Memet Baydur
Memet Baydur, (9 Ağustos 1951, Ankara - 24 Kasım 2001, İstanbul) Türk oyun yazarı.
1982-2001 arasında çoğu Devlet Tiyatroları'nda sahnelenen toplam yirmi altı eseri vardır. Eserlerinde Türkiye'nin farklı dönemlerinin eleştirişini yapmıştır. Gelenekten beslenen ve kendine özgü bir dille batı tiyatrosu ile doğu tiyatrosunu sentezleyen eserler vermiştir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1951'de Ankara'da doğdu. Annesi TCDD personeli Emine Hanım, babası gazeteci Suat Nazif Baydur’dur.[1] İlk ve orta öğrenimini Ankara’da tamamladı. 1974'te İngiltere'ye giderek sosyoloji eğitimine başladı. 1978'de son sınfta iken eğitimini yarıda bırakarak Türkiye'ye döndü.[2]
İlk yazısı 1979'da Yeni İnsan dergisinde yayımlandı. Daha sonra Milliyet Sanat, Gösteri, Yapı Kredi Yayınları'nın Kitap-lık ve Sanat Dünyamız dergilerinde yazı ve öyküleri çıkmaya başladı. Dışişlerinde görev yapan Sina Akşin ile 1980 yılında Paris’te evlendi. Aynı yıl eşi ile Ankara’ya döndüler. Baydur, Ankara’da bulunduğu iki yıl içinde ilk oyunlarını yazdı. İlk oyunu olan. Limon, 1984 sezonunda Müşfik Kenter yönetiminde İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda sahnelendi. Bu oyunla “Sanat Kurumu En Başarılı Oyun Yazarı” ödülünü aldı.
Baydur, eşinin görev yerleri nedeniyle değişik ülkelerde bulundu. 1982 -1986 yıllarında yılında Kenya'da yaşadılar. Nairobi'de Kenya Institute of Mass Communication, Kenya Kitle İletişim Enstitüsü'nde sinema tarihi, sinematografi ve tiyatro üzerine dersler verdi. Bu dönemde Yalnızlığın Oyuncakları ve Kadın İstasyonu oyunlarını yazdı.[2] Kaadın İstasyonu, 1991'de Fransızcaya çevrildi ve Richard Martin yönetiminde Toursky Tiyatrosunda sahnelendi. Eser, 1988 yılında "İnönü Vakfı Tiyatro Ödülleri” yarışmasında ikinciliği paylaştı.
Baydur, 1988-1992 arasında İspanya'da yaşadı. Madrid Uluslararası Akdeniz Tiyatro Enstitüsü'nün kurucu üyeleri arasında yer aldı. En çok oynanan oyunlarından Kuşluk Zamanı , Yangın Yerinde Orkideler, Maskeli Süvari , Kamyon (1990), Düdüklüde Kıymalı Bamya, Viladimir Komarov, Menekşe Korsanları, Aşk , Sevgi Ayakları ve Yeşil Papağan Limited’i bu dönemde kaleme aldı.1989 yılında Yangın Yerinde Orkideler oyunu ile Sanat Kurumu ve Avni Dilligil Ödülleri'nde En Başarılı Yazar Ödülü'nü, Viladimir Komarov oyunu ile “1993 Avni Dilligil Ödülü”nü aldı.
1992'den itibaren Bonn Tiyatro Bienali'nin Türkiye danışmanlığı görevinde bulundu. Eşinin görev yeri nedeniyle son olarak 1994-1998 yılları arasında Washingtın D.C'de bulundu. Kutu Kutu), Elma Hırsızları, Güne Bakan Cam Kırıkları / Yalancının Resmi oyunlarını bu dönemde meydan getirdir.
Ömrünün son yıllarını Ankara’da geçirdi. Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı'nda sinema dersleri verdi, Cumhuriyet gazetesinde yazılar yazdı. 2000'de Güne Bakan Cam Kırıkları oyunuyla “4. Afife Tiyatro Ödülleri Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü”nü aldı. Son oyunu olan Lozan’ı 2001 yılında tamamladı.
ABD'de tedavi gördüğü kansere bağlı olarak İstanbul'da öldü. 28 Kasım 2001'de Teşvikiye Camii'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Ortaköy Mezarlığı'na defnedildi.[3]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1984, Sanat Kurumu, En Başarılı Oyun Yazarı, Limon
- 1988, İnönü Vakfı Tiyatro Ödülü - İkincilik
- 2000, 4. Afife Tiyatro Ödülleri, Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü, Güne Bakan Cam Kırıkları, İlk Kez O Yıl Sahnelenmiş Olan En Başarılı Yerli Oyunun Yazarı
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sessiz Güvercinler Ülkesinde Cumhuriyet Yazıları, 2006, İletişim Yay., ISBN 978-975-05-0416-7
- Mektuplaşmalar, 2005, İletişim Yay., ISBN 978-975-05-0332-0
- Sinema Yazıları Bütün Eserleri 2, 2004, İletişim Yay., ISBN 978-975-05-0236-1
- Lozan Gün Gece / Oyun Ölüm / Kuşluk Zamanı, 2003, İletişim Yay., ISBN 978-975-05-0154-8
- Toplu Oyunları 5 Maskeli Süvari / Menekşe Korsanları, 2000, Mitos - Boyut Yayınları
- Toplu Oyunları 4 Elma Hırsızları, Yalancının Resmi, Genel Anlamda Öpüşme, Çin Kelebeği, 1997, Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 978-975-8106-20-2
- Toplu Oyunları-3 Yeşil Papağan Limited / Sevgi Ayakları / Kamyon, 1994, Mitos - Boyut Yayınları
- Tensing, 1994, Mitos - Boyut Yayınları
- Kutu Kutu, 1995, Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 979-975-8023-10-2
- Uccello'nun Kuşları, 2002, İletişim Yay., ISBN 978-975-05-0016-9
- Yangın Yerinde Orkideler, 1991, Remzi Kitabevi Yay., ISBN 975-14-0233-6
- Cumhuriyet Kızı, 1990, Remzi Kitabevi Yay., ISBN 975-14-0201-8
- Toplu Oyunları 1 Doğum / Limon / Yalnızlığın Oyuncakları / Kadın İstasyonu, 1993, Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 975-508-057-0
- Toplu Oyunları-2 Düdüklüde Kıymalı Bamya / Aşk / Vladimir Komarov, 1993, Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 975-7468-40-1
- Gözün Kahverengi Suyu Hikayeler 1974-1994, 1995, Yapı Kredi Yayınları, ISBN 975-363-428-5
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zeynep Oral'ın bir yazısı 1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Zekeriya Şimşek Yazdı- Bir Tiyatro Adamının Öykü Bahçesi: Memet Baydur". İshak Edebiyat. 2024-09-26. Erişim tarihi: 2025-02-26.
- ^ a b "Memet Baydur". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim tarihi: 2025-02-26.
- ^ "Memet Baydur toprağa veriliyor". Hürriyet. 28 Kasım 2001. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
