Nama
Nama (Namu[1] veya Yıma) - Altay inancında Nuh Peygamber veya benzer özellikler taşıyan bir kişi.
Nama ve Güvercin
[değiştir | kaynağı değiştir]Özellikle kuşlarla olan öyküsü çok özgündür. Sular çekilmeye, denizler alçalmaya başlayıp gemisi bir dağa oturduğunda ilk önce bir kuzgunu pencereden serbest bırakır ama geri dönmez. İkinci gün alakargayı dışarıya gönderirler, gelmeyince üçüncü gün saksağanı salar fakat o da geri gelmez. Dördüncü günün akşamında güvercini uçurur pencereden; hava kararmadan ağzında bir zeytin dalıyla gemiye girince, Nama bu kuşu kutlu kılması için Tanrı'ya yakarır. O günden sonra güvercinler insanların evlerine girdi, ulak olarak haberlerini götürdü getirdi. Kuzgunun ve alakargayla saksağanın ne yaptıklarını sorduğunda; birinin ölmüş hayvanların leşlerini yediğini, diğerinin sağa sola birikmiş çöpleri karıştırdığını ötekinin de su yüzüne çıkan malları çaldığını öğrendi güvercinden Nama. O üçüne kargışta bulunarak, güvercine ise alkıyarak, o anda ne yapıyorlarsa Dünya durdukça aynı şeyi yapmalarını diledi; kuzgunlar leş yemeye, alakargalar çöp karıştırmaya ve saksağanlar da hırsızlığa mahkûm edildiler. Güvercin ise insanlara habercilik yapmaya, evlerde yaşamaya hak kazanmıştı. O yüzden o günden beri de öyle yapar dururlardı.[2] Güvercin'in tüm Dünyada pek çok toplumda Talih ile ilgili sayılması belki de bu nedenledir. Nuh insanların ikinci atası kabul edilir. Çünkü Büyük Tufan'dan sonra insanlar onun soyundan türemiştir. Yeryüzünde benzer biçimlerde var olan tufan söylencelerinin başkişisi olarak Hristiyanlık ve İslamiyetin de yayılması sonucu hemen her kültürde bilinmektedir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir](Nam/Yam) kökünden türemiştir. Yapmak ve yaymak fiili ile bağlantılı görünmektedir. Eski Altay dilinde Nemeh, Moğolca Nımayan, Mançu ve Tunguz dillerinde Namı, Buryatça Nama, Eski Türkçe Yıma/Cıma/Imya/Ima/İme sözcükleri Geyik anlamına[3] gelir ve Türk kültüründe Geyik kutsal sayılıp, su ve deniz ile ilişkilendirilir. Eski Moğolcada Nam/Namug (günümüzde Namag), Tibet dilinde Nem sözcükleri de dalga ve bataklık anlamlarını da içerirler.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Siberian-Mythology". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2013.
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Altaic Etymology, Starling ("ńàme")". 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eski Uygarlıklarda Tufan Efsaneleri, Sadettin Gömeç26 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Altay Tufan Efsanesi, Uno Holmberg[ölü/kırık bağlantı]
- Nama ve Kuşlar[ölü/kırık bağlantı]