Miyofasyal gevşetme
Miyofasyal gevşetme (Myofascial Release - MFR), kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan manuel terapi tekniklerinden biridir. Bu yöntem, özellikle fasya dokusunu hedef alarak kaslardaki gerginliği azaltmayı, hareket açıklığını artırmayı ve ağrı kontrolünü sağlamayı amaçlar. Fasya, vücudu saran ve destekleyen bağ dokusu olup, kasları, kemikleri, damarları, sinirleri ve iç organları çevreleyerek bir bütünlük oluşturur.[1][2]
Sağlıklı bir fasya, esnek ve kaygan bir yapıya sahiptir ve kasların serbestçe hareket etmesine olanak tanır. Ancak travma, inflamasyon, kronik stres, cerrahi operasyonlar, hareketsizlik veya kas-iskelet sistemi üzerindeki uzun süreli mekanik yüklenmeler sonucunda fasya esnekliğini kaybedebilir, yapışıklıklar oluşturabilir ve fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. Bu durum, hareket kısıtlılığı, kas ağrıları, postüral dengesizlikler ve kronik ağrı sendromları gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir.[3]
Miyofasyal gevşetme terapisi, bu tür fasya disfonksiyonlarını tedavi etmeyi amaçlayan bir yöntemdir ve genellikle fizyoterapistler, osteopatlar, kayropraktörler, manuel terapistler ve bazı masaj terapistleri tarafından uygulanmaktadır.[2]
Klinik kullanımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Miyofasyal Ağrı Sendromu (MAS): Kas içindeki miyofasyal tetik noktaların neden olduğu yaygın kas ağrısı ve hassasiyet ile karakterize edilen bir klinik durumdur. Miyofasyal gevşetme, tetik noktaların neden olduğu kas spazmlarını azaltmaya yardımcı olur ve dolaşımı artırarak metabolik atıkların temizlenmesini sağlar. Bu sayede lokal iskemik bölgelerde oksijenlenme artar ve kas dokusunun gevşemesi sağlanır. MAS’lı hastalarda miyofasyal gevşetmenin, analjezik etkileriyle ağrı algısını azaltarak fonksiyonel kapasiteyi artırdığı gösterilmiştir.[4][5][6]
Fibromiyalji: Merkezi sinir sistemi kaynaklı ağrı disfonksiyonları ile ilişkili, yaygın kas ağrıları, yorgunluk ve uyku bozuklukları ile seyreden kronik bir hastalıktır. Miyofasyal gevşetme, fibromiyalji hastalarında hiperaktif ağrı reseptörlerinin duyarlılığını azaltarak, ağrı algısını modüle eder. Araştırmalar, bu tekniğin, fibromiyalji hastalarında ağrı eşik seviyesini yükselttiğini, kas dokusundaki gerilimi azalttığını ve genel fonksiyonelliği artırdığını göstermektedir.[7]
Postüral Bozukluklar ve Kas Denge Bozuklukları: Uzun süreli yanlış duruş (postüral disfonksiyonlar), kas dengesizliklerine, fasya kısıtlanmalarına ve hareket açıklığında azalmaya neden olabilir. Miyofasyal gevşetme, postüral dengenin yeniden sağlanmasına yardımcı olarak, kas gruplarının simetrik çalışmasını destekler. Özellikle ofis çalışanları, masa başı iş yapan bireyler ve skolyoz, kifoz gibi omurga eğrilikleri olan hastalarda, bu teknik postüral uyumu artırmada önemli bir rol oynar.
Temporomandibular Eklem (TME) Disfonksiyonları: Çene ekleminde ağrı, hareket kısıtlılığı ve kas spazmı ile karakterize edilen bir durumdur. Miyofasyal gevşetme, masseter ve pterygoid kaslar gibi çiğneme kaslarındaki gerginliği azaltarak, TME fonksiyonlarını iyileştirir ve çiğneme esnasında oluşan ağrıyı hafifletir. Aynı zamanda, baş ve boyun kaslarında oluşan kas disfonksiyonlarını da düzelterek ilişkili baş ağrılarının azalmasına katkı sağlar.[8][9]
Bel ve Boyun Ağrıları: Uzun süreli kas spazmları ve fasya kısıtlanmaları ile ilişkilidir. Miyofasyal gevşetme, bu bölgedeki kas tonusunu düzenleyerek, sinir sıkışmalarını ve mekanik gerilmeleri azaltır. Özellikle, bel fıtığı, boyun düzleşmesi ve kronik kas kontraktürleri gibi durumlarda, bu tekniğin mobilizasyon ve germe egzersizleri ile kombine edilmesi, hastaların semptomlarını önemli ölçüde hafifletebilir.[10]
Spor Yaralanmaları ve Rehabilitasyon: Profesyonel sporcular ve aktif bireylerde meydana gelen kas yaralanmaları, miyofasyal gevşetme ile daha hızlı iyileşebilir. Terapinin, kas dokusunun elastikiyetini artırarak sakatlanma riskini azalttığı ve kas performansını artırdığı bilinmektedir. Rehabilitasyon süreçlerinde miyofasyal gevşetme, diğer fizik tedavi teknikleriyle birlikte uygulanabilir.
