Natig Gasımov
| Natig Gasımov | |
|---|---|
 Natig Salim oğlu Gasımov | |
| Doğum | 02 Ocak 1971 Küçük Garamurad, Gadabey ilçesi, Azerbaycan SSR, SSCB |
| Ölüm | Mart 1992 Pirler, Hocalı, Azerbaycan |
| Branşı |  Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Kara Kuvvetleri |
| Rütbesi | Asker |
| Çatışma/savaşları | Birinci Dağlık Karabağ Savaşı |
| Ödülleri |  Azerbaycan'ın Millî Kahramanı |
Natig Gasımov (2 Ocak 1971, Kiçik Garamurad, Gedebey, Azerbaycan- Mart 1992, Pirler köyü, Hocalı) - Birinci Dağlık Karabağ Savaşı dövüşçüsü, kayıp, Azerbaycan'ın Millî Kahramanı (2024).[1]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Gasımov Natig Selim oğlu, 2 Ocak 1971 tarihinde Gedebey bölgesinin Kiçik Garamurad köyünde doğmuştur. 1975 yılında ailesiyle birlikte Mingeçevir şehrine taşındılar. Natiq, burada sekiz yıllık okulu bitirdikten sonra kaynakçı uzmanlığı üzerine meslek okulunda eğitim aldı. Rusya'nın Krasnoyarsk bölgesinde İçişleri Birliklerinde görev yaptıktan sonra 1991 yılında Azerbaycan'a geri döndü ve aynı yıl gönüllü olarak cepheye gitti. O, savaş bölgesinden evlerine döndükten kısa bir süre sonra Ermeniler, kendi memleketlerinde Azerbaycanlılara yönelik "Hocalı" soykırımını gerçekleştirdiler. Bu vahşete dayanamayan Natig Gasımov yeniden savaş alanına gider.[2][3][4]
1992 yılının mart ayında "Karabağ Şahinleri" taburundan 31 Azerbaycanlıdan oluşan bir grup, Ağdam'ın Xramort köyü yakınlarında ermenilerin işgal ettiği önemli bir tepeyi kurtarır. Savaşta şehit düşenler ve geri dönenler de var. O yükseklikte Azerbaycan'ın Hristiyan mirasına ait olan eski Alban kilisesinde, grup başkanı ile altı kişi kalıyor. Onlara herhangi bir yardım gönderilmiyor. Bütün arkadaşlarını kaybeden Natig, beş gün boyunca ermenilerle tek başına savaştı ve mevzisinden ayrılmadı. Sonunda ermeniler, eğer teslim olmazsa Hocalı'da esir aldıkları yirmi kişiyi öldüreceklerini duyurdular. Yakalanan ve Hocalı'da okul müdürü olarak çalışan Cefer Ceferov bu haberi Natig'e iletir.
Natig’e neden görevinden ayrılmadığını sordum bayrağı ve görevi bırakamam dedi. Yardım bekledim ama gelmedi. Ermenilerin talebini Natig’e ilettim. Elinde iki kurşunu kaldığını ve sonuna kadar savaşacağını söyledi. Onu vurmamı istedi, en azından kendi kurşunumuzla öleyim. Bir an düşündü: Diyelim ki seni vurdum, yirmi mahkûmun benim için vurulmasına nasıl razı olabilirim? Bunu söyledikten sonra havaya bir kurşun sıktı, ermenilere bağırdı ve onları yanına çağırdı. Ermeniler önce tereddüt etseler de beni görmeye koştular Natig’i aradılar. Birkaç gündür burada tek başına savaştığına inanamadılar. Natig elinde üç renkli bayrağımızla ermeni silahlı kuvvetleri arasında ilerlerken orada bulunan yabancı gazeteciler söz konusu o ünlü fotoğrafı çektiler.[5]
Güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgilere göre, Azerbaycan askerinin kahramanlığı ve yiğitliği düşman askerleri arasında paniğe ve psikolojik gerilime neden olduğundan Karabağ'daki ayrılıkçı, terörist ermeni saha komutanı Vitaliy Balasanyan'ın savaş kanunlarını ihlal ederek Natig Gasimov’u ermeni askerlerinin gözü önünde defalarca ağır ve korkunç işkenceler yaparak öldürdü.
