İçeriğe atla

Necip Hablemitoğlu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Doç. Dr. Necip Hablemitoğlu
Doğum28 Kasım 1954(1954-11-28)
Ankara, Türkiye
Ölüm18 Aralık 2002 (48 yaşında)
Ankara, Türkiye
Ölüm sebebiSuikast
Defin yeriKarşıyaka Mezarlığı, Ankara
EğitimSiyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara
MeslekAkademisyen
EvlilikŞengül Hablemitoğlu
Çocuk(lar)2

Necip Hablemitoğlu (28 Kasım 1954, Ankara - 18 Aralık 2002, Ankara), Türk tarihçi ve yazardır.

Evinin önünde uğradığı suikast sonucu 18 Aralık 2002 tarihinde öldürülmüştür. Katil zanlıları arasında değerlendirilen şüpheli Nuri Gökhan Bozkır, Millî İstihbarat Teşkilatı tarafından Aralık 2019'da yurt dışında yakalanıp[1] adli süreçlerin tamamlanmasının ardından 26 Ocak 2022 tarihinde Türkiye'ye getirilerek emniyete teslim edilmiştir.[2][3]

Necip Hablemitoğlu, Türkiye dışındaki Türk topluluklarının yakın tarihi ile ilgili olarak çalışmalar yaptı. Orta Avrupa ve Balkanlar'da Türk eserleri, Türk azınlıkları ve Türk şehitlikleri konularında alan çalışmaları yürüttü ve bu konularda çeşitli projelerde aktif rol aldı. Çalışma alanına ilişkin çok sayıda kitap ve makalesi bulunan Hablemitoğlu, öldürüldüğü 18 Aralık 2002 tarihine kadar Ankara Üniversitesinde doçent doktor öğretim görevlisi olarak yirmi yıl süresince Atatürk İlkeleri ve Devrim Tarihi dersleri verdi.

Kendisi gibi öğretim üyesi olan Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu ile evli olup Kanije ve Uyvar adlarında iki kız çocuk babasıydı.

Suikaste uğraması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Necip Hablemitoğlu'nun mezarı, Karşıyaka Mezarlığı.

Dr. Necip Hablemitoğlu 18 Aralık 2002 tarihinde evinin önünde uğradığı silahlı saldırı sonucunda öldü.[4]

21 Aralık 2002'de cenazesi Karşıyaka Mezarlığı'na defnedildi.[5] Cinayet sonrasında Hablemitoğlu'nun elektronik postasına ve telefonuna gelen tehdit telefonları emniyet mensuplarınca incelenmek üzere alındı. Ailesinin İçişleri Bakanlığı aleyhine Ankara 5. İdare Mahkemesinde açtığı dava neticesinde İçişleri Bakanlığı 40 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkûm edildi. İçişleri Bakanlığı savunmasında Hablemitoğlu cinayetini "adi bir cinayet vak'ası" olarak değerlendirdiğini bildirmişti. Ayrıca cinayetin üzerinden 7 sene geçmesine rağmen İçişleri Bakanlığı hâlâ "hazırlık soruşturmasının" sürmekte olduğunu söylemekteydi.[6]

Suikast sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hablemitoğlu cinayeti üzerine birçok farklı iddia ortaya atılmıştır. Bir teoriye göre, Bergama ve Alman Vakıfları üzerine araştırmaları nedeniyle Alman GSG 9 timleri tarafından öldürülmüştür.[7] Bir diğer teoriye göre, laiklik konusundaki hassasiyeti nedeniyle öldürülmüştür. Bir diğer teoriye göre ise, Ergenekon örgütü tarafından öldürülmüş, suçu İslami kesime yıkarak hem kendilerini kamufle etmek, hem de seküler kesimi kışkırtmak istenmiştir.[kaynak belirtilmeli] Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 14 Temmuz 2016'da, Fetullah Gülen'in de arasında bulunduğu 73 kişi hakkında silahlı terör örgütü kurarak, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya çalıştıkları gerekçesiyle dava açtı. İddianamede Hablemitoğlu cinayeti ile "FETÖ" ilişkilendirildi.[8]

