Niğde Arkeoloji Müzesi

Niğde Arkeoloji Müzesi, Niğde'nin merkezinde Dışarı Cami Sokak ile Öğretmenler Caddesi arasında yer almaktadır. Kemerhisar kasabasında bulunan Köşk Höyük ve eski Roma şehri Tyana başta olmak üzere çevredeki alanlardan bulunan nesneleri içerir. Müze, Niğde Steli ve mumya^[1] gibi eşsiz örnekleri bünyesinde barındırmaktadır. 6 Şubat 2023 Depremi'nden etkilenerek kapatılan binası yeni bir yere taşınmadığı için, Müze 2024 itibarıyla kapalı durumdadır.^[2]

Tarih

İkinci Dünya Savaşı'ndan 1950 yılına kadar İstanbul Arkeoloji Müzesi koleksiyonunun bir kısmı Akmedrese'de saklandı. Bina bundan sonra müze olarak kullanılmaya devam etti. Bu mekân koleksiyon için yetersiz kaldığı için 1971'de yeni bir müze binası için çalışmalara başlandı. Akmedrese 1977'de kapatılmış ve yeni müze 20 Kasım 1982'de ziyarete açılmıştır. Kısa süre sonra koleksiyon bu binaya da fazla gelince yeniden inşa edildi ve yenilendi. Mevcut müzenin yeniden açılışı 2001 yılında gerçekleşti.^[3] Müze, Köşk Höyük, Porsuk Hüyük, Göllü Dağ, Andaval (Aktaş), Eskigümüş ve Kınık Höyük kazılarında faaliyet göstermektedir .

Sergi

Müzenin objeleri 6 salonda sergilenmektedir.

Salon 1, Obsidian Kullanım Projesi kapsamına giren obsidean mızrak uçları ve ok uçları gibi Taş Devri eserleri de dahil olmak üzere tarih öncesi dönemlere ait buluntuları içerir.^[4] Göllü Dağ, Köşk Höyük, Pınarbaşı Gölü, Kaletepe Deresi 3 [de] geçmişi MÖ 12. binyıla kadar uzanan eserler sunmaktadır. Köşk Höyük kazılarından gelen MÖ 6. ve 5. binyıllara ait çok sayıda çanak çömlek objesi de burada bulunmmaktadır. Bu yerleşim yerinden bir evin yeniden inşası da vardır.

Salon 2, aynı zamanda Asur ticaret kolonilerinin (Karum) zamanı olan MÖ 3. binyılın erken Bronz Çağı'na ait nesneleri kısıtlıyor. Eserler, Çamardı yakınlarındaki Acemhöyük kazıları ve Kestel'deki tarih öncesi teneke madenlerinde yapılan kazılardan gelmektedir.

Salon 2'de Yeni Hitit / Luvi ve Frig dönemlerine ait steller ve diğer objeler bulunmaktadır. İlki, Nahita (Niğde) ve Tuwanuwa (Kemerhisar ) Hitit şehirleri ve Tuwana'nın Neo-Hitit halefi eyaleti ile ilişkilidir. Dikkate değer bir obje Niğde Kalesi yakınlarında bulunan Citadel of Niğde [de] Hava tanrısını tasvir eder ve MÖ 8. yüzyılda oğlu Muwaharanis tarafından Tuwana Kralı Warpalawas'a ithaf edilmiştir.^[5] Warpalawas'tan da bahseden ve Niğde'nin kuzeydoğusundaki Andaval'da (günümüzde Aktaş) bir Bizans kilisesinin tabanında yeniden kullanılmış olan Andaval Stele [de]'i de bu yörenin önemli eserlerindendir. Bu döneme ait başka bir stel, yaklaşık 30 yaşlarında Keşlik'te bulundu. Niğde'nin batısında, Altunhisar yakınlarında; Hava tanrısını Niğde Steline benzer şekilde gösterir, ancak yazıt artık okunaklı değildir.^[6] Bu nesnelerin yanı sıra, Porsuk ve Veliisa'dan Luvi hiyeroglif yazıtları, Göllü Dağ'dan kapı aslanları ve Frig dönemine ait küçük eşyalar ve çanak çömlekler de bulunmaktadır. Bu objeler, Porsuk, Tepebağları, Kaynarca, Kemerhisar ve Niğde Kalesi'ndeki kazılardan gelmektedir ve MÖ 1. binyılın ilk yarısına tarihlenmektedir.

Salon 4, çoğunlukla Tyana'dan Greco-Roma döneminden nesneleri içermektedir. Bunlar arasında yazıtlar, heykeller, kabartmalar, bir lahit, küçük buluntular ve çanak çömlek bulunmaktadır.

Salon 5'in girişinde Helenistik, Roma, Bizans ve İslami dönemlere ait sikkelerin bulunduğu daha küçük bir oda bulunmaktadır. 5 numaralı salonda, Ihlara Vadisi'nin erken Hristiyan kilisesinde bulunan ve MS 10. yüzyıla tarihlenen bir kadın ve dört çocuk mumyası bulunmaktadır.

Salon 6'da kitaplar, halılar, silahlar ve geleneksel kostümler içeren bir etnografik ekran vardır.