Nazaré Efsanesi
.jpg)
Nazaré Efsanesi, Portekiz'in Nazaré kasabasında geçen bir Orta Çağ efsanesidir. Hikâye, Katolik inanç unsurlarını ve İsa'nın annesi Meryem'in ilahi müdahalesini içerir. Efsane, Nazaré Meryem Ana Mabedi'nin kuruluşunu ve mabetteki Meryem Ana heykelinin iddia edilen kökenlerini ele alır.
Efsane
[değiştir | kaynağı değiştir]Dom Fuas mucizesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Efsaneye göre, 14 Eylül 1182 sabahında, Portekiz'in Porto de Mós kasabasının belediye başkanı olan Dom Fuas Roupinho, sahil yakınlarındaki topraklarında avlanırken bir geyik gördü ve hemen peşine düştü. Aniden denizden yoğun bir sis yükseldi. Geyik bir uçurumun tepesine doğru koştu ve sisin içinde Dom Fuas, arkadaşlarından koptu. Uçurumun kenarında olduğunu fark ettiğinde, bulunduğu yeri tanıdı. Burası, bir mağaranın içinde Bebek İsa ile Meryem Ana heykeline hürmet edilen bir yerdi. Yüksek sesle, "Meryem Ana, bana yardım et" (Portekizce: Señora, Valei-me!) diye dua etti. Atı, mucizevi bir şekilde, onları kesinlikle ölüme götürecek olan 100 metreden fazla bir düşüşün eşiğindeki Bico do Milagre (Mucize Burnu) adlı uçurumun kenarında durdu ve böylece hem biniciyi hem de atını kurtardı.
Dom Fuas attan indi ve mucize için dua edip şükretmek amacıyla mağaraya indi. Daha sonra, mucizeyi anmak ve herkesin bu mucizevi heykele kolayca hürmet edebilmesi için mağaranın üzerine küçük bir şapel inşa edilmesi emrini verdi. Mağarayı kapatmadan önce, duvarcılar mevcut olan sunağı yıktılar ve taşların arasında bazı kutsal emanetler içeren bir fildişi sandık ile Meryem Ana'nın sol bacağında oturan ve Bebek İsa'yı emzirirken tasvir edildiği, bir karış boyunda ahşap heykelin hikâyesini anlatan eski bir parşömen buldular.
Heykelin Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Sözlü geleneğe göre, kutsal ikon, İsa henüz bebekken, Nasıra'da marangoz olan Yusuf tarafından yontulmuştur. Birkaç on yıl sonra ise Luka İncili yazarı bu ikonu boyamıştır. Bu, onu Hristiyanlar tarafından en eski saygı gören imgelerden biri ve Meryem ile İsa'nın ilk tasviri yapar.
Parşömene göre heykel, Filistin'deki Nasıra'da Hristiyanlığın başlangıcından beri saygı görüyordu. Beşinci yüzyılda ikonoklastların elinden keşiş Ciriaco tarafından kurtarıldı. Ciriaco, onu İberya'ya, Mérida yakınlarındaki Cauliniana Manastırı'na getirdi. Heykel, 711 yılına kadar burada kaldı; bu, Guadalete Savaşı'nın gerçekleştiği ve Hristiyan güçlerin Kuzey Afrika'dan gelen Müslüman ordusu tarafından mağlup edildiği yıldı.
Yenilgi haberi Mérida'ya ulaştığında, Cauliniana keşişleri manastırı terk etmeye hazırlandılar. Bu sırada, yenilmiş olan kral Rodrigo, bir dilenci kılığında savaş alanından kaçmayı başardı ve kimliğini gizleyerek manastırda barınma talep etti. Günah itirafı talebinde bulunduğunda, kim olduğunu keşiş Frei Romano'ya açıklamak zorunda kaldı. Bunun üzerine keşiş, kutsal sayılan ve manastırda hürmet edilen Meryem Ana heykelini de yanlarına alarak birlikte kaçmayı teklif etti.
Böylece, Nasıra'da ilk kez hürmet edilen ve adını buradan alan Nazaré Meryem Ana heykeli, keşiş Romano ve kral Roderic tarafından Atlantik kıyısına getirildi. Varış noktalarına ulaştıklarında, boş bir hermitajda, Monte de S. Bartolomeu tepesinde yerleştiler ve birkaç gün burada kaldılar. Ardından ayrılmaya ve münzevi olarak yaşamaya karar verdiler. Keşiş, heykeli aldı ve kralın yaşamaya devam ettiği tepenin yanında, deniz kenarındaki bir uçurumun kenarında bulunan küçük bir mağaraya yerleşti.
Bir yıl sonra, Rodrigo bölgeden ayrılmaya karar verdi. Keşiş Romano ise denizin üstündeki inziva evinde ölene kadar kaldı. Siyah Meryem olarak bilinen kutsal heykel, keşişin bıraktığı sunağın üzerinde kaldı. 1182 yılına gelindiğinde, Dom Fuas mucizeden sonra heykeli, hayatını kurtaran olayı anmak amacıyla mağaranın üzerine inşa edilen şapele taşıdı. Bu nedenle, hâlâ mevcut olan şapele Capela da Memória (Hatıra Şapeli) adı verildi.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brito, Frei Bernardo de, Monarquia Lusitana, Tomo II pags 272-283, Lisboa, 1609
- Alão, Manoel de Brito, Antiguidade da Sagrada Imagem de Nossa S. de Nazareth, Lisboa, 1628
- Costa, Padre António Carvalho da, Corografia Portuguesa, Lisboa, 1712
- Boga, Padre Mendes, Nossa Senhora da Nazaré, Porto, 1ª ed. 1929
- Begg, Ean, The cult of the Black Virgin, England, 1985
- Granada, João António Godinho, Nazaré, Nossa Senhora e D. Fuas Roupinho, Batalha, 1998
- Penteado, Pedro, coord., Santuário da Senhora da Nazaré, Lisboa, 2002
- Monteiro, João Filipe Oliva, Nossa Senhora da Nazaré, Nazaré, 2012