Ergenekon davasında tanıklar tarafından mahkemede verilen ifadelerde de dile getirilen bu görüşe göre; Necip Hablemitoğlu, 18 Aralık 2002 tarihinde öldürüldü. Ölmeden önceki son araştırması Alman vakıflarının Türkiye'deki faaliyetleri üzerineydi. Hablemitoğlu üzerinde çalıştığı Alman vakıfları dosyasında ulaştığı yeni ve çok önemli bilgileri 8 gün sonra, 26 Aralık 2002'de Ankara 1. No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesinde görülmeye başlanacak 15 sanıklı "Alman Vakıfları" davasında açıklayacaktı. Araştırmalarıyla Alman vakıflarının Türkiye'de yasal olmayan çalışmalar yaptığı, etnik ve mezhepsel ayrılıkları körüklediği ve altın madeni karşıtlarını örgütlediği yönünde çok önemli bilgilere ulaştığı ileri sürülen Hablemitoğlu bu iddialarının ele alınacağı davaya bir hafta kala evinin önünde uğradığı silahlı saldırıyla öldürüldü. Hablemitoğlu'nun ölümünde Ergenekon örgütünün parmağı olduğunu iddia edenler, Ergenekon davası firari sanığı Bedrettin Dalan'a Alman devleti tarafından sahte pasaport verildiğinin ortaya çıkması ve Ergenekon sanıklarına Alman vakıflarından para yardımı yapıldığının belgelenmesi gibi ayrıntıları da hatırlatarak örgütün Almanya bağlantılarının çok güçlü olduğunu savunmuşlardır.[9]

Ergenekon davası tutuklu sanıklarından Osman Yıldırım; Veli Küçük, Muzaffer Tekin ve Osman Gürbüz ile yaptıkları bir toplantıda kendisine bir milyon dolar karşılığı Hablemitoğlu'nu öldürmeyi teklif ettiklerini ve kendisi bunu kabul etmeyince Veli Küçük'ün Osman Gürbüz'e "Osman bu iş yine sana kaldı." dediğini ve 6-7 ay sonra Osman Gürbüz'ü gördüğünde kendisine "Hablemitoğlu’nun parasını kumar masalarında bitirdik." dediğini Ergenekon davası iddianamesinde ifade etmiştir.

Ayrıca, MİT Kontrterör Dairesi eski başkanı Mehmet Eymür de Hablemitoğlu'nun askeri ihalelerdeki usulsüzlükleri yolsuzluk.com sitesine gönderdiği için suikasta uğramış olabileceğini iddia etmiştir.[10] Benzer ifadeleri daha sonra Önder Aytaç da kullanmıştır.[11] Fakat Hablemitoğlu Köstebek isimli kitabının 162. sayfasında yolsuzluk.com sitesini olumsuzlamaktadır.

Ankara Cumhuriyet Savcılığı Hablemitoğlu dosyasını ölümünden 13 yıl sonra yeniden açtı ve suikastla ilgili delillerden yola çıkarak yeniden inceleme yapılacağı açıklandı.[12]

Katil zanlıları arasında değerlendirilen şüpheli Nuri Gökhan Bozkır adlı kişi Aralık 2019'da Ukrayna'da yakalandı.[1] Türkiye'ye iadesiyle ilgili mahkeme süreci sonuçlanarak 26 Ocak 2022'de Türkiye'ye getirildi.[2]

9 Haziran 2022'de Hablemitoğlu cinayeti soruşturmasında aralarında Ergenekon sanıkları emekli albaylar Levent Göktaş ve Fikret Emek'in de bulunduğu 9 emekli asker hakkında gözaltı kararı verildi.[1] Sedat Peker'in iddialarına göre Levent Göktaş, Türkiye'de bulunduğu sırada gözaltına alınacakken polislerin görmezden gelmesi ile Bulgaristan'a kaçabildi. Göktaş, Bulgaristan'da iken Türkiye'nin talebi üzerine Interpol tarafından 2 Eylül 2022'de yakalandı.[13] İade prosedürü başlamadan önce mahkemeye çıkarılan Göktaş hakkında geçici olarak 40 günlüğüne gözaltı kararı verildi.[14] Göktaş bu süreçte Bulgaristan'a sığınma talebinde bulundu.[14]

