Necef Bedevileri
Necef Bedevileri (Arapça: بدو النقب, Badū an-Nakap) geleneksel olarak çobanlık yapan yarı göçebe bir Arap kabilesidir. İsrail'de Necef Çölü'nün yerlilerinden olup Sina Yarımadası'ndaki bedevilerle güçlü bağları vardır. Yaşam şartları onları zamanla yerleşik hayata zorlamıştır. İsrail nüfusunun %12'si Necef Çölü'nde yaşar ve bu %12'lik dilimin ¼'ünü 160,000 kişilik nüfusuyla bedeviler oluşturur.[1][2][3] Necef Bedevileri tarafından kullanılan topraklar ise Necef Çölü'nün %2'sinden azdır.[2]
Tanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ana madde:Bedeviler
En kaba tabiriyle, Necef Bedevileri İsrail'in güneyindeki çöllerde hayvancılıkla uğraşan Arap göçebeleri olarak tanımlanır.Cemaat, zamanında göçebe/yarı-göçebe olan birçok yerli kabilelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Geleneksel ve muhafazakâr olan cemaatte kişilerin hareketlerini ve kişiler arası ilişkileri düzenleyen değer yargıları sistemi bulunur.[4] Necef Bedevileri kökenine göre üç gruba ayrılır:
- Arap göçebelerinin soyundan gelenler,
- Çiftçi kökenliler,
- Afrika'dan köle olarak getirtilenler.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1948 öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Genelde hayvancılık, tarım, balıkçılık ve yağmalama yoluyla geçimlerini sağlamışlardır. Gelir kaynağı olarak çölde eşya ve insan taşımacılığı yapanlar da olmuştur.[5][6] Suyun ve hayvancılık için verimli toprağın azlığı bu insanları göçebeliğe zorlamıştır. Kayıtlara geçen Necef'teki en eski bedevi yerleşim birimi 7000 yıl öncesine dayanır.[6] Bedeviler Sina Yarımadası ile Necef Çölü arasında sürekli mekik dokumuşlardır. Bu göçler İslam'ın doğduğu sıralarda da yer almıştır.[7] Tarih boyunca bedevilerin çok azı yerleşik hayata geçmişlerdir. Buna kanıt olarak evler, mezarlık ve geçmişi İslam'ın ilk günlerine dayanan (ve hâlen kullanılmakta olan) üstü açık bir de cami bulunur.[8] Bu yarı-göçebe hayat İsrail'in kuruluşuna kadar devam etmiştir.
Altıncı yüzyılda, İmparator I. Justinianus, St.Catherine Manastırı'nın inşası için Sina'ya Boşnak ve Eflak köleler göndermiştir. Zamanla bu köleler İslam'ı seçip Bedevi yaşam tarzını benimsemişlerdir.[6]
Yedinci yüzyılda Emeviler Bizans'ı yenilgiye uğratıp Filistin'i ele geçirdi. Emeviler'in hükümdarlığı sırasında başkent Şam idi. Emeviler Filistin'in başkente yakın olmasından dolayı inşaat projelerine destek oldu ve bu, Bedevilerin yaşam standartını geliştirdi. Bu gelişim Abbasi'lerin başkentlerini Bağdat'a taşımasıyla kesildi.[9]
Avrupa kültürünün Bedevi yaşam tarzına etkisi 1798'de Fransa'nın Mısır'ı işgaliyle başladı. Sofu olan Vahabilerin yükselişiyle Bedeviler yağmalamadan uzak durup, Hac için Mekke'ye giden yolu tekeline geçirip kervanlardan haraç toplamaya başladı. İktisadi açıdan çöl kervanlarına bağımlı olan bedevilerin Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla gelir kaynakları sekteye uğradı ve kanalın etrafındaki yerleşim birimleri Bedeviler için cazip hale geldi.[6]
I. Dünya Savaşı'nın başında Türklerle birlikte İngilizlere karşı birlik olan Bedeviler bir süre sonra tarafsız kalmayı tercih edip savaştan çekildiler. İngilizlerin Filistin'i ele geçirmesiyle bölgeye düzen gelmesine rağmen Bedevilerde açlık ve fakirlik başgöstermeye başladı buna rağmen Bedeviler yaşam tarzlarından ödün vermediler ve 1927'deki bir raporda "Arap çöllerinin vahşi mudavimleri" olarak tanımlandılar.[6] İngilizler bedevilerin ilk resmi okullarını kurdu.[4]
