Merak
| Makale serilerinden |
| Duygular |
|---|
  |
Merak, insanlarda ve hayvanlarda gözlenen araştırma ve öğrenmeye yönelik bir davranış biçimidir. Ayrıca merak bu davranışa yol açan duygunun adıdır. Merak insanlık tarihinde bilim ve teknolojinin gelişmesine yol açan en önemli niteliktir.
Merak insanlarda bebeklik yaşından yaşlılığa kadar her yaşta gözlenen bir davranıştır. Ayrıca memeli hayvanlar, balıklar, sürüngenler ve böcekler dahil bütün hayvanlarda kolayca gözlemlenebilir.
Nedenler[değiştir | kaynağı değiştir]
maymunlar, kediler, ve kemiriciler de dahil olmak üzere birçok tür merak gösterir.[1] Bu, bebeklikten[2] yetişkinliğe[3] kadar her yaşta insanlarda yaygındır. Araştırmalar, merakın insanlar arasında sabit bir özellik olmadığını, aksine beslenip geliştirilebileceğini göstermiştir.[4]
Merakın erken dönem tanımları buna bilgiye yönelik motive edilmiş bir arzu adını verir.[5] Bu motive edici arzunun, bilgiye, habere ve anlayışa duyulan bir tutkudan veya iştahtan kaynaklandığı söyleniyor.
Merak hakkındaki geleneksel fikirler, tüm hayvanlarda bulunan doğuştan gelen keşif davranışı olan algısal merak ile özellikle insanlara atfedilen bilgi arzusu olan epistemik merak arasındaki farkı dikkate alacak şekilde genişledi.[6]
Merak madenciliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Öğrencilerin ilgi alanlarının keşfedilerek bu alanlar doğrultusunda geleceğin mesleklerine giden yolun çizilmesidir. Örnek vermek gerekirse, arabalara merakı olan bir öğrencinin sürücüsüz arabalar alanına, buzdolaplarına ilgisi olan birinin, nesnelerin internetine yönlendirilmesi gibi. İlk defa Buğra Ayan tarafından TED Konferansları'nda[7] ortaya atılan kavramın eğitim sisteminde kullanılması için çeşitli okullarda çalışmalar sürmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;pmid13252149isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Ofer G, Durban J (1999). "Curiosity: reflections on its nature and functions". American Journal of Psychotherapy. 53 (1). ss. 35-51. doi:10.1176/appi.psychotherapy.1999.53.1.35. PMID 10207585.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;pmid13190171isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Jirout, Jamie (7 Nisan 2022). "Development and Testing of the Curiosity in Classrooms Framework and Coding Protocol". Front. Psychol. Cilt 13. doi:10.3389/fpsyg.2022.875161. PMC 9022842 $2. PMID 35465531.
- ^ Loewenstein G (1994). "The psychology of curiosity: a review and reinterpretation". Psychological Bulletin. 116 (1). ss. 75-98. CiteSeerX 10.1.1.320.1976 $2. doi:10.1037/0033-2909.116.1.75.
- ^ Kidd C, Hayden BY (Kasım 2015). "The Psychology and Neuroscience of Curiosity". Neuron. 88 (3). ss. 449-460. doi:10.1016/j.neuron.2015.09.010. PMC 4635443 $2. PMID 26539887.
- ^ "TEDx Talks: MERAK Buğra Ayan". TED: EskisarayED. TED Conferences, LLC. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2018.