Melek Hifni Nasif
| Melek Hifni Nasif | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | ملك حفني ناصف |
| Doğum | 25 Aralık 1886 Kahire, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 17 Ekim 1918 (31 yaşında) Kahire, Mısır |
| Mahlas | Bâhisetu'l-Bâdiye |
| Meslek | Yazar, şair, öğretmen |
| Milliyet | Mısır |
| Vatandaşlık |
|
| Eğitim | Seniyye Öğretmen Okulu |
| Tür | Feminist |
Melek Hifni Nasif ya da Bâhisetu'l-Bâdiye[1] (Arapça: ملك حفني ناصف; 25 Aralık 1886 - 17 Ekim 1918), 20. yüzyılın başlarında Mısırlı kadınların ilerlemesine ilişkin entelektüel ve politik söyleme büyük katkıda bulunan Mısırlı feminist yazardır.
Kişisel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, 1886'da Kahire'de orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi Saniyyah Abdülkerim Celal, babası Muhammed Abduh'un partisine mensup hukukçu Hıfni Nasif Bey'dir. Melek, bir defalık Al-Afgan'ın öğrencisi, Mısır okullarında kullanılan birkaç ders kitabının yazarı ve 1924 Kahire metnini imzalayan beş kişiden biridir.[2] Melek'in babası onu öğrenmeye ve eğitim almaya teşvik etti. Büyürken sık sık Arapça şiir okudu ve boş zamanlarında yazmaya başladı.[3]:65 Babası onu resmi olarak eğitim alması için teşvik ederken, aynı zamanda onu yerel Mısır kültürüyle güçlü bir bağ kurarak büyüttü ve ona erken yaşlardan itibaren Arapça dilini ve Arap kültürünü öğretti.[4]:184
Melek, ilköğrenimine evde başlamış, sonra Fransız okulunda, daha sonra ise 1895 yılında kız bölümü açılan Abbas İlkokulunda okumuştur. 1900 yılında 'Abbas İlkokulu'nun Kız Bölümü'nden ilk mezunlar arasında yer aldı[1] ve eğitimine Seniyye Öğretmen Okulu'nda devam etti ve 1903 yılında sınıf birincisi olarak mezun oldu.[5]:73 Melek, iki yıl öğretmenlik yapmak üzere mezun olduğu 'Abbas Okulu'na tekrar döndü. 1907'de Abdüssettâr el-Bâsil Paşa ile evlenince öğretmenlikten istifa etmek zorunda kaldı. O zamanlar Mısır yasaları kadınların evliyken öğretmenlik yapmasını yasaklıyordu.[6] Bu noktada Melek, el-Basil ile birlikte çöldeki el-Fayyum kentine taşındı ve Türkçe karşılığı “çöl araştırmacısı” olan Bâhisetu'l-Bâdiye takma adıyla yazmaya başladı.[3]:65 Kocasının zaten bir karısı ve bir çocuğu olduğunu orada öğrendi. Basil'den gördüğü muamele ve diğer kadınlarla ilgili gözlemleri, onu Mısır'daki kadınların durumu hakkında düşünceli ve doğrudan yazmaya yöneltti.[3]:65 Mey Ziyade gibi diğer feminist yazarlarla ve arkadaşlarıyla önemli ölçüde yazıştı ve Kasım Emin gibi dönemin önde gelen erkek yazarlarına eleştirel yanıtlar verdi.[3]:66 Melek, 1918 yılındaki İspanyol gribi salgınında ölene kadar 11 yıl boyunca El-Basil'in yanında kalmıştır.[3]:67 Kahire'de, İmam Şafii bölgesindeki aile mezarlığına gömülmüştür.
