Maurice Gamelin
| Maurice Gamelin | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Maurice Gustave Gamelin 20 Eylül 1872 Paris, Fransa[1] |
| Ölüm | 18 Nisan 1958 (85 yaşında) Paris, Fransa |
| Bağlılığı |  Fransa |
| Hizmet yılları | 1893–1940 |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı |
Maurice Gustave Gamelin (20 Eylül 1872 – 18 Nisan 1958) Fransız general. II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Savaşı (10 Mayıs - 22 Haziran 1940) sırasında Fransa Ordusu'nun başarısız komutanlığı (17 Mayıs 1940'a kadar) ve cumhuriyet değerlerini istikrarlı şekilde savunmasıyla hatırlanır.
II. Dünya Savaşı'nın başlangıcında Fransız Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olarak önemli entelektüel yeteneği olan bir insan olarak görülüyordu. Zekası ve "ince zihni" nedeniyle Almanya'da bile saygı gördü, ancak bazı Alman generalleri tarafından sert ve öngörülebilir olarak görüldü. Bu ve I. Dünya Savaşı'ndaki etkili görevine rağmen, Mayıs 1940'taki kritik günlerde Fransız ordularının yetersizliği feci şekilde kanıtlandı. Tarihçi ve gazeteci William L. Shirer, Gamelin'in I. Dünya Savaşı yöntemlerini II. Dünya Savaşı ile mücadele etmek için kullandığını, ancak daha az canlılıkla ve daha yavaş tepki gösterdiği görüşünü sundu.[2]
I. Dünya Savaşı sırasında Joseph Joffre komutasında görev yapıyordu. Genellikle 1914'te Fransa'nın karşı saldırısının ana hatlarını tasarlamakla sorumluydu, bu da Birinci Marne Muharebesi'nde zaferi getirdi. 1933'te Fransız Ordusu Komutanlığına atandı. Maginot Hat savunmalarının tamamlanması da dahil olmak üzere modernizasyon ve mekanizasyon programlarını denetledi.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Zéphyrin 1859'da Solferino Savaşı'nda görev yaptı. Fransa-Prusya Savaşı'nın bitiminde Alsace Lorraine'in Almanya'ya ilhakından dolayı intikam almak isteyen nesilde içinde yetişen bir asker olma potansiyeline sahipti.
Askeri kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]31 Ekim 1891'de Saint-Cyr'daki askeri akademiye girdi.[1] 1893'te sınıfında birinci olarak mezun oldu.
Tunus'ta kurulan 3. Alay'la Fransız tirailleurunda başladı. Sonra topoğrafik tugaya katıldı. 1897'de Paris'e geri döndüğünde prestijli École Supérieure de Guerre'ye girdi ve Fransız ordusunda yaklaşık gelecek vadeden seksen subay sınıfının ikincisi olarak bitirdi. École Supérieure de Guerre'nin ikinci komutanı olan ve daha sonra I. Dünya Savaşı'nın başlarında bir general olan Charles Lanrezac tarafından ileride daha fazla işlev kazanacak olan zeki, ekili ve çalışkan bir genç subay olarak kaydedildi. 1904 yılında Chasseurs Alpinler 15. Taburu'ndan bir müfrezeye komuta etmeden önce 15. Ordu kurmaylığına atandı. Komutanlarını manevrada özenle izledi.
1906'da eleştirmenlerin övgü alan yakın gelecekte önemli bir askeri düşünür olacağını öngören Savaş sanatı üzerine Felsefe Araştırması yayınladı. Daha sonra I. Dünya Savaşı sırasında Ferdinand Foch'un yardımıyla Fransız kuvvetlerini yöneten General Joseph Joffre'e ataşe oldu. Bu görev ona sağlam stratejik ve taktik savaş bilgisi sağladı.
1911'de Annecy'deki Chasseurs Alpinler 11. Taburunun komutası verildi. Bununla birlikte, Mart 1914'te Joffre'nin genel karargâhına (Grand Quartier Général adında 1914-18) katıldı. Savaşın başlarında, Marne Muharebesi'nde zaferle sonuçlanan planların hazırlanmasında yardımcı oldu. Yarbay rütbesine terfi etti. Alsace'de Linge'de ve daha sonra Somme'de savaştı. Nisan 1916'da Albay rütbesine terfi etti ve savaş alanındaki iyi sonuçlarla sekiz ay içinde tuğgeneral rütbesine terfi etti. 1917 yılı Nisan ayından savaşın sonuna kadar Fransız 11. Piyade Tümeni'ne komuta etti. Noyon bölgesinde, gereksiz yere asker kaybetmeden (Attaque à outrance) gelişmiş taktik becerileri göstermiştir.
