Muhtesip

1675 yılından kalma Ralamb Costume Book'tan bir muhtesip minyatürü

Muhtesip, Artuklular'da beyliğin küçük kasabalarında verginin toplanması görevini gören makam, kişi.

Muhtesip,merkeze bağlı eyaletlerde halk ile hükümdar arasındaki münasebeti tesis eden insandı. O, güvenliği ve bilhassa bir hükümdarın ölümünde asayiş ve düzeni sağlamak durumundaydı.

Ayrıca Artuklu kaynaklarına göre böyle bir mevki yazılı olarak yoktur.

Kelime anlamı olarak: İslam şehirlerinde çarşı ve pazar esnafını din kurallarına göre denetleyen görevli, belediye memuru.

Muhtesipler, Osmanlılarda kaza merkezi olan şehirlerde, kadıların beledi hizmetleri görmelerine yardım etmeleri amacıyla hükûmet (divan) tarafından atanan görevlilerdi. Muhtesiplik, Osmanlılarda devletin kaza ve şehirlerdeki iktisadi ve ticari faaliyetlerden elde edeceği vergi hasılatını mümkün olduğu kadar eksiksiz ve adalete uygun şekilde toplamaya çalışan iltizam memurluğu gibiydi. Kadı tarafından tespit olunan narha, satıcıların riayet edip etmediklerini kontrol ile, çarşı ve pazarların denetlemesini yapan hep muhtesipti. Bugünkü belediye zabıta memurlarının vazifesini o dönemde muhtesipler görmekteydi.

Kaynakça

• Gerhard VATH | Artuklu Beyliğinin Yönetimi
• Türk Dil Kurumu21 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. {{|url=https://web.archive.org/web/20080821102433/http://tdk.org.tr/lehceler/Default1.aspx |tarih=21 Ağustos 2008 }}