Feminist yazıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, Mısır'da kadının toplumdaki statüsüne ilişkin artan entelektüel ve politik söylem döneminde yaşadı. Bu dönem, Hüda Şaravi, Kasım Emin, Nabawiyya Musa ve daha pek çok etkili oyuncuyu içeriyordu. Aynı dönemde, milliyetçi ve gelenekçi düşünürler, Ortadoğu'nun geleceği hakkında farklı fikirlerle ileri geri gittiler. Bu iki fikir de özünde birbiriyle bağlantılıydı. Melek Hifni Nasif de bu diyaloglara girdi ve Mısır'ın geleceği için "reform girişimini" sundu.[7]
Melek, ilk olarak Ümmet partisinin en büyük gazetesi olan Al Jarida'da yazılar yayınlamaya başladı.[8] Ayrıca üniversitelerde ve Ümmet partisi genel merkezinde sık sık konuşmalar yaptı.[5]:73 1909'da, birçok konuşmasının ve denemesinin bir derlemesi olan "En-Nisâiyyât" adlı eserini yayınladı.[6] Bu yöntemlerle kadınların ilerlemesi için kendi sesini yükseltmiştir.
O dönemin baskın feminist fikirleri, kadınların ilerlemesini batılılaşma ve daha Avrupalı bir topluma doğru hareketle ilişkilendirdi.[4]:784 Hüda Şaravi gibi kadınlar, kadınlar için daha Avrupalı, daha özgür bir dünyaya doğru ilerleme olarak başörtüsü açma gibi eylemleri desteklediler.[4]:174 Melek, çağdaşlarıyla bir düzeyde hemfikirdi, ancak çoğunlukla kendi fikirlerini geliştiriyordu. Alternatif bir feminist sesi vardı; Batılılaşmayı İslam ve gelenekçilikle birleştirdi ve yalnızca ikisinin bir kombinasyonunun kadınları doğru yöne taşıyacağını iddia etti.[4]:174Bu görüşlerini, örtünme, evlilik ve eğitim gibi bir dizi farklı konu hakkında yazdığı yazılarla destekledi.
Peçeleri açmak
[değiştir | kaynağı değiştir]1900'lerin başlarında, birçok seçkin kadın peçelerini feminizmin bir sembolü olarak açmaya başladı. Kasım Emin gibi yazarlar, kadınların güçlerini ve özgürlüklerini göstermeleri için örtünmeyi bir strateji olarak savundular.[4]:184 Melek ise başörtüsüne karşıydı ve bu şekilde kullanılması gerektiğine inanmıyordu. Başını açan zengin kadınların birçoğunun, özgürlük arzusu ya da peçe tarafından baskı altında hissettikleri için değil, Avrupa modasına olan saplantıları nedeniyle açıldıklarına inanıyordu.[4]:180 Ayrıca peçenin uzun süredir kültürün bir parçası olduğunu ve yasaklanmasının birçok kadın için çok ani bir değişiklik olacağını savundu.[4]:180 Peçelerin çıkarılması argümanlarında gizlenen batı ve kolonyal anlatılara karşı temkinliydi.[9][10] Melek, kadınları, önce kadınlara peçe takmalarını emreden, sonra aniden 'özgürlükleri' için takmamalarını emreden erkeklere karşı dikkatli olmaya çağırdı.[5]:73 Peçe hakkındaki görüşleri, Kasım Emin ve Hüda Şaravi gibi Batı'da eserleri popüler olan Mısırlı feminist yazarlardan farklıydı.[11]
En-Nisâiyyât adlı kitabında, örtünmeye karşı özel argümanlarını ortaya koydu:[9][12] kadınların örtünmeye alışkın olduklarını ve bu nedenle çok çabuk başlarını açarlarsa kadınların nasıl davranacaklarını bilemeyeceklerini savundu. Başını açmasını savunan erkeklerin kadınların bu deneyimlerini anlamadıklarını ve yaşamadıklarını, bu nedenle fikirlerin gerçeğe dayanmadığını, örneğin kadınların peçelerini çıkarmaları halinde sokakta erkekler tarafından taciz edileceğini dikkate almadıkları konusunu vurguladı. Mısır toplumuna ilişkin analizinden, erkeklerin ve kadınların, kadınların başörtüsü açmasına hazır olmadığını, çünkü kadınların saf ve erkeklerin ahlak ve nezaketten yoksun olduğunu savundu. Bunun yerine toplumun adım adım çalışmasını, kademeli olarak kadınları eğitmesini ve erkeklerin ahlakını iyileştirmesini savundu. Kadınlar ancak toplum reforme edildikten sonra örtünüp örtülmeyeceğine karar verebilirdi.[9][11][12]
Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, Mısır'daki kadınların evlilik hakları hakkında da kapsamlı yazılar yazdı. Bu konu, önemli kişisel deneyime sahip olduğu feminist konulardan biriydi. Kocasının iki karısı olması, çok eşliliğe şiddetle karşı çıkmasına neden oldu. "Ya Eş Eşler" başlıklı bir makalede, çok eşliliği "kadınların can düşmanı" olarak nitelendirdi.[4]:182 Evlilik konusunda önemli değişiklikler yapılması gerektiğini hissetti; çok eşlilik sona ermeli, kadın ve erkek boşanabilmeli ve kadınların evlenme yaşı en az on altıya çıkmalıydı. Tüm bu reformların tek bir merkezi fikirden kaynaklandığını savundu: aşk, tüm evliliklerin temeli olmalıdır.[13]:278 Melek, kökleri ekonomik nedenlere dayanan bir evlilik fikrini, yani bir erkeğin bir kadınla sırf parası için evlenmesi fikrini hor görüyordu. Ayrıca, erken yaşta evlenen kadınların genellikle histeri geliştirdiğini söyleyerek erken evliliğe karşı argümanlarını destekledi.[13]:281
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, eğitim reformunu kadınların karşılaştığı sorunların çoğuna en umut verici çözümlerden biri olarak gördü. Yazılarında, okula gitme ve okulu bitirme fırsatı bulamayan her kız çocuğuna haksızlık edildiğini ifade etti.[14]:145 Bu duyguyu zamanın diğer feministleriyle paylaştı. Yine de herhangi bir eğitimin yeterli olacağına inanmıyordu. Mısır'da misyoner okullarının uygulanmasına karşı çıktı ve "kızların en cahilinin misyoner okullarından mezun olanlar olduğunu" savundu.[5]:84 Melek, kızlara Mısır kültürü tarihi de dahil olmak üzere daha kapsamlı bir müfredat öğreten okullar oluşturmak için Mısır'ın halk eğitim sistemi üzerinde daha fazla kontrol sahibi olması çağrısında bulundu.[5]:84
Melek, argümanını genişlettiğinde ve örgün eğitimin tek başına kadınların sorunlarını çözemeyeceğini iddia ettiğinde diğerlerinden daha da uzaklaştı. Kadın adaletsizliğinin çoğunun evde olduğuna, bir kadının geleceğinden terbiye'nin veya çocuk yetiştirme sürecinin sorumlu olduğuna inanıyordu.[14]:145 Çocuklarına bakma konusunda Avrupalı anneler ile Mısırlı anneler arasındaki farkı vurguladı; Mısırlı anneler, kızlarının fiziksel sağlığı ve zihinsel gelişimleri ile neredeyse hiç ilgilenmiyorlardı.[14]:146 Annelerin kız çocuklarına başkalarına empati duymayı, kendilerine ve kendi çocuklarına bakmayı öğretmeleri gerektiğini savundu. Melek, kızlara dini daha iyi öğretmek, kadın hemşireler için okulları genişletmek, kadınların sağlık hizmetlerine erişimini artırmak ve hijyen uygulamalarını öğretmek için reformlar önerdi.[14]:146 Çocuk yetiştirme pratiği, Melek'ın biraz Batılılaşmanın Mısır toplumuna fayda sağlayacağını düşündüğü alanlardan biriydi, ancak aynı zamanda çocuklara İslam'ı öğretmenin önemine de güçlü bir şekilde inanıyordu. Genel olarak, kadınların eğitiminin çoğu yönünün önemli reformlara ihtiyaç duyduğuna inanıyordu.