1919-1924 yılları arasında, Brezilya'daki Fransız askeri misyonunun başında görev yaptı. Sonra Levant'taki (şimdi Suriye ve Lübnan) Fransız Ordusu'na komuta etti. 1929-1931 yılları arasında Nancy'de 30. Ordu Bölgesi komutanı olarak görev yaptı. 1932'de Fransız Ordusu Genelkurmay Başkanlığına atandı. Reichswehr seferberlik planının güçlerini en az üç kat arttıracağını, ancak silahlanma, milis veya Manstein Planı'nın zekadan yoksun olduğunu biliyordu.[3] Sınırlı finansman ve Alman yeniden silahlanma ve daha sonra Müttefikler'in işgalinin ardından yoğunlaşan Üçüncü Reich'le ilgili siyasi ataletle karşı karşıya olmasına rağmen, Ren bölgesinin silahsızlandırılmasından faydalanarak II. Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar Fransa ordusunu hazırladı.
Eylül 1939'daki savaş patlak verdiğinde, Avrupa'daki en iyi komutanlardan biri olarak kabul edildi ve Wehrmacht arasında saygı gördü.
II. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]1939'da savaş ilan edildiğinde, Château de Vincennes'de Fransa Genelkurmay Başkanı'ydı. Phoney Savaşı sırasında, sadece 8 km (5,0 mil) ilerleyen Saar Saldırısı'nda Alman sınırını geçen birkaç Fransız birliği dışında genel bir harekâtta bulunmadı. Almanya'nın tamamlanmamış Siegfried Hattı'na bile ulaşmadan durdular. Batı Cephesi'ndeki bir görevli Alman general Siegfried Westphal'e göre, eğer Eylül 1939'da Fransa saldırı olsaydı, Alman kuvvetleri bir veya iki haftadan fazla dayanamazdı. Gamelin birliklerini Maginot Hattının arkasına geri çekilmesini emretti ancak Fransa'nın müttefiki Polonya'ya, Fransa'nın Siegfried Hattı'nı kırdığını ve yardımın geleceğini bildirdi. Gamelin'in uzun vadeli stratejisi, Fransa'nın yeniden silahlanmasına ve İngilizlerin ve Fransız ordularının güçlerini kurmalarını beklemekti. Bu da 1941 yılına kadar hazırlanmak anlamına geliyordu. Almanlara misilleme olarak Ruhr'daki endüstriyel alanların bombalanmasını yasakladı. Fransız seferberliği, savaşın ilk haftalarında hayati Fransız endüstrilerini bozan pek çok önemli işçiyi çağırıyordu.
Fransa'nın savunması için vizyonu, Maginot Hattı ile takviye edilmiş olan, Fransız-Alman sınırındaki statik savunmaya dayanıyordu. Bununla birlikte hat, Belçika sınırına uzanmadı. 20. yüzyılın en soğuk dönemlerinden biri olan 1939-40 kış döneminde hattın Belçika sınırında uzatılması çalışmaları yavaş ve orijinal savunma kalitesiyle aynı değildi. Fransız Yüksek Komutanlığı'nın diğer birçok üyesiyle birlikte Ardenler'i geçilmez olarak görerek bölgeyi sadece on yedek tümen ve birkaç istihkâm ile savunmayı hedefledi. Fransız Ordusu'nun çoğu, Belçika sınırında daha kuzeybatıya gönderildi. Alman Panzer komutanı General Hasso von Manteuffel'e göre, Fransa'nın Almanya'dan daha fazla ve daha iyi tankları vardı, ancak onlar bu tankları birliklere dağıtmayı seçti.
