Medusa'nın Salı

Medusa'nın Salı
(Le Radeau de la Méduse)
Sanatçı	Théodore Géricault
Yıl	1818-1819
Tür	Tuval üzerine yağlı boya
Boyutlar	491 cm × 716 cm (193 in × 282 in)
Konum	Louvre Müzesi, Paris

Medusa'nın Salı^[1] (Fransızca Le Radeau de la Méduse), Fransız ressam Théodore Géricault tarafından 1818-1819 yıllarında çizilen ve Fransız romantizminin ikonlarından biri sayılan yağlı boya tablodur. Boyu 491 cm, genişliği 716 cm olan tabloyu, Géricault yirmi yedi yaşındayken tamamladı.^[2] Tabloda, 1816 yılında Moritanya açıklarındaki Arguin Kayalıkları'na çarpan Fransız fırkateyni Méduse'ün çaresiz yolcuları, bir salın üzerinde betimlenmektedir.

Resim, bir kazazedenin hatırlayıp anlattığı bir anı gösteriyor: Kurtulmalarından önce, ufukta bir gemi görmüşler (resmin sağ üst tarafında) ve ona işaret göndermeye çalışmışlardı. Ancak gemi gözden kaybolmuştu ve kazazedenin sözleriyle saldakiler "çılgınca bir mutluluktan derin bir ümitsizlik ve kedere düşmüşlerdi".^[3] Argus isimli bu gemi iki saat sonra geri dönmüş ve hayatta kalanları kurtarmıştı.

Arka plan

Tabloya konu olan olay, Senegal'i İngilizlerden devralıp bir Fransız kolonisi yapmak amacıyla 17 Haziran 1816 günü Fransa'nın Rochefort limanından kalkan Medusa (Méduse) gemisinin, Temmuz'un ilk günlerinde Batı Afrika'daki hedef kıyılara yaklaştığı sırada karaya oturmasından sonra yaşanmıştır.^[4]

Yolcuların tamamını taşıyacak sayıda cankurtaran filikası bulunmadığından geminin aksamı kullanılarak 7x20 m boyutlarında bir sal yapılmış ve filikalara binemeyen 147 yolcu, filikalara bağlanan bu sala binmişti.^[4] Gemide bulunan ilk vali ve üst düzey görevliler, filikalardaydı. Salı, filikaların yedeğinde karaya doğru çekerek ilerlemenin güç olacağından ve saldaki yolcuların panikleyerek filikalara saldırmasından korkan filika yolcuları, ipleri kesip saldakileri erzaksız ve susuz kaderleri ile baş başa bırakınca saldakiler aç ve susuz denizin ortasında hayat mücadelesi vermişlerdir. Salda birbirini suya atarak öldürme ve intihar vakaları yaşandı; dördüncü gün 67 kişi sağ kalmıştı.

17 Temmuz günü kazazedeler ufukta sadece yelkenlerini gördükleri bir geminin dikkatini çekmek için kalan güçlerinin sonuna dek uğraştılar, ama gemi gözden kayboldu. Fakat Argus isimli bu gemi iki saat kadar sonra tekrar görünüp salda 13 gün canlı kalan 15 kişiyi kurtardı. Kurtulanlardan iki kişi anılarını kitaplaştırmışlardır.^[4]

Tablo

Stil

Oldukça büyük boyutlardaki (491 × 717 cm) bu tablo 1819'da Paris Salonu'nda ilk sergilendiğinde tartışmalı yorumlara sebep oldu. Tabloyu tutkuyla övenler kadar kınayanlar da mevcuttu. politik bir mesajı - geminin batmasına sebep olan kaptan deneyimsizdi ancak politik açıdan kuvvetli bir Bonapart karşıtıydı - da bulunan resim, romantik resmin canlanmasını ve neoklasizm stilinden kopuşun başlamasını sağlamasıyla da sanatsal açıdan başarılıydı. Tarihi resim türünün epik ölçülerinde yapılan resim aynı zamanda Fransa'da güncel bir haberi konu alan ilk tabloydu.^[5] Uzakta olduğu varsayılan kurtarma gemisine bayrak sallayan merkezi figürün kas yapısındaki kusursuzluk neoklasizm ekolünü hatırlatır, ancak tablonun genelinde romantizm hakimdir. Işığın ve gölgenin doğallığı, bitkin vücutların gerçekçiliği ve kompozisyonun duygusal karakteri tabloyu neoklasizmin sadeliğinden uzaklaştırır. Medusa'nın Salı'nı önceki tablolardan ayıran bir başka özellik de güncel bir olayın, dini ve klasik temalar kullanılmadan, kahramanlıktan uzak ve sıradan insanlarla anlatılmasıdır.