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, örgütler kurarak ve siyasi eylem arayarak görüşleri doğrultusunda harekete geçmişti. Siyasi faaliyetlerinin bir yönü, diğer ülkelerden kadınlarla bağlantı kurmaktı. Mısırlı kadınları diğer Arap ve Avrupalı kadınlarla buluşturan Kadın Eğitim Birliği'ni kurdu.[3] :67 Melek daha sonra Kızıl Haç'a dayalı bir acil sağlık hizmeti ve kendi evinde kadınlar için bir hemşirelik okulu kurdu.[4]:184
Melek'ın en önemli siyasi eylemlerinden biri, 1911'de Mısır Yasama Meclisine kadınların iyileştirilmesi için on maddelik bir program sunması oldu.[3]:67 Eğitimin nasıl geliştirilmesi gerektiğine dair beş unsur ortaya koydu: dini yönelimli olmalı; ilkokula kadar zorunlu olmalı; hijyen, çocuk yetiştirme, ilk yardım ve ekonomi konularını içermeli; hemşirelik ve öğretmenlik mesleklerinde kadınlara yönelik eğitimi içermeli; ve yüksek öğrenim tüm kadınlara açık olmalıdır.[3]:67 Bütün bu hususlarda mevzuatın geliştirilmesi gerekiyordu. Diğer unsurlar, evlilik yaşı ve örtünme gibi diğer kadın haklarına odaklandı.[3]:67 Bu program meclis tarafından görmezden gelinmesine rağmen, bir kadının siyasi bir forumda feminizmin sorumluluğunu üstlenmesinin önemli bir örneğiydi.
Ölümü ve Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Melek, 17 Ekim 1918'de 31 yaşında İspanyol gribinden öldü. Cenazesine bir dizi feminist ve hükûmet lideri katıldı.[4]:183 Şaravi, ölümünün yedinci yıldönümünde, baskın feminist düşünürler Nabawiyya Musa ve Mey Ziyade'nin de dahil olduğu başka bir anma töreni düzenledi.[4]:184 Güçlü bir miras bırakıp tüm çağdaşları tarafından hatırlanırken, benzersiz feminist bakış açısı onunla birlikte öldü.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Çiçek, Hacı (2021). "Bâhisetu'l-Bâdiye ve Kadın Hakları Bağlamında "En-Nisâiyyât" Adlı Eseri". İslami İlimler Araştırmaları Dergisi 10. Sayı (Aralık/December 2021). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
- ^ Brockett, Adrian Alan, Studies in two transmissions of the Qur'an 14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c d e f g h i Kader, Soha (1987). Egyptian women in a changing society, 1899–1987. Boulder: Lynne Rienner Publishers. ISBN 9780931477478.
- ^ a b c d e f g h i j k Ahmed, Leila (1992). Women and gender in Islam: historical roots of a modern debate. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 9780300055832.
- ^ a b c d e Yousef, Reina (Kış 2011). "Malak Hifni Nasif: negotiations of a feminist agenda between the European and the Colonial". Journal of Middle East Women's Studies. 7 (1): 70-89. doi:10.2979/jmiddeastwomstud.2011.7.1.70.
- ^ a b Badran, Margot (1995). Feminists, Islam, and nation: gender and the making of modern Egypt. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. s. 54. ISBN 9780691026053.
- ^ Toward, Around, and Away from Tahrir: Tracking Emerging Expressions of Egyptian Identity. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. 2014. s. 78. ISBN 978-1443859165. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
- ^ Margot Badran (1988). "The Feminist Vision in the Writings of Three Turn-of-the-Century Egyptian Women". Bulletin (British Society for Middle Eastern Studies). 15 (1-2): 13-14. doi:10.1080/13530198808705469.
- ^ a b c "THE FIRST FEMINISTS", Women and Gender in Islam, Yale University Press, 16 Mart 2021, ss. 169-188, erişim tarihi: 22 Aralık 2022
- ^ Baron, Beth (1989). "Unveiling in early twentieth century Egypt: practical and symbolic considerations". Middle Eastern Studies. 25 (3): 370-386. doi:10.1080/00263208908700787. ISSN 0026-3206.
- ^ a b Yousef, Hoda (2011). "Malak Hifni Nasif: Negotiations of a Feminist Agenda between the European and the Colonial". Journal of Middle East Women's Studies. 7 (1): 70-89. doi:10.2979/jmiddeastwomstud.2011.7.1.70. ISSN 1552-5864. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
- ^ a b ناصف, ملك حفني (1909). النسائيات. Hindawi.
- ^ a b Women in Middle Eastern history shifting boundaries in sex and gender. New Haven, Connecticut: Yale University Press. 1991. ISBN 9780300056976.
- ^ a b c d Shakry, Omnia (1998). "Schooled mothers and structured play: child rearing in turn-of-the-century Egypt 126–170". Abu-Lughod, Lila (Ed.). Remaking women: feminism and modernity in the Middle East. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 9780691057927.