Suikastten 20 yıl sonra Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı cinayetle ilgili iddianameyi tamamladı. İddianamede Fethullah Gülen, "FETÖ’nün Türkiye İmamı" olarak tanımlanan Mustafa Özcan, 2017'den beri "FETÖ mensubu bir kişiyi yurtdışına kaçırma" suçlamasıyla tutuklu Aydın Köstem ve "FETÖ üyeliği" ve "casusluk" suçlarından mahkûm edilmiş Enver Altaylı Hablemitoğlu'nu tasarlayarak öldürmeye azmettirmekle; firari emekli Albay Levent Göktaş, şüpheli emekli yüzbaşı Ahmet Tarkan Mumcuoğlu ve emekli binbaşı Fikret Emek ise Hablemitoğlu'nu "tasarlayarak öldürmek"le suçlandı. Ukrayna'da yakalanıp Türkiye'ye getirilen eski yüzbaşı Nuri Gökhan Bozkır ile Serhat Ilıcak da "tasarlayarak kasten öldürmeye yardım" ile suçlandı.[15][16] İddianamede suikastte yer alan kişilere dağıtılacak paranın Enver Altaylı tarafından temin edildiği öne sürülüyor. İddianameye göre Enver Altaylı Genelkurmay Başkanlığı'nın altyapı kablolarıyla ilgili bir ihaleyi alması için Siemens lehine aracılık yaptıktan sonra aldığı 900 bin dolarlık komisyon parasından suikasti gerçekleştiren örgüte ödeme yaptığı belirtildi.[17]

Akademik geçmişi ve eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hablemitoğlu 1977 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu’ndan mezun oldu. 1977-1978 yıllarında Dilde, Fikirde, İşte Birlik adlı aylık bir dergi yayımladı. Uzun yıllar çeşitli kuruluşlarda basın müşaviri olarak çalıştıktan sonra Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsünde yüksek lisans ve doktora yaptı.

Türk azınlıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye dışındaki Türk topluluklarının yakın tarihi ile ilgili olarak çalışmalar yapan Hablemitoğlu Orta Avrupa ve Balkanlar'da Türk eserleri, Türk azınlıkları ve Türk şehitlikleri konularında alan çalışmaları yürüttü. Bu çalışmalar çeşitli gazetelerde yazı dizisi olarak yayınlandı. 1995-1996 yılları arasında Birleşmiş Milletler UNDP projesinde görev alarak Moldova'da Gagavuz Türklerinin Latin alfabesine geçişi ile ilgili olarak danışmanlık hizmeti verdi. Buradaki görevi sırasında Cumhuriyet döneminin başında bölgede Atatürk tarafından görevlendirilen öğretmenlerin bulunduğunu belirleyerek bu öğretmenlerin bugün yaşayan öğrencilerinin anılarını derledi ve bir kısmını Kemal'in Öğretmenleri başlığı ile yayımladı.

Çalışma alanına ilişkin çok sayıda kitap ve makalesi bulunan Hablemitoğlu öldürüldüğü 18 Aralık 2002 tarihine kadar Ankara Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak yirmi yıl süresince Atatürk İlkeleri ve Devrim Tarihi derslerini verdi.

Kırım Türkleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk kitabı II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet Rusya tarafından Kırım Türklerinin kendi topraklarından zorunlu göç ettirilişini anlatan Yüzbinlerin Sürgünü 1974 yılında yayımlandı. Araştırmada Sovyet Rusya'daki çalışma kampları (kitapta "ölüm kampları" olarak geçmektedir), bu kamplardaki hayat koşulları ve gündelik hayat, kamplara giriş çıkış, kamplardaki şartlar ile dış dünyadaki olayların paralelliği (İkinci Dünya Savaşı gibi) sayısal bilgiler ön planda tutularak bilimsel metottan uzaklaşmadan ele alınmıştır.

