Mojsije Putnik
Mojsije Putnik | |
---|---|
Doğum | Vasilije Putnik 1728 Novi Sad, Avusturya-Macaristan |
Ölüm | 1790 |
Milliyet | Habsburg |
Meslek | Metropolitan of Sremski Karlovci 1781 ve 1790 arasında |
Mojsije Putnik (1728-1790), II. Joseph'in hükümdarlığı sırasında 1781-1790 yılları arasında Sremski Karlovci Metropoliti idi. Sırp Ortodoks Kilisesi ve Sremski Karlovci'deki Katolik kilisesi için eşit haklar sağlamayı amaçlayan Toleranzpatent'i (hoşgörü patenti) yayınlamasıyla biliniyordu. [1]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Vasilije Putnik, 1728'de Novi Sad'da, o zamanlar Habsburg monarşisindeki Macaristan Krallığı'nda doğdu. Stevan Putnik'in torunuydu, 1621'de Kutsal Roma İmparatoru II . Çoğunlukla Potiska ve Pomoriaka sınır bölgelerinden -Kraine olarak bilinir- sınırda yaşayan bu Sırplar, zamanla Kazaklarla ve kısmen de İmparatorluk Rusya'sının güney kesiminde yaşayan Moldavyalılarla birleşti.
Stefan, 1622'de Otuz Yıl Savaşlarında öldü, ancak erkek vârisi şövalyelik onurunu kazandı. Böyle şanlı bir geçmişe sahip olmak, Vasilije Putnik'in yirmi yıl sonra Zaharije Orfelin'in ders verdiği aynı okul olan Novi Sad'daki ilk ve daha sonra Latin Okulu'nda başlayan kapsamlı bir eğitim alması anlamına geliyordu.
Vasilije Putnik, Novi Sad Lisesi'ne ilahiyat ve felsefe öğrencisi olarak gitti ve kısa süre sonra emir almaya karar verdi. O zaman sadece on yedi yaşındaydı. Genç Vasilije, Mojsije (Musa) “manastır” adını aldı ve rahiplik kariyerine başladı. Yakında Arsenije IV Jovanović Šakabenta tarafından fark edildi ve bir deacon yapıldı. Sonraki birkaç yıl içinde Archimandrite pozisyonuna yükseldi. Putnik daha sonra Ortodoks piskoposluklarından birinde itiraflarını yayan Uniatları (Doğu Katolik Kiliseleri) bastırmak için önemli bir diplomatik misyona emanet edildi. Başpiskoposluk Arşivleri'nde tutulan yazışmaların onayladığı gibi, görevi başarılı oldu ve Uniate Kilisesi'ni kabul etmeye zorlanan yerel cemaati Doğu Ortodoks Kilisesi'ne dönmeye ikna etmeyi başardı.[2]
Bütün bunları akılda tutarak, Metropolitan Pavle Nenadović (1699-1768) Putnik'i Bačka, Szeged ve Eger Piskoposluğu'nun baş adayı olarak önerdi. Bir yıllık müzakerelerin ardından Putnik, 6 Haziran 1757'de Novi Sad'da kuruldu. O zaman, 29 yaşında, piskoposluğa yükseltilen en genç Ortodoks din adamıydı. Burada kısa sürede iyi hizmetler yaptı ve yalnızca yüce gönüllülüğüyle değil, aynı zamanda sahip olduğu görev için vazgeçilmez olan ahlaki nitelikleriyle de dikkat çekici hale geldi. Jovan Rajić'i Novi Sad'a ve diğer Sırp ve Rus bilim adamlarına davet etmekten sorumluydu.
Mojsije Putnik bu görevde on sekiz yıl kaldı ve bu süre zarfında, ilk ilahiyat okulunun kurulmasıyla sonuçlanan piskoposluk bölgesinin eğitim sistemini geliştirmeye özellikle özen gösterdi. İnançlılarına gösterdiği özen, çağdaşlarının onun hakkında ideal piskopos, vescovo ideale açısından yazmasına neden olan Ortodoks din adamlarının olağan çabalarını aştı. Novi Sad'ı 1769 ve 1770'te ciddi şekilde tehlikeye atan sel sırasında, personelinin görev bilinciyle insanlara yardım ettiği ve hayat kurtardığı görüldü. O aylarda Putnik, Novi Sad ve Petrovaradin vatandaşlarına düzenli olarak giysi, yiyecek ve barınak konusunda yardım etti.
