Monoblok (sandalye)
Monoblok sandalye (İngilizce: Monobloc chair), genellikle dünyanın en yaygın plastik sandalyesi olarak tanımlanan, genellikle beyaz renkli, hafif, istiflenebilir polipropilenden imal edilen bir sandalyedir.[1] Adı, tek bir parça halinde kalıplanmış bir nesne anlamına gelen mono - ("bir") ve block ("blok") kelimesinden gelir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanadalı tasarımcı DC Simpson'ın 1946'daki orijinal tasarımlarına dayanan tek parça plastik sandalyenin çeşitleri, 1970'lerde Allibert Group ve Grosfillex Group tarafından üretildi.[2] Çeşitli kaynaklar ise, 1972 tarihli "Fauteuil 300" ile Nurieux-Volognat'ta çalışan Fransız mühendis Henry Massonnet'i monoblok sandalyenin mucidi olarak tanımlamaktadır.[3] 1965'te Joe Colombo'nun Chair Universal 4867 tasarımından ilham aldılar, ancak monoblok sandalye tasarımı için hiçbir patent başvurusu yapılmadı.[4][5] O zamandan beri Rusya, Tayvan, Avustralya, Meksika, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, Fransa, Almanya, Fas, Türkiye, İsrail, Hindistan ve Çin gibi ülkelerde bu tip sandalyelerden milyonlarca üretildi.
Üretim
[değiştir | kaynağı değiştir]Monoblok sandalye, birden fazla parçanın bir araya getirilmesi yerine termoplastikten tek parça olarak enjeksiyonla kalıplandığı için böyle adlandırılmıştır. Pek çok farklı varyasyonu ve stili mevcuttur, ancak tümü, enjeksiyon kalıplama yoluyla sandalyenin hızlı ve ucuz bir şekilde yapılmasına izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Kullanılan yaygın termoplastik, granüllerin yaklaşık 220 santigrat dereceye ısıtıldığı ve bir kalıba enjekte edildiği polipropilendir.[6]
Yalnızca Avrupa'da bir milyara yakın monoblok sandalye satıldı ve İtalyan bir üretici yılda on milyonun üzerinde üretim yaptı. Temel fikrin yanı sıra birçok tasarım çeşidi de mevcuttur.[7] Sandalyelerin üretimi yaklaşık 3,50 dolara mal olmakta ve bu da sandalyeyi dünya çapında uygun fiyatlı hale getirmektedir.[8] İstiflenebilir tasarımı, büyük toplantıların düzenlenmesine ve sonrasında sandalyelerin saklanmasına yardımcı olmaktadır.[9] Monoblok plastik sandalyeler, oturma ve sırt kısmındaki yırtmaçlar gibi tasarım özellikleri yağmur suyunun ve rüzgarın geçmesine izin verdiği ve geniş tabanı devrilmeyi zorlaştırdığı için dış mekan kullanımında da yaygındır.[10]
Sosyal etkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Monoblok sandalye tartışmalı bir mobilya parçası olmuştur. Sosyal teorisyen Ethan Zuckerman da dahil olmak üzere pek çok kişi, kürsünün küresel bir kültürel yaygınlığa ulaştığını söylemiştir.[8]
Monoblok plastik sandalyeler, şehir manzarasını korumak için 2008[11] - 2017[12][13] arasında İsviçre'nin Basel şehrinde kamusal alanlarda kısa bir süre yasaklanmıştır.
Sergiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2017: Monoblok. Weil am Rhein'daki Vitra Tasarım Müzesi'nde A chair for the world sergisi.[14]
- 2018: Roma'daki Galleria Nazionale d'Arte Moderna'da Martí Guixé'nin Honor Cheap Furniture sergisi.[15][16]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kum veya sudan ciddi şekilde zarar görmediği plajda kullanılan bir monoblok -
Büyük bir insan topluluğunu oturtmak için kullanılan monobloklar -
Atılmış monoblok sandalyeler -
İki tane üst üste istiflenmiş monoblok sandalye -
Doğaya atılmış ve zarar görmüş bir monoblok sandalye
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Is This the World's Most Famous Chair?". TreeHugger. 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2017.
- ^ "A brief history of the humble plastic chair". CNN. 13 Eylül 2015. 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Monobloc – Ein Stuhl für die Welt" [Monobloc - A chair for the world]. Vitra Design Museum (Almanca). 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.
- ^ "White Plastic Chairs Are Taking Over the World". VICE (İngilizce). 28 Ocak 2015. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Monobloc Chair: Joe Colombo and Vico Magistretti". Chair Blog. 27 Aralık 2011. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Everybody Take A Seat". Smithsonian. July 2004. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "the monobloc plastic chair". designboom. 8 Haziran 2004. 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2014.
- ^ a b "Those White Plastic Chairs – The Monobloc and the Context-Free Object | … My heart's in Accra". Ethan Zuckerman. 7 Nisan 2011. 9 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020.
The Monobloc is one of the few objects I can think of that is free of any specific context. Seeing a white plastic chair in a photograph offers you no clues about where or when you are.
- ^ "A Cadeira Monobloco (The Monobloc Chair)". OBVIOUS Magazine (Portekizce). 4 Nisan 2012. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2018.
- ^ "Ingo Niermann: Plastic Chair". functionalfate.org. 26 Ağustos 2004. 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2018.
- ^ "Abschied von Plastikstühlen". Basler Zeitung (Almanca). ISSN 1420-3006. 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Basel rüstet auf: Foodtrucks ab sofort erlaubt und Plastikstühle wieder willkommen". TagesWoche (Almanca). 14 Şubat 2017. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Grossräte wollen die Lex Plastikstuhl zurück". TagesWoche (Almanca). 20 Mart 2017. 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ Der Allgegenwärtige (The Omnipresent) in Frankfurter Allgemeine Zeitung. 30 April 2017, Page 53
- ^ "MARTI GUIXE - GUIXE.COM | Honour Cheap Furniture A.P. Chairs". www.guixe.com. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
- ^ "Honour Cheap Furniture di Martí Guixé". La Galleria Nazionale. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Designboom - Monoblok'un Tarihi 26 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Plastikstuhl - Monoblok sandalyelere adanmış blog
- Plasticchair.org - Her ülkeden bir Monoblok plastik sandalye resmi toplamayı amaçlayan blog
- Sandalye, Yanlış Anlaşıldı: Viral bir mobilya parçasını sevmeyi öğrenmek. 2 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Gimlet Media tarafından Monoblok'un tarihini tartışan podcast