Margaz (üzüm)
| Margaz | |
|---|---|
| Üzüm (Vitis) | |
| Rengi | Beyaz |
| Tür adı | Vitis Vinifera Linne Subs. Sativa (De Candolle) Hegi |
| Köken |  Türkiye |
| Önemli üretim yerleri | Üzümlü, Kaş, Antalya |
| Çiçek cinsiyeti | Hermafrodit |
| VIVC kimliği | 7394 |
Margaz, Antalya'nın Kaş ilçesine ait, beyaz ve pembe renklerde olabilen, endemik bir sofralık üzüm (asma) çeşididir. Salkım şekli konik, tane şekli söbüdür (eliptik). Geç hasada uygun olup, genellikle ağustos ve eylül aylarında hasadı yapılmaktadır. Ortalama salkım ağırlığı 500-600 gram olup 1 kilograma kadar çıkabilmektedir. Şeker oranı yüksek ve dalda bekleme süresi uzundur. Bu sebeple kasım, aralık aylarına kadar hasadı yapılagelmektedir. Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu'na göre kökeni, Kaş ilçesinin Gömbe mahallesidir.[1]
Margaz üzüm bağları ağırlıklı olarak Kaş ilçesinin Üzümlü ve İslamlar mahallerindeki yaklaşık 750 dönüm bir arazidedir.
Sofralık olarak tüketilen üzüm, kuru üzüm olarak da tüketilmekte ve pekmezi de yapılmaktadır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihte Kaş ilçesinde yer alan Üzümlü mahallesinin adı, 1530 ve 1926 yılı kayıtlarında Margaz olarak yer aldığı için bu ismi almıştır.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Margaz üzümünün kökeni, Antik Çağ'da güney batı Anadolu'da yaşamış Likyalılara kadar dayanmaktadır. Doğu Roma döneminden Cumhuriyet dönemine kadar, yörede yaşayan Rumlar tarafından adı "Margazi" olarak telaffuz ediliyordu. Asma fidanları mübadele döneminde Rumlar tarafından Rodos Adası'na da götürülmüştür ve orada da üretimi yapılmaktadır.
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu tarafından 2012 yılında, Türkiye Asma Genetik Kaynakları adlı çalışmayla literatüre kazandırılmıştır.[3]
2020 yılında Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası (KTSO), Kaş Ziraat Odası (KZO), Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü işbirliği ile Margaz asma çeşidine coğrafi işaret alınması için çalışmalara başlanmıştır.[4]
Margaz üzümü, sofralık üzüm olarak bilinmesine karşın, 2023 yılında Sarper Damıtımcılık A.Ş. tarafından Margaz üzümlerinden yapılmış, "Beylerbeyi Rezerv Margaz" adlı ürün piyasaya sürülmüştür.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Türkiye Asma Genetik Kaynakları Kataloğu (PDF). 2021. 28 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ "Nişanyan Yeradları - Türkiye ve Çevre Ülkeler Yerleşim Birimleri Envanteri". Nişanyan Yeradları. 9 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ "Türkiye Asma Genetik Kaynakları". arastirma.tarimorman.gov.tr. 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ "MARGAZ üzüm çeşidine coğrafi işaret alınması çalışmalarına başladık". arastirma.tarimorman.gov.tr. 28 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ "BEYLERBEYİ MARGAZ 2023 SÜRÜMÜ (İZMİR) | Degustasyon". 12 Haziran 2024. 28 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.