Gamelin'in kendi görüşleri, Maginot Hattı'na dayanan tamamen savunma stratejisinden değişmişti. Fransız stratejistler, 1914'teki gibi Belçika'nın kuzeyinden Alman ilerleyişini öngörüyorlardı. Mümkün olduğunca Fransız topraklarından uzak bir yere kadar Belçika ve Hollanda'ya saldıran Alman kuvvetlerini karşılamak için kuzeye hızlı bir ilerleme önermişti. Dyle Planı olarak bilinen bu strateji, Belçika savunma planları ve İngiliz amaçlarıyla da donatıldı. Fransız Ordusu'ndaki motorize kuvvetlerin çoğunu ve İngiliz Yurtdışı Sefer Kuvveti'nin (BEF) tamamını bu strateji için taahhüt etti. Böyle bir strateji, Fransız Ordularının birçoğunun, bilinmeyen Belçika savunma hattındaki savaşa katılmak için Kuzey Fransa'da bir yıllık hazırlık sonucunda oluşan savunma pozisyonlarını bırakması anlamına da geldi.
Alman kuvvetlerinin kurulması ve planlanan Alman saldırısının tarihini bildiği halde, Mayıs 1940'a kadar hiçbir şey yapmadı ve "olayları bekliyoruz" dedi. Sonra Almanlar saldırdığında, BEF de dahil olmak üzere en iyi 40 tümenin Dyle Planı'na göre kuzeye doğru ilerlemesini emretti.
Belçika Savaşı'nın ilk birkaç gününde birçok Müttefik uçağı yerde saldırıya uğradı. Hava desteğinin geri kalanı, Alman saldırısına maruz kalan 150 km'lik (93 mil) koridora saldırmaktan ziyade, Fransız ilerlemesi üzerinde yoğunlaştı. Çabucak, Fransızlar ve İngilizler yüzüstü kalma korkularına kapıldı ve Belçika çapında hazırlanan savunma hatlarından çekildiler. Alman Panzer birlikleri tarafından kuşatılmasını önlemek için onları yeterince hızlı geri çekmediler.
Daha güneyde saldıran Alman kanadı, Meutrut'u ağır Luftwaffe hava bombardımanı yardımıyla beklenenden daha hızlı geçebildi. Meuse üzerindeki hemen hemen tüm geçişler Fransızlar tarafından durdurulmuş olmasına rağmen, Sedan'ın 60 km (37 mil) kuzeyinden geçiş başarıyla yapılmıştı. Bu durum Almanlar tarafından hızla fırsata dönüştürüldü. Bu arada, Fransız silahlarının cephane yetersizliğinden dolayı gereksiz ateş etmelerini engelleme emri verdi. Bu cephede, Korgeneral Heinz Guderian emirlere uymuyor ve ileri hatlarda savaşıyordu. Gamelin bu bölgeden, kıyıdan ziyade Almanların asıl hedefi olarak düşündüğü Paris'i savunmak amacıyla geri çekti.
Kendi stratejisini sorumlu tutmaktan ziyade ihanete uğradığını düşünerek, ön hat komutanlarından 20'sini görevden aldı.
İngiliz Seferi Kuvvetleri'nin Dunkerque'e çekilerek İngiltere'ye tahliye edilmesi, Hollanda'nın saldırıdan beş, Belçika'nın da on sekiz gün sonra teslim olması üzerine 18 Mayıs 1940'ta başbakan Paul Reynaud tarafından görevden alındı. Yerine Maxime Weygand getirildi.
Fransa'nın İstilası Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Vichy rejimi tarafından, Riom Davasında Üçüncü Cumhuriyet'in (Édouard Daladier, Guy La Chambre, Léon Blum ve Robert Jacomet) diğer önemli siyasi ve askeri figürleriyle birlikte Almanlarla işbirliği içinde olmaya zorlandı. Tüm suçlamaları reddederek savunma yapmadı. Vichy rejimi tarafından Pireneler'deki Fort du Portalet'te hapsedildi ve daha sonra Almanlar tarafından Kuzey Fransa'daki Itter Kalesi'ne birkaç Fransız yüksek yetkili ile birlikte sınır dışı edildi. Itter Kalesi Muharebesi'nden sonra kaleden kurtuldu. Savaştan sonra Servir... başlıklı anılarını yayınladı.
Nisan 1958'de 85 yaşında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Alexander, Martin S. (1 Kasım 2003). The Republic in Danger: General Maurice Gamelin and the Politics of French Defence, 1933–1940. Cambridge University Press. s. 13. ISBN 978-0-521-52429-2. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.
- ^ William L. Shirer, The Collapse of the Third Republic, 1969.
- ^ Bennett, Edward W. (1979). German Rearmament and the West, 1932-1933. Princeton: Princeton University Press. p. 85. 0691052697.
