Montserrat köle ayaklanması

19.yüzyıla ait bir Montserrat haritası

Montserrat köle ayaklanması 17 Mart 1768 tarihinde Britanya İmparatorluğu denetimindeki Karayiplerdeki Montserrat Adasındaki kolonilerde çalışan kölelerin gerçekleştirdiği başarısız olan ayaklanmadır.

Arka planı

1630'lu yıllarda Britanya denetimindeki St.Kitts Adasındaki İrlandalılar burada yaşanan rahatsızlıklardan sonra komşu ada olan Montserrat Adasına geçmiş ve tarım faaliyetlerine başlamıştır. Atlantik köle ticareti sayesinde 1650'l yıllardan itibaren adaya Afrikalı köleler gelmeye başlamıştır. Köleler adadaki pamuk, tütün ve şeker kamışı tarlalarında çalıştırılmıştır. 1760'lı yılların sonlarına doğru adadaki kölelerin yaşam koşulları gittikçe kötüleşmiş, baskı uygulamaları dayanılmaz hale gelmiştir.

Ayaklanma

1768 yılına gelindiğinde adadaki kölelerin beyaz efendilere olan oranı 3 katı geçmiş durumdaydı. Siyah ve melez Montserratlılar Cudjoe adlı kölenin liderliğinde plantasyon sahiplerine karşı ayaklanma planlamasına başladılar. Ayaklanma için 17 Mart tarihi seçildi çünkü bugün plantasyon sahiplerinin şenliklerle kutlanan Aziz Patrik Günü nedeniyle savunmasız olacağı düşünülmüştü. Ayaklanma uyarınca çiftlik evlerinde çalışan kölelerin silahları ele geçirmesi ve diğer kölelerin de bulabildikleri taş, sopa, hasat aletleriyle silahlanması yönündeydi. Ancak planlar bir köle kadın tarafından sızdırılınca ayaklanma daha başlamadan suya düşmüş, ayaklanma liderleri tutuklanmıştır.

Sonrası

Başta Cudjoe olmak üzere ayaklanmaya öncülük edenler asılmış, kölelerin kesik başları ibret olması için uzun süre kamuya açık sergilenmiştir. Ayaklanmanın diğer öne çıkan isimleri de diğer adalara gönderilmiştir.

Kültürel etkileri

Ayaklanma 1971 yılına kadar unutulmuştur. Bu dönemde arşivlerden bulunan evrak sayesinde gündeme gelen ayaklanma 1985 yılından bu yana 17 Mart günü ulusal bayram olarak kutlanmaktadır. Aynı döneme gelen Aziz Patrik Günü 10 gün süren ve ayaklanmanın anımsandığı bir şenlik şekline dönüşmüştür.