Moğol mitolojisi
 | Bu madde, İngilizce Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. (Aralık 2020) Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
 | Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Moğol mitolojisi, Moğolların inanç ve kültürlerinin mitolojik bütününü tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
Yaratılış
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok Moğol yaratılış miti vardır. Bunlardan birinde dünyanın yaratılışı bir Budist tanrı olan Lama'ya atfedilir. Zamanın başlangıcında yalnızca su vardı ve Lama, demir bir çubukla göklerden suya indi. Suyu karıştırmaya başladığında, karıştırma hareketi bir rüzgar ve ateş yarattı ve bu da suların ortasında bir yoğunlaşmaya yol açarak yeryüzünü oluşturdu. Bir başka anlatımda ise cennet ve yeryüzünün yaratılışı Udan adlı bir lama tarafından gerçekleştirilir. Udan önce yeri gökten ayırır, sonra hem gökyüzünü hem de yeryüzünü dokuz katmana böler ve dokuz nehir yaratır. Yeryüzünün yaratılmasından sonra ilk erkek ve kadın çift, kilden yaratılır. Bu çift, tüm insanlığın ataları olacaktır.
Bir diğer örnekte ise dünya, başlangıçta bir gaz olarak var olur ve giderek ısınarak nemlenir, ardından yağan yoğun yağmurlar okyanusları oluşturur. Toz ve kum yüzeye çıkarak yeryüzünü oluşturur. Başka bir anlatıda ise Buda Sakyamuni denizin yüzeyinde yeryüzünü yaratacak bir şey ararken altın bir kurbağa bulur. Buda, kurbağayı doğu tarafından bir okla deler ve kurbağa kuzeye doğru dönerek dönmeye başlar. Ağzından ateş, arka tarafından ise su fışkırır. Buda, kurbağanın sırtına altın kum serper ve bu da karaya dönüşür. Bu olay beş dünya unsurunun (odun ve metal ok aracılığıyla, ateş, su ve kum) ortaya çıkışıdır.
Bu mitler, 17. yüzyıla, Tibet Budizmi’nin şamanistik formlar kullanarak Moğolistan'da yerleştiği döneme dayanır. Budizm öncesi döneme ait Kara Şamanizm ve Ak Şamanizm ise sadece Moğolistan’ın kuzey kesiminde (Huvsgul Gölü çevresinde) ve Lamaist baskının etkili olamadığı Baykal Gölü çevresindeki bölgelerde hayatta kalmıştır.
Tanrılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türk-Moğol
- Alpamış
- Fin-Ugor mitolojisi
- Tibet mitolojisi
- İskit mitolojisi
- Sibirya'da Şamanizm
- Manas Destanı
- Moğolların Gizli Tarihi
 | Asya mitolojileri listesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