Hablemitoğlu'nun özellikle Türkiye dışında yaşayan Türk toplulukları ve Kırım Türkleri konusunda yayımlanmış, tarihi belgelere dayalı çok sayıda makalesi bulunmaktadır. Ailesi Bulgaristan Büyük Oranköy'den (Golyamo Vranovo) Türkiye'ye göç etmiş Kırım Türklerinden olan Hablemitoğlu Kırım Türklerinin Türkçü lideri İsmail Gaspıralı'ya ait tarihi belgelerden oluşan bir arşive de sahipti.[18]

Alman vakıfları ve Bergama dosyası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca, Türkiye'de ve yurt dışında faaliyet gösteren bölücü terör örgütleri ve Alman vakıfları ile Avrupa Birliği uyum yasaları içinde yer alan vakıflar yasası konularında çeşitli araştırmaları bulunan Hablemitoğlu çalışma alanına ilişkin Türkiye'de ve yabancı ülkelerde sempozyum, panel gibi toplantılarda sayısız konferanslar verdi, çeşitli televizyon ve radyo programlarına katıldı ve bu çalışmalarını Alman Vakıfları ve Bergama Dosyası adlı kitabında topladı.

Köstebek kitabı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Öldürüldüğü için tamamlayamadığı Köstebek isimli araştırma kitabında Gülen hareketinin örgütlenmesini yazdı. Kitap vefatından sonra bitirilememiş haliyle yayımlandı. Bu kitabında hareket mensuplarının yabancı devletler adına gönüllü casusluk yaptıklarını iddia etmiştir.[19][20] "Gülen Cemaati"nin devlet içindeki kritik kadroları tuttuğunu, silahlı örgüt halini almaya başladığı tespitini yaparak yapıyı "Fetullahçılar" olarak tanımladı.[16]

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölümünden sonra 2002 Sertel Demokrasi Ödülüne layık görülmüş fakat eşi ödülü almayı kabul etmemiştir.

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de Necip Hablemitoğlu ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Hablemitoğlu suikastının katil zanlılarından biri yakalandı". NTV. 17 Aralık 2019. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2019. 
  2. ^ a b "Erdoğan duyurdu: Hablemitoğlu suikastı zanlısı MİT tarafından Ukrayna'da bulundu, 26 Ocak 2022, Hürriyet". 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2022. 
  3. ^ "Hablemitoğlu'nun Katili Nuri Gökhan Bozkır'ı Tanıyorum!, OcakMedya, 28 Ocak 2022". 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022. 
  4. ^ "BBC, Turkey probes academic's murder". 21 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007. 
  5. ^ "Hablemitoğlu uğurlandı". hurriyet.com.tr. 21 Aralık 2002. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020. 
  6. ^ "Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu, Necip Hablemitoğlu'nun 5. Ölüm Yıldönümünde Dilimizin Ucuna Gelenler". 6 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2007. 
  7. ^ Gezer, Şenol (27 Haziran 2006). "Hablemitoğlu'nun katili Almanlar mı?". Haber7. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2008. 
  8. ^ "Hablemitoğlu suikastının üzerinden 18 yıl geçti". www.aa.com.tr. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012. 
  12. ^ "Hablemitoğlu dosyası raftan indi". 5 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015. 
  13. ^ "Necip Hablemitoğlu suikastı zanlısı firari emekli albay Mustafa Levent Göktaş yakalandı". Euronews. 2 Eylül 2022. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022. 
  14. ^ a b "Bulgaristan'da mahkemeden Levent Göktaş kararı". NTV. 6 Eylül 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2022. 
  16. ^ a b Tanju Özkaya, Serdar Açıl (22 Kasım 2022). "Necip Hablemitoğlu suikastı iddianamesi kabul edildi". Anadolu Ajansı. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  17. ^ Onur Erkan (25 Kasım 2022). "ANALİZ | Hablemitoğlu suikastını 'FETÖ' azmettirdiyse, Enver Altaylı suikast parasını neden Siemens'ten aldığı komisyonla karşıladı?". Serbestiyet. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  18. ^ Hablemitoğlu, Şengül/Hablemitoğlu, Necip: Şefika Gaspıralı ve Rusya'da Türk Kadın Hareketi (1893-1920), 2. Baskı, İstanbul 2004, s. XII.
  19. ^ Hablemitoğlu, Necip (2003). Köstebek. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm. ISBN 975-6774-94-0. 
  20. ^ "Hablemitoğlu davası". NTVMSNBC Web Sitesi. 19 Aralık 2002. 5 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2009. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Necip_Hablemitoğlu&oldid=34131759" sayfasından alınmıştır