Lenf Drenajı ve Ödem: Miyofasyal gevşetme, lenfatik dolaşımın düzenlenmesine yardımcı olarak, vücutta sıvı birikimiyle seyreden durumların yönetiminde etkili olabilir. Özellikle lenfödem gibi kronik sıvı retansiyonu olan hastalarda, manuel lenf drenajı teknikleriyle birlikte uygulandığında, dokulardaki sıvı akışını destekleyerek şişliği azaltabilir.[11]
Kontrendikasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akut yaralanmalar
- Enfeksiyonlar
- Kanama bozuklukları
- Kanser
- Osteoporoz
- Hamilelik
- Damar ve sinir sıkışmaları
- Ağır kalp rahatsızlıkları
- Şiddetli artrit
- Kötü postür (Aşırı duruş bozuklukları)
- Yüksek ateş
- Derin ven trombozu (DVT)
- Karpal Tünel Sendromu[12]
- Ciddi sinir sıkışmaları
- Psikolojik durumlar (PTSD vb.)
- Böbrek yetmezliği
- Şiddetli skolyoz
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Miyofasyal gevşetmenin temelleri osteopatiyi kuran Andrew Taylor Still’a dayanmakla birlikte, miyofasyal gevşetme terimi ve tekniği 20. yüzyılda daha belirgin bir şekilde gelişmiştir. Terimin tam olarak ilk kullanımı 1960’lı yıllarda, osteopat Robert Ward tarafından yapılmıştır. Ward, Ida Rolf’un Rolfing tekniği üzerine eğitim almış ve miyofasyal gevşetme kavramını tanımlamıştır. Aynı zamanda, John F. Barnes, bu terapiyi popülerleştiren ve terapistlere öğreten önemli bir isimdir.[13]
Ward, "miyofasyal gevşetme" terimini ilk kez Michigan Eyalet Üniversitesi’nde verilen bir kursun adı olarak kullanmıştır. Barnes, bu tekniği seminerler ve eğitimler aracılığıyla yaygınlaştırmış, fiziksel terapistler ve masaj terapistleri arasında benimsenmesini sağlamıştır.[14]
Miyofasyal gevşetme, bugün birçok sağlık profesyoneli tarafından kas-iskelet sistemi ağrılarının tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Terapinin, kas ve bağ dokularındaki gerginliği çözerek ağrıyı hafifletmeye yönelik etkinliği, zamanla bilimsel olarak da desteklenmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "miyofasyal-gevsetme". clinicvanfizyoterapi.com.tr. 2024. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ a b Hastaneleri, Egepol (13 Eylül 2023). "Myofasyal Gevşetme Nedir? Teknikleri Nelerdir? - Egepol Hastaneleri". Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ "Miyofasiyal Ağrı Sendromu". www.romatizmahastaliklari.com. Mart 2022. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Grubu, Memorial Sağlık (20 Şubat 2024). "Miyofasiyal Ağrı Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi". Memorial Sağlık Grubu. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Merkezi, İstanbul Ağrı (26 Şubat 2025). "Miyofasyal Ağrı: Vücudun Gizli Dertlerinden Birisi". www.agritr.com. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ "Prof. Dr. Füsun ŞAHİN / miyofasiyal agri sendromu". fusunsahin.com.tr. 2020. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Kilinç, Kübra; çEtiN, Fatih Hilmi; UçAr, Halit Necmi; TüRkoğLu, Serhat (30 Haziran 2022). "Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu İle Otonom Sinir Sisteminin İlişkisi: Bir Güncelleme". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 14 (2): 235-246. doi:10.18863/pgy.982643. ISSN 1309-0658. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Grubu, Memorial Sağlık (30 Mayıs 2024). "Temporomandibular Eklem Bozukluğu Nedir? Nedenler Ve Tedavisi". Memorial Sağlık Grubu. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Rehabilitasyon, ABS Fizyoterapi ve (15 Şubat 2025). "Çene Ekleminde Fizik Tedavi (Fizyoterapi) - ABS Fizyoterapi". Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ "What Is Myofascial Release? What it's for and How it Works". Healthline (İngilizce). 10 Mart 2020. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Özlü, Aysun, (Ed.) (2019). Kas İskelet Sistemi Hastalıklarında Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. Akademisyen Kitabevi. ISBN 978-605-258-653-2. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ Tan, S.A.; Alviar, M.M. (2 Şubat 2009). "119. Median nerve mobilization exercises as an adjuvant therapy for patients with carpal tunnel syndrome". Clinical Neurophysiology (İngilizce). 120 (2). doi:10.1016/j.clinph.2008.10.137. ISSN 1388-2457. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.
- ^ CHAITOW, LEON; DELANY, JUDITH (2002), Modern Neuromuscular Techniques (İngilizce), Elsevier, erişim tarihi: 27 Şubat 2025
- ^ Barnes, John F. (10 Temmuz 1996). "Why Myofascial Release is Unique". Clinical Bulletin of Myofascial Therapy (İngilizce). 2 (1): 43-46. doi:10.1300/j425v02n01_06. ISSN 1089-4195. Erişim tarihi: 27 Şubat 2025.