25 Haziran 2024 tarihinde ölümünden sonra Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kararıyla "Azerbaycan'ın Milli Kahramanı" unvanı verildi. İlham Aliyev'in imzaladığı emirde Natig Salim oğlu Gasimova, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğünün korunmasında yaptığı özel hizmetler ve muharebe görevlerini yerine getirirken gösterdiği kişisel cesaret nedeniyle "Azerbaycan'ın Ulusal Kahramanı" unvanına layık görüldü.
Sonraki Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
2019 yılında Türkiye'de Azerbaycanlılar tarafından Ermeni lobisine karşı bilgi savaşı yürütmek amacıyla kurulan "ASASmedya," Natig Gasımov'un sağ olduğu ve Ermenistan'daki bir kimya fabrikinde çalıştırıldığı hakkında bilgi yayımladı. Ayrıca, Natig Gasımov hakkında bilgi veren kişiye 1000 dolar, onu Rusya, İran, Gürcistan ve Türkiye'den teslim edecek kişiye ise 10.000 dolar ödül verileceği vaadi edildi.
[6][7][8]
Esir ve kayıp düşmüş, rehine alınmış vatandaşlarla ilgili Devlet Komisyonu'nun verilerine göre, Ermeniler tarafından esir ve rehine alınma olayı inkâr edilen kişiler listesinde Natig Gasımov'un da adı vardır. Devlet Komisyonu'nun defalarca yaptığı başvurulara rağmen, Ermeni tarafı Natig'in sonraki akıbetini Azerbaycan'dan ve uluslararası örgütlerden gizlemektedir.
İngiltere'nin "Broken Pot Media" şirketi tarafından "Oğul" adlı belgesel filmi çekilmiştir. Filmde Birinci Karabağ Savaşı'na katılan "general" Vitali Balasanyan'ın da röportajı yer alıyor. O, esirin tanıdık geldiğini, fakat Natig Gasımov'u hatırlayamadığını söyledi:[9]
Bu ad gerçekten de aklımda değil. Ancak bizim esirimiz olarak kayıtlara geçmiş birinin sonradan kaybolması mümkün değil. Bende böyle bir bilgi yok.
Vitali Balasanyan, belgeselin yönetmenine verdiği röportajda Natig Gasımov'u tanımadığını belirtse de emekli olan Yarbay Romik Mxitaryan, Natig'i sorgulayan genç ermeni subayın Vitali Balasanyan olduğunu söyledi.[10] Natiq Qasımov, ermeni subaylar tarafından sorgulanırken İtalyan savaş fotoğrafçısı Enrico Sarsini de oradaydı. Filmde fotoğrafçının röportajı da yer alıyor. Filmin yapımcısı, yüksek devlet ödülleri almış "general" Vitali Balasanyan'ın Natig'in sorgulanmasına bizzat katıldığını belirtiyor.[10] 1992 yılında Balasanyan, Esgeran'ın işgaline nezaret ediyordu.
Savaşlardaki Katılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kardeşi Nofel Gasımov’un televizyon kanallarının birine verdiği röpörtajda kardeşi hakkında şunları söylemiştir: 1991 yılında Sovyet Ordusunda hizmetini bitirip geldikten kısa müddet sonra kiçik kâğıt parçası yazıp kimseye bir şey söylemeden evden gitti. Uzun süre haber alamadık. Sonra Hocalı Soykırımını duyup tekrar Mingeçevir’den, evinden çıktı gitti. Milli Kahraman Allahverdi Bağırov bize 1992 yılında Nisan ayında onun yakılarak öldürüldüğünü söyledi. Ağdam'da Yakub Rzayev'in (lakabı Katır Memmet) liderliğindeki "Karabağ Şahinleri" grubunda Ermenilere karşı savaşmış, 1992 yılının başlarında evlerine dönmüştür.
1992 yılında Hocalı'nın Pirler köyü yakınlarında yedi Azerbaycan askeri, alban kilisesinin bulunduğu yükseklik için savaşmıştır. Savaşta altı arkadaşı şehit olan Natig, son derece stratejik bir konumda bulunan alban kilisesinde mücadeleyi sürdürmüştür. Tek başına beş gün gece gündüz savaşarak düşmanları bu mevziye yaklaştırmamıştır.
