İçeriğe atla

Millî Selamet Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Milli Selamet Partisi sayfasından yönlendirildi)
Millî Selâmet Partisi
KısaltmaMSP
Genel başkanNecmettin Erbakan
KurucuSüleyman Ârif Emre
Kuruluş tarihi11 Ekim 1972
Kapanış tarihi16 Ekim 1981
ÖnceliMillî Nizam Partisi
ArdılıRefah Partisi
Gazete(ler)Millî Gazete
İdeoloji
Siyasi pozisyonAşırı sağ
Türkiye Türkiye Cumhuriyeti

Millî Selâmet Partisi (kısaca MSP), 1972 ile 1981 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş İslâmcı bir siyasî parti. Millî Görüş Hareketi'nin ikinci partisidir.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasa Mahkemesi "laik devlet niteliğinin ve Atatürk devrimciliğinin korunması prensiplerine aykırı" bulduğu için 20 Mayıs 1971'de Millî Nizam Partisi'nin (MNP) kapatılmasına karar vermişti. Genel Başkan Necmettin Erbakan MNP'nin kapatılmasından sonra ilk önce Almanya'ya, daha sonra da İsviçre'ye gitti. Kapatılan MNP'nin kadroları, 11 Ekim 1972'de, Millî Selâmet Partisi (MSP) adıyla bir parti kurdular. Partinin genel başkanlığına Süleyman Ârif Emre getirildi. MNP kurucularından hiçbiri MSP kurucusu değildi.[1] Parti 42 ilde teşkilatlandı.

MSP'nin kuruluş çalışmaları içinde yer alan Necmettin Erbakan, bu partiye resmen 1973'ün Mayıs ayında katıldı. 14 Ekim 1973 seçimlerinde MSP 1,26 milyon oy aldı, %11'lik oy oranıyla TBMM'de 48 milletvekilliği elde etti. Senato seçimleri sonucunda ise 3 senatörlük kazandı. 14 Ekim 1973 seçimlerine Süleyman Ârif Emre'nin genel başkanlığında giren MSP'nin başına, seçimlerin hemen arkasından 20 Ekim 1973 tarihli Genel İdare Kurulu kararı ile Necmettin Erbakan getirildi.

Seçimlerde hiçbir partinin tek başına çoğunluğu sağlayamaması üzerine 25 Ocak 1974'te Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel başkanı Bülent Ecevit'in başkanlığında CHP-MSP koalisyonu kuruldu. Başbakan yardımcısı Necmettin Erbakan olurken, MSP din işlerinden sorumlu devlet bakanlığı, içişleri, adalet, ticaret, gıda-tarım-hayvancılık ve sanayi-teknoloji bakanlıklarını aldı.

MSP kamuoyunda takunyalı parti olarak tanındı. Parti iki slogan üzerinden kendisini temellendirmişti: “Önce ahlak ve maneviyat” ile muhafazakâr/İslamcı bir perspektif çizmiş ve “ağır sanayi hamlesi” sloganıyla da millî kalkınmacı bir vizyon benimsemişti.[1] Sekülarist ve sosyal demokrat bir parti olan CHP ile İslamcı MSP'nin siyasi, toplumsal ve ekonomik konulardaki görüş farklılıkları çok geçmeden koalisyon içinde anlaşmazlıklar doğurdu. 22 MSP'li milletvekili 1974'te hükûmetçe hazırlanan af yasasının belirli hükümleri aleyhinde oy kullandı, bu nedenle sol görüşlü mahkûmlar af dışı kaldı. Bülent Ecevit, 7 aylık bu koalisyonu, Kıbrıs Harekâtı başarısıyla yürüttü ancak iki parti anlaşamadı, hükûmet dağıldı (16 Eylül 1974).

MSP, soldan sonra sağla koalisyona girdi. Adalet Partisi (AP) genel başkanı Süleyman Demirel başkanlığında 31 Mart 1975'te kurulan ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni de (CGP) içine alan I. Milliyetçi Cephe (MC) hükûmetine MSP de katıldı. Erbakan yine başbakan yardımcısı olurken MSP'ye 7 bakanlık verildi.

