Muhtar Ablyazov
.jpg)
Muhtar Kabiloğlu Ablyazov (Kazakça: Мұхтар Қабылұлы Әблязов, Muhtar Qabyluly Ábliazov; 16 Mayıs 1963 doğumlu) Bank Turan Alem'in (BTA Bank)[1] başkanı olarak görev yapmış bir Kazak iş insanı ve kayıt dışı siyasi parti Kazakistan Demokratik Seçimi'nin (QDT) lideri olan siyasi aktivisttir.[2] Aynı zamanda devlete ait Kazakistan Elektrik Şebekesi İşletmesi Şirketi'nin (KEGOC) eski başkanıydı ve Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e muhalif olmak için istifa eden kadar Balgimbayev'in kabinesinde Enerji, Sanayi ve Ticaret Bakanı olarak görev yaptı.[3] Kasım 2001'de, diğer eski Kazak hükûmet yetkilileriyle birlikte Kazakistan Demokratik Seçimi'ni (QDT) kurdu. Sonuç olarak, Ablyazov, 2003 yılında Nazarbayev tarafından affedilene kadar, Mart 2002'de mali dolandırıcılık ve siyasi suistimal suçlamaları nedeniyle hapsedildi. Hapisten çıktıktan sonra, muhalefetteki resmi siyasi faaliyetlerini durdurdu.
Ablyazov, başkan olarak görev yaparken BTA Bank'tan 6 milyar doları zimmetine geçirmekle suçlandı.[4] 2015'te Lyon'daki bir Fransız mahkemesi iade emri çıkardı.[5] Ancak Aralık 2016'da Fransa'nın en yüksek idari mahkemesi Conseil d'Etat, Rusya'nın iade talebinde bulunmasında siyasi bir saik olduğu gerekçesiyle iade emrini iptal etti.[6][7] Ablyazov daha sonra Fleury-Mérogis Hapishanesinden serbest bırakıldı ve şu anda Paris, Fransa'da ikamet ettiğine inanılıyor.[7] Birleşik Krallık Yüksek Adalet Divanı, Ablyazov hakkında iki kez tutuklama emri çıkardı; en son 25 Temmuz 2019'da ve mahkeme kararına saygısızlık nedeniyle 2012'de başlayan mahkeme kararıyla tutukluluk 22 aya kadar uzatıldı.[8] Eylül 2020'de Ablyazov, Fransa'da siyasi mülteci statüsünü aldı.[9]
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ablyazov, Kazakistan'ın Sovyetler Birliği'ne bağlı olduğu sırada Güney Kazakistan Bölgesi'ndeki Vannovka köyünde doğdu. Babası Kabil Ablyazov (1935 doğumlu), mühendis olarak çalıştı ve bir teknik okulda öğretmendi.[10] Annesi Rauza Tolebergnova (1940 doğumlu), bir kütüphaneciydi.[11] Çocukken kitap okumayı ve satranç oynamayı severdi.[12] Ablyazov, memleketindeki Lomonosov Bölge Okulu adlı Rusça konuşulan bir okulda eğitim gördü ve bütün derslerde mükemmeldi. Ayrıca geceleri kırsal bir çiftlikte kısmen işçilik yaptı.[13]
17 yaşında Ablyazov teorisyen ve profesör olmak istedi. Alma-Ata Devlet Üniversitesi'ne girdi ve daha sonra ikinci sınıfta Moskova Mühendislik Fizik Enstitüsü'ne transfer oldu. Orada, Ablyazov 1986'da mezun oldu ve teorik fizik diploması aldı.[14] Mezun olduktan sonra Kazak Ulusal Üniversitesi'nde genç araştırmacı olarak çalıştı.
1987'de Ablyazov, Alma Şalabayeva ile evlendi. 1990 yılında Ablyazov, Moskova Mühendislik ve Fizik Enstitüsü'nde lisansüstü çalışmalara kaydoldu. Bu nedenle, Kazak Ulusal Üniversitesi'ndeki genç araştırmacı kadrosundan çıkarıldı.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ablyazov, Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Kazakistan bağımsızlığını kazandığı dönemde çalışmaya başladı. İlk işi bilgisayar ve fotokopi makineleri alıp satmaktı. 1991 yılında Ablyazov ilk şirketini kaydettirdi ve şirkete ilk kızının adı olan "Medine" adını verdi.
Ablyazov 1992 yılında Kazakistan'ın tüm bölgelerine tuz, şeker, çiçek, kibrit, çay, çikolata ve ilaç gibi ürünleri tedarik ederek iş kurmaya başlamıştır. Ablyazov, bu işi yürütmek için Kazakistan'da Astana-Şeker, Astana-Gıda, Aral-Tuz, Çimkent Makarna Fabrikası, Astana-Medikal Hizmet, Astana-Motors, Astana-Interotel, Astana-Bank, Zhanna Ticaret Evi gibi şirketleri kurmuştur.
1997 yılında Ablyazov, devlete ait Kazakistan Elektrik Şebekesi İşletme Şirketi'nin başına getirildi. KEGOC, başkan olarak atandığı sırada iflasa yakın bir şirketti. Bir yıl içinde devlete ait şirketi karlı hale getirmeyi başardı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Subscribe to read". Financial Times (İngilizce). 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2019.
- ^ Diplomat, Catherine Putz, The. "Kazakhstan's Ever-Shrinking Political Arena". The Diplomat (İngilizce). 5 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2019.
- ^ "Biography". Mukhtar Ablyazov (İngilizce). 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2019.
- ^ "Arrest warrant for Kazakh billionaire accused of one of world's biggest frauds". The Guardian. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "English judge says fugitive oligarch defrauded Kazakh bank BTA". Reuters. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ French court cancels Kazakh tycoon Ablyazov's extradition to Russia 18 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Reuters (December 9, 2016).
- ^ a b France blocks extradition of Kazakh oligarch Mukhtar Ablyazov to Russia 6 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Agence France-Presse (December 10, 2016).
- ^ "High Court in London renews arrest warrant for fugitive Kazakh banker". The Astana Times. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "La France accorde l'asile politique au principal opposant kazakh". Le Monde.fr (Fransızca). 5 Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ https://www.instagram.com/p/B7MA2FuoWVb/ [yalın URL]
- ^ https://www.instagram.com/p/B7LhuKbINNH/ [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Sindelar, Daisy. "How Far Will Nazarbaev Go To Take Down Mukhtar Ablyazov?". Radio Free Europe Radio Library. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
