Martı (şirket)
 | |
 Martı Moped kullanan bir kadın | |
| Tür | Teknoloji şirketi |
|---|---|
| Kuruluş | 2018 |
| Kurucu |
|
| Genel merkezi | , |
| Önemli kişiler | Oğuz Alper Öktem (Kurucu ve CEO) Sena Öktem (Kurucu) |
| Ürün |
|
| Markalar |
|
| Web sitesi | marti.tech |
Martı, Oğuz Alper Öktem ve Sena Öktem tarafından 2018'de kurulmuş teknoloji şirketi.[1][2] İstanbul, İzmir, Antalya, Kocaeli, Muğla ve Mersin’de [3] elektrikli scooter, elektrikli bisiklet, elektrikli moped hizmeti verirken, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Kocaeli ve Muğla’da Martı TAG ile paylaşımlı yolculuk sistemi sunmaktadır. Faaliyetlerine 2019 yılında başlayan ve ilk başta sadece İstanbul'da hizmet veren şirket,[4] Şubat 2020'de Ankara'da da kullanıma sunulmuştur.[5]
Martı, 2021 yılındaki B serisi yatırım turunda 100 milyon dolar değerleme ulaştı.[6] 2020 yılında tamamladığı yatırım turunda ise 25 milyon dolar yatırım almıştı.[1] 2023 yılı sonu itibarıyla 34.585 elektrikli scooter, elektrikli bisiklet ve elektrikli moped ile hizmet vermektedir.[7]
Paylaşımlı yolculuk sistemini Türkiye'ye getirmeyi amaçlayan Martı şirketi, Martı TAG isminde bir sistem kurmuştur. Şirket verilerine göre şu anda 131 binden fazla TAG sürücüsü bulunmaktadır.[8] Tag sürücü sayısı Mayıs 2024'te 155bine ulaşmıştır.[9]
Şirket hisseleri 11 Temmuz 2023'te New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE American)'nda MRT kodu ile halka arz olmuştur.[10] Hisselerinin 2 gün sonra işleme görmeye başladığı 13 Temmuz 2023’ün, açılış gongu Oğuz Alper Öktem tarafından çalınmıştır.[11]
Martı, Boston'da kurulan yapay zekâ şirketi Zoba'nın varlıklarını satın almıştır. Zoba, iki tekerlekli elektrikli araç operasyonları ve filo optimizasyonu çözümleri üreten bir yapay zekâ şirketidir.[12][13]
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kullanıcılar bulundukları konuma yakın park edilmiş araçları görmek için telefonlarına Martı uygulamasını indirmelidirler. Ödeme bilgileri girildikten sonra kullanıcı scooter'ın yanına giderek telefonu ile QR kodunu okutur. Yolculuğun başında ve kullanılan her dakika için ücretlendirme uygulanır. Kullanıcılar elektrikli scooter ve elektrikli bisikletlerde saatte en fazla 25 km/s, elektrikli mopedlerde ise 45 km/s hız yapabilirler.[4][14]
Tüm iki tekerlekli elektrikli araçların batarya değişimleri saha ekipleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Kullanıcılar 7/24 Martı müşteri hizmetlerine ulaşabilirler.