Cemaati, Metropolitan Pavle'nin ölümünden hemen sonra onu başpiskopos olarak seçmekten mutlu olurdu, ancak 1769 ve 1774'teki saborlar (meclisler) sırasında Putnik'in yüksek görevi almasını engelleyen çok sayıda entrika gelişti. Bunlardan sonra, kendi isteğiyle Banat Piskoposu görevine transfer edildi. Novi Sad'daki cemaati o kadar ıssızdı ki, ayrıldığı gün çok sayıda vatandaş, en iyi kıyafetlerini giymiş, "ve en iyi arabalarını ve arabalarını sürerek ona veda etmeye gitti. Onu Bečej'e kadar takip ettiler ve ondan ayrılıp elini ve cüppesinin kenarını öptüler."
Putnik, Timişoara'da yaşarken, İmparatoriçe Maria Theresa'nın (1717-1780) prestijli Danışma Meclisi Üyesi unvanını verdiği ilk Ortodoks piskoposu oldu. İmparatorluk. Sonunda oybirliğiyle Sremski Karlovci Metropoliti seçildiği 1782 yılına kadar Banat piskoposluğunda kaldı. 1783'te Putnik'e Bukovina ve Erdelj'in ek piskoposlukları verildi (daha önce Karlovci Metropolitliği'nin koruması altında değildi). Ekim 1784'ün onüçüncü günü, Mojsije Putnik ve Sremski Karlovci'deki üç piskopos, büyük şair Njegos'un amcası olan Karadağ Piskoposu Petar I Petrovic-Njegos'u atadı.
Geleneksel olarak, Karadağ'daki tüm Sırp hiyerarşileri, koordinasyonları için Sırp Peć Patrikhanesine gitti, ancak 1766'da her şey değişti. Türklerin sürgüne gönderdiği Patrik Vasilije Ivanović-Brkić, Sırp Ortodoks Kilisesi'nin başına bir Fenerli Rum, Kalinik II'yi yerleştirdi ve Peć Patrikhanesini tamamen ortadan kaldırmaya devam etti. Bundan sonra, Karadağ arşimandritlerinin Sremski Karlovci'de (Petar I Petrović-Njegoš örneğinde) ve İmparatorluk Rusya'da (Petar II Petrović Njegoš durumunda) dağlık bağlarından uzakta atanmış piskoposlar olmaya çalışması gerekli hale geldi.
Mojsije eğitim politikalarını sürdürdü ve 1782'de Kutsal Roma İmparatoru II. Joseph'ten doğrudan izin alındıktan sonra, daha iyi Vojna Krajina olarak bilinen Askeri Sınır'da ilk ortaokulu kurdu. 1770'lerde Putnik, İmparatoriçe Maria Theresa tarafından dekore edildi; ve Aziz Stephen (Macaristan'ın koruyucu azizi) imajıyla Komutan'ın haçını alan o, parlamento ile mücadelesi sırasında II. Joseph'in coşkulu bir partizanıydı. 1 Haziran 1784'te Mojsije Putnik, seçkin bir Sırp Ortodoks keşiş ve yazar olan Kiril Zhivkovich'i, iki yıl sonra, 20 Haziran 1786'da Pakrac Piskoposu olarak atanmadan önce arşimandrit rütbesine yükseltti.
1787'de İmparator II. Joseph, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir savaş başlatmaya karar verdi. Türkler, Avusturyalıları Mehadia'dan geri püskürterek ve Banat'ı (1789) geçerek derhal askeri inisiyatif aldı. Avusturyalılar kısa süre sonra Türk kontrolündeki ülkenin derinliklerinde Koça Andjelković komutasında yiğitçe savaşan Sırp Freikorps birliklerini örgütlediler ve bir süreliğine Koça'nın sınırını oluşturabildiler. General Ernst Gideon von Laudon liderliğindeki Belgrad Kuşatması'nda (1789) birçok Sırp hazır bulundu ve Türklere karşı yapılan tüm eylemlere katıldı. Başka yerlerde Avusturya ve Rusya'nın birleşik orduları şehir şehir taşırken, II. Joseph öldü.