Çizilişi

Büyük ilgiyle karşılanan gemi kazasından ve enkazdan etkilenen 25 yaşındaki ressam Théodore Géricault, bu olayı anlatan bir tablo çizmeye karar verdi ve 1818'de, kaza hakkında yayınlanmış haberleri yazanlarla iletişime geçti. Géricault, resmi yeterince gerçekçi çizebilmek için Beaujon Hastanesi'nin morgundaki cesetlerin eskizlerini çizdi. Hatta cesetlerdeki bozulmayı inceleyebilmek için, kesilmiş kol ve bacakları stüdyosuna götürdü.

Géricault tabloyu çizerken arkadaşlarını model olarak kullandı. Örneğin, ön planda yüzükoyun ve kolları açık duran figür için ressam Eugène Delacroix modellik yaptı. Ayrıca Géricault'un oldukça uzun konuşmalar yaptığı iki kazazede olan Henri Savigny ve Alexandre Corréard, salın direğinin dibindeki gölgeli bölümde resmedildi.^[6]

Sergilenme

Tabloya sahip olmak için çok çaba harcayan Louvre Müzesi'nin küratörü Forbin Kontu Louis Nicolas Philippe Auguste sayesinde, ressamın 1824'teki ölümünün ardından tablo mirasçılarından satın alınarak müzeye getirildi. Ayrıca tablonun bronz bir rölyefi de Géricault'un Paris'teki Père Lachaise Mezarlığı'nda bulunan mezarının üzerine yerleştirildi.

Tablonun kullanıldığı diğer eserler

Edebiyat

Julian Barnes'ın 10½ Bölümde Dünya Tarihi isimli kitabında^[7] tablo, açıldığında üç boyutlu bir maket olacak şekilde yer aldı. Tablo kitaptaki öykülerden birinin başlangıç noktasıdır.
Peter Weiss'ın Direnmenin Estetiği isimli romanında Medusa hakkında detaylı tarihsel bilgiler verildikten sonra Géricault'un tablosu tarif edilir.
Arabella Edge'in 2006 basımı The Raft (Sal) isimli eserinde Géricault'un tabloyu yapmaya nasıl karar verdiğine dair kurmaca bir öykü yer alır.
Kuzuların Sessizliği romanında Hannibal Lecter, Senatör Martin'i beklerken, onunla yapacağı konuşmaya odaklanmak için Géricault'un Medusa'nın Salı için yaptığı anatomik eskizleri düşünür.
Arthur C. Clarke'ın "2061: Bir Uzay Efsanesi" adlı bilimkurgu romanının 1. Kısım 7. Bölümünde Floyd'a arkadaşları "Medusa'nın Salı" tablosunun çerçeveli bir kopyasını hediye ederler.
Victor Hugo Sefiller isimli romanının ikinci cildinde Thenardier'in hapishaneden kaçış sürecindeki duygularını bu tabloya atıf yaparak ifade etmiştir.

Müzik

Rock grubu Great White'ın Sail Away albümünün kapağında bu tablo kullanıldı.
İrlandalı folk-rock grubu The Pogues'un Rum, Sodomy, and the Lash albümünün kapağında bu tablo, saldaki kişilerin kafaları yerine grup üyelerinin kafaları yerleştirilerek kullanıldı. Grup ayrıca Hell's Ditch albümündeki The Wake of the Medusa şarkısında tablodaki kazayı anlattı.