Yirminci yüzyılda, birçok bedevi yerleşik hayata geçti, tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sürdürmeye devam ettirdiler.[10]
Necef Bedevilerinin Bugünkü Durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Bedevi nüfusunun yarısı İsrail hükûmetinin kendileri için kurmuş olduğu şehirlerde yaşamaktadır. Bunların en büyüğü Rahat şehridir, diğerleri ise Ar'arat an-Naqab (Ar'ara BaNegev), Bir Hadaj, Hura, Kuseife, Lakiya, Shaqib al-Salam (Segev Shalom) ve Tel as-Sabi (Tel Sheva)'dır. Bedevi nüfusunun diğer yarısı ise İsrail hükûmeti tarafından tanınmamış yaklaşık 40 gecekondu köyünde yaşamaktır ve bu yüzden elektrik hattı, su boruları, çöp toplama gibi temel belediye hizmetlerinden yararlanamamaktadırlar.[11] Bugün Bedeviden ziyade kendilerine Necef Arapları demeyi tercih ederler; bunun sebebi ise Bedevi kelimesi göçebe bir yaşam tarzını ima etmesi ve artık cemaatin göçebe olmayışıdır. İsrail Tarım Bakanlığı'nın 2000'deki raporuna göre Bedevilerde 200,000'in üzerinde küçükbaş hayvan bulunmaktadır.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Cahana, Tomer. A Bedouin welcome 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ynet News
- ^ a b Kandy Ringer."End Systematic Bias Against Bedouin, Remedy Discriminatory Land Allocation" 10 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; BBS News March 31, 2008
- ^ "The Negev is the southern region of Israel and is an ideal location for implementing community intervention programmes for populations in transition" 31 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Oxford Health Alliance, 2008 (stat from 2004)
- ^ a b Abu Saad, Ismael (1991). "Towards an Understanding of Minority Education in Israel: The Case of the Bedouin Arabs of the Negev". Comparative Education 27 (2): 235. doi:10.1080/0305006910270209
- ^ HIDDEN HISTORY, SECRET PRESENT: THE ORIGINS AND STATUS OF AFRICAN PALESTINIANS, By Susan Beckerleg, translated by Salah Al Zaroo On Africans in the Negev Desert 19 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c d e Martin Ira Glassner (January, 1974). "The Bedouin of Southern Sinai under Israeli Administration". Geographical Review 64 (1): 31–60. doi:10.2307/213793
- ^ Clinton Bailey (1985). "Dating the Arrival of the Bedouin Tribes in Sinai and the Negev". Journal of the Economic and Social History of the Orient 28 (1): 20–49.
- ^ Israel Finkelstein; Avi Perevolotsky (Aug., 1990). "Processes of Sedentarization and Nomadization in the History of Sinai and the Negev". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (279): 67–88.
- ^ Uzi Avner; Jodi Magness (May, 1998). "Early Islamic Settlement in the Southern Negev". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (310): 39–57.
- ^ Ghazi Falah. "The Spatial Pattern of Bedouin Sedentarization in Israel," GeoJournal, Vol. 11, No. 4, pp. 361-68; 1985 ("Semi-nomadic" in this case refers to movement within a limited 12-13 km radius), cited in: Rebecca Manski."THE NATURE OF ENVIRONMENTAL INJUSTICE IN BEDOUIN URBAN TOWNSHIPS: THE END OF SELF-SUBSISTENCE" 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. originally published in Hebrew by the Life & Environment NGO coalition in: "Environmental Injustice Report 2007"
- ^ "Off the Map: Land and Housing Rights Violations in Israel’s Unrecognized Bedouin Villages" 17 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Human Rights Watch, March 2008 Volume 20, No. 5(E)
- ^ Aref Abu Rabia. "Employment and Unemployment among the Negev Bedouin"; Nomadic Peoples, Vol. 4, 2000