1977 genel seçimlerinde oyların yüzde 8,6'sını alan MSP'nin milletvekili sayısı 1973'e göre yarı yarıya düşerek 24'e indi. Seçimlerden sonra CHP'nin kurduğu azınlık hükûmeti TBMM'den güvenoyu alamayınca, 21 Temmuz 1977'de Süleyman Demirel başkanlığında AP, MSP ve MHP'nin yer aldığı II. MC hükûmeti kuruldu. Erbakan'ın başbakan yardımcılığıyla birlikte sekiz bakanlık alan MSP, hükûmetin 31 Aralık 1977'deki güvenoylaması sonucunda düşürülmesiyle iktidardan uzaklaştı. AP'nin Kasım 1979'da kurduğu azınlık hükûmetini dışarıdan destekledi.

6 Eylül 1980'de, Konya'da MSP tarafından düzenlenen Kudüs Mitingi'nde İstiklâl Marşı okunurken katılımcıların bir kısmının yere oturması ülkede tepkilere neden oldu. Mitingin ardından Konya Cumhuriyet Başsavcılığı, MSP hakkında soruşturma başlattı.[2]

12 Eylül Darbesi sonrasında siyasi partilerin faaliyetleri durdurulurken MSP genel başkanı Erbakan da gözetim altına alındı. Şubat 1981'de Erbakan'la MSP'nin 33 genel idare kurulu üyesi hakkında, laikliğe aykırı faaliyette bulundukları gerekçesiyle, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askerî Mahkemesi'nde dava açıldı. Ardından 16 Ekim 1981 tarihli Milli Güvenlik Konseyi kararıyla, aralarında MSP'nin de bulunduğu bütün siyasi partiler kapatıldı, mal varlıkları Hazine'ye devredildi. Erbakan ve MSP yöneticileri uzun süre tutuklu kaldıktan sonra, yargılama sonucunda suçsuz bulunarak aklandılar.

Partinin Genel İdare Kurulu üyelerinden biri olan Kadir Mısıroğlu ise 12 Eylül'den sonra Almanya'ya gitti. 7 Eylül 1983 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı.[3] İngiltere'ye yerleşti. Daha sonra yine Almanya'ya döndü.

Genel başkanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
# Fotoğraf İsim Görev Başlangıcı Görev Bitişi Görev Süresi
1 Süleyman Ârif Emre 11 Ekim 1972 20 Ekim 1973 1 yıl, 9 gün
2 Necmettin Erbakan 20 Ekim 1973 16 Ekim 1981 7 yıl, 361 gün

MSP'nin katıldığı koalisyon hükûmetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. I. Ecevit Hükûmeti (37. TC Hükûmeti); (CHP-MSP Koalisyonu); (Şubat 1974-Kasım 1974)
  2. IV. Demirel Hükûmeti (39. TC Hükûmeti); (I. Milliyetçi Cephe); (3 Mart 1975-21 Haziran 1977)
  3. V. Demirel Hükûmeti (41. TC Hükûmeti); (II. Milliyetçi Cephe); (21 Temmuz 1977-5 Ocak 1978)

Millî Selamet Partisi ve seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim Genel Başkan Oy Sandalye Meclis Sıra Kurulan Hükûmetler Harita
# % ± Y # ±
1973 Süleyman Ârif Emre 1.265.771
%11,80
 —
48 / 450
 — Koalisyon 3. 37. Türkiye Hükûmeti
39. Türkiye Hükûmeti
1977
Necmettin Erbakan 		1.269.918
%8,56
 azalış 3.34
24 / 450
 azalış 24 Koalisyon 3. 41. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon) 		Hiçbir ilde 1. olamadı

Yerel seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye Harita
Oy % ±
1973
Necmettin Erbakan 		620.140
%6,20
 -
32 / 1.640
1977 854.436
%6,91
 artış0.71
48 / 1.730

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Din ve Siyaset İlişkisi Bağlamında Milli Görüş Hareketi 19 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", cdn.hitit.edu.tr/
  2. ^ "33 yıl sonra yine Konya'da..." gazetevatan.com/. 16 Ağustos 2013. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020. 
  3. ^ "Türk Vatandaşlığını Kaybettirme Listesi - Mısıroğlu Kadir" (PDF). 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Millî_Selamet_Partisi&oldid=33942071" sayfasından alınmıştır