵא | [a] | a | — | |
בָ | Kamatz katan | kamats hatuf | qamaẓ qatan | קָמַץ קָטָן | [o̞] | o | İsrail'de karmaşıklığı önlemek için Holam male tercih edilir. Ayrıca, Hataf Kamatz ile karıştırılmamalıdır. | |
בֹ | Holam | holam | ḥolam | חוֹלָם | [o̞] | o | İsrail'de karmaşıklığı önlemek için Holam Male tercih edilir. Nokta, harfin sol üst köşesine konur. | |
בוֹ, בֹה, בֹא | Holam male | holam male | ḥolam male | חוֹלַם מָלֵא | [o̞] | o | Holam normalde sessiz harfin sol üst köşesine konur, bu da noktayı vav harfinin üzerine denk getirir. | |
בֻ | Kubutz | kubuts | qubbuẓ | קֻבּוּץ | [u] | u | İsrail'de karmaşıklığı önlemek için Şuruk tercih edilir. | |
בוּ, בוּה, בוּא | Şuruk | şuruk | šuruq | שׁוּרוּק | [u] | u | Vav'ın içine konan şuruk ile dageş karıştırılmamalıdır. | |
בּ | Dageş | dageş | dageš | דָּגֵשׁ | çeşitli | çeşitli | Sesli harfi simgeliyen işaretlerden değildir. Gramatik açıdan iki özelliğin birine sahiptir:
| |
בֿ | Rafe | rafe | Modern İbranicede kullanılmamasına rağmen halen Yidişte bazen görülmektedir. Dageşin tersini yapar. Uzun seslileri kısaltır. | |||||
שׁ | Şin dot (Şin nokta) | şin dot | šin dot | שִׁי״ן יְמָנִית ("Sağ Şin") | [ʃ] | ş | Nikkud'dur fakat sesli harf değildir. Şin harfini Ş sesiyle okunması gerektiğini gösterir. | |
שׂ | Sin dot (Sin nokta) | sin dot | śin dot | שִׁי״ן שְׂמָאלִית ("Sol Sin") | [s] | s | Nikkud'dur fakat sesli harf değildir. Şin harfini S sesiyle okunması gerektiğini gösterir. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Amir Aharoni (2013). Geoffrey Khan (Ed.). Encyclopedia of Hebrew language and linguistics (İngilizce). 3. Leiden: Brill. s. 947. ISBN 978-90-04-17642-3.
The notable exception is the newspaper שער למתחיל Sha’ar LaMatchil ‘Gate for the Beginner’, intended for children and students of Hebrew, which is printed in ‘easy Hebrew’ with a limitedvocabulary and partial vocalization applied to scriptio plena.