Hocalı göçmeni, dil-edebiyat öğretmeni Ceferov Cefer'in söyledikleri:[11][12]
Bizi, yani 22 Hocalı'yı tutup Askeran'a getirdiler. Birkaç gün orada kaldıktan sonra, bir sabah bizi sıraya dizdiler. Ermeni subayı bana yaklaşıp dedi ki, seni Grigoryan kilisesine götüreceğim, kilisenin içinde savaşçılar var. Onlar bize direniyorlar. Sen kilisenin içine gir ve onlara teslim olmalarını söyle. Eğer teslim olmazlarsa seni ve 22 esiri öldüreceğiz. Teslim olurlarsa sizi serbest bırakacağız. Beni Grigoryan kilisesine götürdüler. Kiliseden uzakta arabayı durdurup indirdiler ve kiliseye girmemi emrettiler. Ben kiliseye girerken ses geldi. Hemen Azerbaycanlı olduğumu söyledim ve eğer teslim olmazsa 22 Hocalı'nın öldürüleceğini söyledim. Beş gündür aç susuz tek başına savaştığını belirtti. Onun rengi solmuştu. Ermenilerin düşüncesini ona ilettim. Bir an düşündü. Sonra Azerbaycan bayrağını kilisenin üzerinden indirdi. İki mermisi kalmıştı, onları havaya attı ve kiliseden çıktı. Hocalıların vurulmasına razı olmadı. Azerbaycan bayrağını göğsüne sıkıp Ermenilere doğru yürüdü.
Hakkında Çekilmiş Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]
Natig Gasımov[değiştir | kaynağı değiştir]
Film, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı'nın desteğiyle çekilmiştir. Filmin yönetmeni ve senaristi Elçin Musaoğlu, görüntü yönetmeni Rauf Qurbaneliyev, icra yapımcısı Emil İbrahimov, yapımcısı Müşfiq Hetemov'dur. Belgesel film Cefer Cabbarlı adına "Azerbaycanfilm" stüdyosunda çekilmiştir.[13]
Oğul[değiştir | kaynağı değiştir]
Film, 1992 yılında Dağlık Karabağ çatışması sırasında kaybolan askeri esir Natig Gasımov'un aranmasından bahsediyor. Filmin görüntü yönetmeni Simon Stanford'dur. 2021 yılında çekilen 46 dakikalık filmde gerçeğin yeniden canlandırılması için Azerbaycanlı oyuncuların performansından da yararlanılmıştır. Filmin prömiyeri 28 Şubat'ta Nizami Sinema Merkezi'nde gerçekleşmiştir. Prömiyere yapım ekibiyle birlikte Natig Gasımov'un ailesi de katılmıştır. "Qafqazinfo"nun verilerine göre, filmi İngiltere'nin Broken Pot Media şirketi çekmiş, yönetmeni ve senarist Karan Singh ise üç yıl boyunca Ermenistan, Azerbaycan, İtalya, İngiltere ve Rusya'da tanıklarla konuşmuştur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "N.S.Qasımova "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Aliyev. 25 Haziran 2024.
- ^ "Əsir olduğu deyilən əsgərimiz sağdır: 10 min mükafat..." 19 Eylül 2019. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ "1992-də əsir götürüldüyü deyilən əfsanəvi əsgərimiz sağdır - Türkiyə onun üçün pul mükafatı təyin etdi". 19 Eylül 2019. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ edildi.html "Əsir olduğu deyilən əsgərimiz sağdır: 10 min mükafat..."
|url=değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024. - ^ "Bayrağı düşmene vermeyen oğul". Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ "Qarabağ döyüşünün Mixaylosu "ermənilərin fabrikində çalışır". Veten Uğrunda gazetesi. 4 Ekim 2019. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "Nofəl Qasımov: "Natiqin sağ olması xəbəri türk mətbuatında da yayılıb"". Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ "Tapılması üçün 10 min dollar mükafat təyin edilən azərbaycanlı əsirin qardaşı DANIŞDI". 10 Şubat 2019. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "Qəhrəmanlar ölmürlər: "Qarabağ şahini" Natiq Qasımov". Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ a b "Hamı bu filmdən danışır..." Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ "23 Xocalı sakinini xilas etmək üçün əsir düşən qəhrəman haqqında film". 17 Şubat 2017. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ "Təkbaşına ermənilərə qarşı vuruşduqdan sonra xocalıları xilas etmək üçün təslim olmuş Natiq Qasımov - VİDEO". Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024.
- ^ "Karan Sinqh azərbaycanlı hərbi əsir haqda film çəkib - VİDEO". Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.