Mayıs 1790'da Mojsije Putnik, yeni tahta çıkan Leopold II, Kutsal Roma İmparatoru'na (1747-1792) saygılarını sunmak için Temişoara, Vršac ve Bačka piskoposlarıyla Viyana'ya gitti. Ancak Macar işgali altındaki topraklarda yaşayan Sırplar arasında farklı siyasi ulus olma fikri kendini göstermeye başladı. Avusturya makamlarıyla yıllarca süren işbirliği büyük bir hayal kırıklığı oldu. Zamanın akışını sezen Putnik, olağan Kilise Saborundan (Meclis) ayrı bir kongrenin toplanmasına karar verdi. Özelde Temişvar (Timişoara) ve genel olarak Banat bölgesindeki Sırplar ve Ulahlar için bir "Halk Kongresi" kurmanın şimdi uygun bir zaman olduğuna karar verdi. Mojsije Putnik, aynı yılın 21 Ağustos'unda sabor görüşmeden önce Haziran 1790'da Viyana'da öldü.
Sırp cemaat rahiplerinin, küçük toprak sahiplerinin, şehirlilerin, yüksek din adamlarının ve askeri liderlerin davet edildiği 1790 Temişvar Sırp ve Vlah Kongresi, geçici ayrıcalıklı konumları nihai olarak kabul etti. Gerçi Türk işgali sona erdi. Mevcut duruma dayanarak, Sırp ordusu ve yüksek din adamları tarafından desteklenen Frontier General Arsenije Secujac, bir Sırp-İlirya şansölyesinin kurulmasını talep etti. Bir politikacı ve Sırpların lideri olan Sava Tekelija, askeri taleplere karşı çıktı, Macar yetkililerle anayasallık ruhu içinde barışçıl bir uzlaşmayı savundu. (Viyana Kraliyet Mahkemesi, Tuna bölgesindeki uyruklara yönelik kendi kendine hizmet eden bölücü politikasını izleyerek, İlirya Şansölyeliği'nin oluşturulmasını şimdilik uygulanabilir buldu).
Şüphesiz, onun kitaplarının listesi en değerli bilgileri sağlar. Putnik'in kütüphanesinde, teolojik literatür bol miktarda, özellikle Rus dini eserleri ve çok sayıda ayin başlığına (birkaç baskıda mezmur kitapları, ilmihaller, dua kitapları ve saat kitapları) sahipti. Ayrıca Kiev-Mohyla Akademisi Ulusal Üniversitesi'nin skolastik teolojisinin temsilcisi Rus ilahiyatçı Stefan Javorski'nin (1658-1722) "Ruhsal Alfabe" ve "İnanç Kayası" gibi ünlü eserlerine ve popüler " Büyük Petrus'un Ruhsal Düzenlemeleri" (Feofan Prokopovich tarafından yazılmıştır), Başpiskoposluktaki dini reformlarda geniş çapta kopyalanan eser. Putnik aynı zamanda hem Doğu hem de Batı Roma İmparatorluklarında büyük etkisi olan evrensel yazarların, özellikle de Aziz Augustinus'umuz tarafından yazılan "Meditasyonlar" ve Caesar Baronius'un (1538-1607) "Annales ecclesiastici" (Kilisesel Annals) adlı eserlerinde ustaydı.) Piotr Skarga'nın Rusça baskısında . Putnik ayrıca Rotterdam Erasmus'u ve Alman Yahudi filozofu Moses Mendelssohn'un (1729-1786) felsefi çalışmalarıyla da ilgilendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Вуковић 1996.
- ^ For the correspondence between Archimandrite Mojsije Putnik from Veliki Varad and Archbishop Pavle Nenadović see the following documents kept in the Archiepiscopal Archives in Sremski Karlovci: B-1756-54 and B-1756-3.