Martı Araç Çağırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Martı Araç Çağırma hizmeti TAG (Tek Araçla Gidelim[15]), mobil uygulama vasıtasıyla sunulan çevreci ve sosyal bir yolculuk paylaşımı platformudur. Martı tarafından sağlanan altyapıyla birlikte ücretsiz olarak sürücü ve yolcu arasında karayolları mevzuatı kapsamında tanımlanmış olan hatır taşımacılığı aracılığı sağlamaktadır. Boş koltukları bulunan sürücülerin yolculuk yapmak isteyen kişilerle buluşmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Sürücü tarafından aracın yıpranma payı, temizliği ve yakıta katkı amacıyla özgür olarak belirlenen ücret aralığında, yolcunun belirlediği miktar karşılığında sürücü aracına yolcu alabilir. Martı bu hizmetten herhangi bir komisyon almamaktadır.[16] Sadece Martı araçları ile minimum 10 sürüş gerçekleştiren kişiler TAG sistemini kullanabilmektedir.[15]
Dünyada ilk araba paylaşım programı 1948 yılında İsviçre'nin Zürih kentinde, ilk bisiklet paylaşım programı ise 1965 yılında Hollanda'nın Amsterdam kentinde başlamıştır.[17]
Öktem, 2023 yılında İstanbul'da paylaşımlı yolculuk yönetmeliği oluşturulması talebiyle 376 bin dilekçe ile İBB'ye başvuruda bulunmuştur.[18] Bu başvurusu sırasında ise;
“2009 yılından bu yana dünyanın birçok yerinde uygulanan paylaşımlı yolculuk, çevreci taşımacılığın ve güvenli ulaşımın temel taşıdır. Türkiye’nin de en kısa zamanda bu yönetmeliği benimsemesi gerekiyor. Bu, teknolojik ve ekonomik ilerlemenin bir parçası. İstanbul’daki 100 bin TAG sürücüsü ve aileleri Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği’nin hayata geçirilmesini istiyor”
açıklamasında bulunmuştur.[19] Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği, talepler üzerine UKOME gündemine alındı ve 18 Temmuz 2024'te ilgili devlet kuruluşlarından yazılı görüş alınmasına, Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği için bir yönetmelik komisyonu oluşturulmasına ve onay için kısa zamanda oylamaya sunulmasına karar verildi.[20]
Martı, 100 bin araç çağırma sürücüsüne ulaşmasını İstanbul'da bir festival düzenleyerek kutladı.[21]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yılın Girişimi - Webrazzi Ödülleri - 2019, 2020[22]
- Martı, NYSE Halka Arzı - Türkiye Awards tarafından Yılın Uluslararası Hisse Senedi Sermaye Piyasası İşlemi - Bonds, Loans, and ESG Capital Markets CEE, CIS & Türkiye Awards - 2023[23]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Martı, Elektrikli scooter - BTM". btm.istanbul. 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "Elektrikli scooter girişimi Martı'nın yatırımcıları kimler?". Yeniçağ. 10 Haziran 2019. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ "Martı Scooter 2020 kiralama fiyatları ne kadar? Dakikası kaç TL'dir?". Takvim. 6 Temmuz 2020. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ a b "Elektrikli scooter'ı Türkiye'ye yayacak". Hürriyet. 11 Kasım 2019. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ "'Martı'lar başkentin ulaşımını kolaylaştıracak". Anadolu Ajansı. 7 Şubat 2020. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ Webtekno (28 Nisan 2022). "Martı, 100 Milyon Dolar Değerlemeye Ulaştı". Webtekno. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Marti Announces Full Year 2023 Results". Marti Technologies, Inc. (İngilizce). 16 Nisan 2024. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Martı TAG Sürücüsü Nasıl Olunur?". Alakasız. 7 Mart 2024. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ "Marti's Ride-Hailing Service Reaches Over 925,000 Riders and Over 155,000 Registered Drivers, Exceeding June 30, 2024 Targets a Month and a Half Earlier Than Planned" (İngilizce). 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Bugün New York Borsası'nda açılış gongunu Martı çalacak". BloombergHT. 13 Temmuz 2023. 16 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2023.
- ^ "New York Borsası'nda gong Martı için çaldı". BloombergHT. 14 Temmuz 2023. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ Habertürk. "Martı, Boston merkezli yapay zeka şirketi Zoba'yı satın aldı - Teknoloji Haberleri". Habertürk. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Martı, Amerikan yapay zeka şirketi Zoba'yı satın aldı". BloombergHT. 7 Şubat 2024. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Hız Sınırları". www.kgm.gov.tr. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ a b "Martı'nın yeni çevreci çözümü "Tek Araçla Gidelim" hayata geçti". www.aa.com.tr. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "Martı Tag nedir, ne işe yarar?". Hürriyet. 27 Eylül 2023. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ Zee, Renate van der (26 Nisan 2016). "Story of cities #30: how this Amsterdam inventor gave bike-sharing to the world". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 5 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "Martı, "Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği" için 376 bin dilekçeyi İBB'ye teslim etti". www.aa.com.tr. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ "'İstanbul paylaşımlı yolculuk yönetmeliği istiyor'". Hürriyet. 1 Şubat 2024. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ Şafak, Yeni. "Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği geliyor: Martı kurucusu Öktem 'kazandık' diyerek duyurdu | Gündem Haberleri". Yeni Şafak. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024.
- ^ "Martı, İstanbul'da 100 bin TAG sürücüsüne ulaşmasını festivalle kutladı". www.aa.com.tr. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Elektrikli scooter paylaşım girişimi Martı'nın kullanıcı sayısı 5 milyonu geçti". Webrazzi. 14 Ocak 2021. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Marti's NYSE Public Listing Recognized as International Equity Capital Markets Deal of the Year in CEE, CIS & Türkiye's Capital Markets" (İngilizce). 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.