Masatoşi Gündüz İkeda
Masatoşi Gündüz İkeda | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 25 Şubat 1926 Tokyo, Japonya |
| Ölüm | 9 Şubat 2003 (76 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Ankara |
| Milliyet |  Türkiye  Japonya |
| Eğitim | Osaka Üniversitesi |
| Din | İslam |
| Ödüller | Mustafa Parlar Vakfı Bilim Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Cebir |
Masatoşi Gündüz İkeda (池田 正敏 ギュンドゥズ Ikeda Masatoshi Gyunduzu; 25 Şubat 1926, Tokyo - 9 Şubat 2003, Ankara), cebirsel sayılara katkılarıyla tanınan Japon asıllı Türk matematik bilginidir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1948'de Osaka Üniversitesi Matematik Bölümü'nü bitirdi. 1953'te doktor, 1955'te de doçent unvanlarını aldı. 1957-59 arasında Almanya'da Hamburg Üniversitesi'nde Helmut Hasse'nin yanında araştırmalar yaptı. Hasse'nin önerisi üzerine 1960'ta Türkiye'ye gelerek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde İstatistik dersleri vermeye başladı. 1961'de aynı üniversitenin fen fakültesinde yabancı uzmanlığa atandı.[2]
1964'te Türk uyruğuna geçerek, 1965'te doçent, 1966'da profesör oldu. 1968'de Ege Üniversitesi'nin izniyle bir yıl süreyle çalışmak üzere Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne gitti. İzninin bitiminde Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin sürekli kadrosuna girdi. Çeşitli tarihlerde Hamburg, ABD'deki California ve Ürdün'deki Yermuk üniversitelerinde konuk öğretim üyesi, 1976'da Princeton'daki Yüksek Araştırma Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalıştı. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) Temel Bilimler Araştırma Kurumunda yer aldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Pür Matematik Araştırma Ünitesi başkanlığı yaptı. Cebir ve sayılar kuramına katkılarından dolayı 1979'da TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazandı.[3]
Japonya'da bulunduğu dönemde halkalar kuramı ve grupların matrisle gösterimi üzerine araştırmalar yapan İkeda, 1970'lerde cebirsel sayılar kuramına yönelerek, rasyonel sayılar cisminin salt Galois grubunun otomorfizimleri ve tümelliği konularında önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Ünlü matematik dergisi Crelle's Journal'da yayımlanan bir çalışmasında Galois grubunun çok özel bir yapıda olduğunu gösterdi.[4]
Özel yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamburg Üniversitesi'nde bulunduğu sırada tanıştığı Türk vatandaşı Emel Ardor ile 1964'te evlenen İkeda'nın Sinan ve İlhan adında 2 oğlu oldu. İlhan İkeda da kendisi gibi matematikçidir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Masatoshi Gündüz Ikeda", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ KOÇ, CEMAL (1 Ocak 2003). "Professor Masatoshi Gündüz Ikeda: A Life Devoted to Mathematics". Turkish Journal of Mathematics. 27 (4): 461-472. ISSN 1300-0098. 6 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
- ^ "Prof. Dr. Masatoshi Gündüz Ikeda". web.archive.org. 27 Eylül 2011. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
- ^ "Uzakdoğulu Bir Matematikçi-Gündüz İkeda" (PDF). 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
- ^ "Masatoshi Gündüz İkeda". matefil. 16 Şubat 2020. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1926 doğumlular
- 2003 yılında ölenler
- Ankara ilinde ölenler
- Japon matematikçiler
- Türk matematikçiler
- Japon asıllı Türkler
- Tokyo doğumlu bilim insanları
- Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilenler
- TÜBİTAK Bilim Ödülü sahipleri
- Japon Müslümanlar
- Ege Üniversitesi öğretim üyeleri
- Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri
- Cebirciler
- Türkiye'deki göçmenler
- Japon göçmenler
- Türk Müslümanlar
- Hamburg Üniversitesinde öğrenim görenler
- Türkiye vatandaşlığına kabul edilenler
- Osaka Üniversitesinde öğrenim görenler
- 20. yüzyıl Türk matematikçileri
- 21. yüzyıl Türk matematikçileri