Diğer

Tablonun Kara Walker tarafından hazırlanan bir adaptasyonu The New Yorker dergisinin kapağında yer aldı. Bu kompozisyonda New Orleans sakini Afrikalı-Amerikalılar Katrina Kasırgası'ndan iki yıl sonra hâlâ bir sal üzerinde yardım için işaret göndermeye çalışıyordu.^[8] Walker Adrift (Akıntıya Kapılmış) isimli bu çalışmasında tabloyu yeniden tasarlayarak, aynı zamanda Medusa felaketine sebep olan kayırmacılık ve yetersiz yönetim sorunlarını da kasırganın sonuçlarıyla ilişkilendiriyordu.

Notlar

^ Little, Stephen. ...izmler: Sanatı Anlamak. Yapı Yayın, Sayfa /3.
^ Berger, Klaus. "Géricault and His Work". Lawrence: University of Kansas Press, 1955. sayfa 78
^ Riding, Christine (2003). "The Raft of the Medusa in Britain". Patrick Noon ve Stephen Bann (Ed.). Crossing the Channel: British and French Painting in the Age of Romanticism. Londra: Tate Publishing. ss. sayfa 77. ISBN 1-85437-513-X.
^ ^a ^b ^c Erdemol, Haluk (Haziran 2017). "Méduse'ün Salı". Bütün Dünya. ss. 94-96. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
^ John Singleton Copley'nin güncel bir olaydan hemen iki sene sonra, 1783'te çizdiği Binbaşı Pierson'ın Ölümü tablosu gibi pek çok İngiliz tablosu, bu türün yolunu açmıştı. Ayrıca Jacques-Louis David'in bitmemiş resmi Tenis Kortundaki Yemin gibi duygusal ve politik propaganda resimleri ile Antoine-Jean Gros'un Bonapart Yafa'da Veba Kurbanlarını Ziyaret Ederken'i gibi Napolyon temalı resimler de bu türün öncülleriydi.
^ Hagen & Hagen, sayfa 376
^ Barnes, Julian (1990). A History of the World in 10 1/2 Chapters. Londra: Vintage Books. ss. sayfa 320. ISBN 0-679-73137-7 978-0-679-73137-5.
^ Walker'ın Adrift isimli çalışmasını içeren The New Yorker kapağı

Wikimedia Commons'ta Medusa'nın Salı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

The Raft of the Medusa, Louvre
Rose-Marie & Rainer Hagen, What Great Paintings Say, cilt 1, Taschen, sayfa.374-7
Jonathan Miles, The Wreck of the Medusa: The Most Famous Sea Disaster of the Nineteenth Century, Atlantic Monthly Press ISBN 978-0-87113-959-0

[Little-1] Little, Stephen. ...izmler: Sanatı Anlamak. Yapı Yayın, Sayfa /3.

[2] Berger, Klaus. "Géricault and His Work". Lawrence: University of Kansas Press, 1955. sayfa 78

[3] Riding, Christine (2003). "The Raft of the Medusa in Britain". Patrick Noon ve Stephen Bann (Ed.). Crossing the Channel: British and French Painting in the Age of Romanticism. Londra: Tate Publishing. ss. sayfa 77. ISBN 1-85437-513-X.

[erdemol-4] Erdemol, Haluk (Haziran 2017). "Méduse'ün Salı". Bütün Dünya. ss. 94-96. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.

[5] John Singleton Copley'nin güncel bir olaydan hemen iki sene sonra, 1783'te çizdiği Binbaşı Pierson'ın Ölümü tablosu gibi pek çok İngiliz tablosu, bu türün yolunu açmıştı. Ayrıca Jacques-Louis David'in bitmemiş resmi Tenis Kortundaki Yemin gibi duygusal ve politik propaganda resimleri ile Antoine-Jean Gros'un Bonapart Yafa'da Veba Kurbanlarını Ziyaret Ederken'i gibi Napolyon temalı resimler de bu türün öncülleriydi.

[6] Hagen & Hagen, sayfa 376

[7] Barnes, Julian (1990). A History of the World in 10 1/2 Chapters. Londra: Vintage Books. ss. sayfa 320. ISBN 0-679-73137-7 978-0-679-73137-5.

[8] Walker'ın Adrift isimli çalışmasını içeren The New Yorker kapağı

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]